Yevropa Berlegeneñ viza qararı ber yaqtan prezident Lukaşenka rejimına qarata qatı mönäsäbät kürsätüne häm ikençe yaqtan bäyläneşlärne tulısınça üzmävne maqsät itep quya. Yevropa Berlegeneñ çirattağı räise Avstriäneñ tışqı eşlär ministere Ursula Plassnik, oyışma berniçä distä Belorus räsmisen genä isemlekkä kertergä buldı dip rasladı.
"Bügen bez prezident saylauları vaqıtında xalıqara standartlarnı bozğanı häm sivil cämğiätne häm oppozitsiäne ezärläkäne öçen cavaplı bulğan Belorus citäkçelärenä viza birmäv turında qarar qabul ittek."
31 räsmigä viza birmäv qararı, Yevropa Berlegeneñ Belorus rejimına qarata çıdamlığınıñ betüen kürsätä. 31 keşe arasında prezident , prezident administratsiäsenneñ tanılğan ağzaları, öç minister, läkin, tışqı eşlär ministere tügel, KGB başlığı , qayber xakimnär häm cirle saylau komissiäläreneñ başlıqları bar. Yevropa Berlegeneñ bigeräk tä yaña ağzaları, Çexiä, Polşa, Litva, Slovakiä häm başqalar sanksiälärneñ yomışaqlığı belän qänäğät tügellär. Sanksiälär Belorusqa qarata yomışağıraq mönäsäbät kürsätep, barlıq işeklärne yapmasqa kiräk digän pozitsiädä torğan illärneñ ciñüen kürsätä. Estoniä tışqı eşlär ministere Urmas Paet qabul itelgän qararnı yaqladı häm radiobız xäbärçesenä maqsät kiläçäktäge diskusisälär öçen işekne açıq qaldıru dip belderde.
"Bu qarar ber yaqtan nindider konservativlıqnı çağıldırsa, ikençe yaqtan Belorusnı üzgärtü öçen elemtälärne açıq itep qaldırunı küz aldında tota. Xäräkät ireklegen tulısınça tıyu Yevropa Berlegenä üz fikerlären xökümät dairälärenä citkärüne qıyınlaştırır ide."
Şulay da Yevropa Berlege qara isemlek daimi räveştä küzdän kiçerelep toraçaq dip belderüe belän aña östämä isemnärneñ kertelüe mömkinlegeneñ buluın işarä itte. Bu xaqtağı belderüdä Yevropa Berlegeneñ borçıluı berençe oçraqta saylaular vaqıtında häm annan soñ qulğa alınğan oppozitsionerlarnıñ politik totıqlarnıñ yazmışına yünälderelgän dielä. Bu qara isemlekneñ Minsknıñ kiläse adımnarınnan bäyle bulaçağın işarä itä. Yevropa Berlegeneñ räsmiläre xosusi söyläşülärdä Belorusqa qarata reaksiädä, anı yaqlap kilgän Rusiä belän mönäsäbätlärne qatmarlandırmau teläge dä roly uynadı dip iqrar itälär. Belorusnıñ viza qararına reaksiäse kiçekmäde. Tışqı eşlär ministerlegeneñ süzçese Andrey Papou Belorus vatandaşlarınıñ zur küpçelege Lukaşenkonı prezident itep sayladı, Yevropa Berlege belän AQŞ Belorus xalqınıñ saylauın üzgärtä almayaçaq dip belderde häm Minsknıñ cavap çaraları küräçägen dä äytte.
"Belorus Yevropa Berlege häm AQŞqa qarşı çaralar kürergä tieş. Xalıqara praktikağa esasän , bu ber ük däräcädäge şäxeslärgä qağılaçaq."
Üz nävbätendä Yevropa Berlegeneñ tışqı eşlär ministerläre sanksiälär quyu belän genä çiklänmädelär, Yevropa Parlamentın Lukaşenkonıñ prezidentlığı illegal dip iğlan itep yaña saylaularnıñ ütkärelüen taläp itärgä çaqırdılar.
Färit İdelle, Praga.
"Bügen bez prezident saylauları vaqıtında xalıqara standartlarnı bozğanı häm sivil cämğiätne häm oppozitsiäne ezärläkäne öçen cavaplı bulğan Belorus citäkçelärenä viza birmäv turında qarar qabul ittek."
31 räsmigä viza birmäv qararı, Yevropa Berlegeneñ Belorus rejimına qarata çıdamlığınıñ betüen kürsätä. 31 keşe arasında prezident , prezident administratsiäsenneñ tanılğan ağzaları, öç minister, läkin, tışqı eşlär ministere tügel, KGB başlığı , qayber xakimnär häm cirle saylau komissiäläreneñ başlıqları bar. Yevropa Berlegeneñ bigeräk tä yaña ağzaları, Çexiä, Polşa, Litva, Slovakiä häm başqalar sanksiälärneñ yomışaqlığı belän qänäğät tügellär. Sanksiälär Belorusqa qarata yomışağıraq mönäsäbät kürsätep, barlıq işeklärne yapmasqa kiräk digän pozitsiädä torğan illärneñ ciñüen kürsätä. Estoniä tışqı eşlär ministere Urmas Paet qabul itelgän qararnı yaqladı häm radiobız xäbärçesenä maqsät kiläçäktäge diskusisälär öçen işekne açıq qaldıru dip belderde.
"Bu qarar ber yaqtan nindider konservativlıqnı çağıldırsa, ikençe yaqtan Belorusnı üzgärtü öçen elemtälärne açıq itep qaldırunı küz aldında tota. Xäräkät ireklegen tulısınça tıyu Yevropa Berlegenä üz fikerlären xökümät dairälärenä citkärüne qıyınlaştırır ide."
Şulay da Yevropa Berlege qara isemlek daimi räveştä küzdän kiçerelep toraçaq dip belderüe belän aña östämä isemnärneñ kertelüe mömkinlegeneñ buluın işarä itte. Bu xaqtağı belderüdä Yevropa Berlegeneñ borçıluı berençe oçraqta saylaular vaqıtında häm annan soñ qulğa alınğan oppozitsionerlarnıñ politik totıqlarnıñ yazmışına yünälderelgän dielä. Bu qara isemlekneñ Minsknıñ kiläse adımnarınnan bäyle bulaçağın işarä itä. Yevropa Berlegeneñ räsmiläre xosusi söyläşülärdä Belorusqa qarata reaksiädä, anı yaqlap kilgän Rusiä belän mönäsäbätlärne qatmarlandırmau teläge dä roly uynadı dip iqrar itälär. Belorusnıñ viza qararına reaksiäse kiçekmäde. Tışqı eşlär ministerlegeneñ süzçese Andrey Papou Belorus vatandaşlarınıñ zur küpçelege Lukaşenkonı prezident itep sayladı, Yevropa Berlege belän AQŞ Belorus xalqınıñ saylauın üzgärtä almayaçaq dip belderde häm Minsknıñ cavap çaraları küräçägen dä äytte.
"Belorus Yevropa Berlege häm AQŞqa qarşı çaralar kürergä tieş. Xalıqara praktikağa esasän , bu ber ük däräcädäge şäxeslärgä qağılaçaq."
Üz nävbätendä Yevropa Berlegeneñ tışqı eşlär ministerläre sanksiälär quyu belän genä çiklänmädelär, Yevropa Parlamentın Lukaşenkonıñ prezidentlığı illegal dip iğlan itep yaña saylaularnıñ ütkärelüen taläp itärgä çaqırdılar.
Färit İdelle, Praga.