Xalıqara ğailä köne Berläşkän millätlär oyışmasınıñ General’ assambleyası tarafınnan täqdim itelde häm 1993 yılnıñ sentäberendä bäyräm 15 mayda ütärgä tieş dip bilgelände. Ğailä köne xalıqara cämäğätçelekneñ soñğı yıllarda ayıruça kiskenläşkän nikaxlaşu, ğailä problemaları belän qızıqsınuı, alarğa bäyle mäs’älälärne çişü niätennän buldırıldı. Rusiädä dä xäzer ğailä, balalar, mäxäbbät mäs’äläläre kön üzägendä Şuña da, tizdän Ğailä köne bik zur bäyrämgä äylänep tä kitärgä mömkin. Bu berençe çiratta Rusiä prezidentı Vladimir Putinnıñ Däwlät Duması deputatlarına yullanğan yullaması belän bäyle. İnde belgänegezçä, anda demografiä, ğailä, bala tabu, mäxäbbät mäs’äläläre iñ kisken torğan häm berençe çiratta çişeleşne taläp itkän, dip bilgelände. Yıl sayın 700 meñnän artıq xalqın yuğalta barğan Rusiä, bala tabu, analarğa matdi yärdäm kürsätüne, ğailäneñ abruyın arttırunı il citäkçelege öçen iñ ähämiätle mäs’älälär bulırğa tieşlege äytelde. Monnan tış, nikaxnı terkämiçä genä yäşäwçelärneñ sanı artu, yäşlärneñ irekleklären yuğaltıp ğailä qorırğa, bala tabarğa telämäwe häm başqa şundıy problemalar da bar bit äle.
Şularnı xäl itü yözennän, prezident üzeneñ çirattağı yullamasında analarğa bala tärbiälägän öçen aqçalata tüläwlärne arttırırğa, ğailäneñ qimmäten arttıru östendä eşlärgä quştı. Xatın-qızlarnıñ küñelen ayıruça üstergäne isä Putinnıñ ikençe bala tapqan öçen 250 meñ sum külämendä aqça wäğdä itüe buldı. Läkin, añlata töşkäç, inde bala tabarğa cıyınğan xatın-qızlar beraz uylana qaldı. Äytelgän 250 meñ sumnı aqçalata alırğa mömkin bulmayaçaq ikän. Ul yä pension waqıfına, yä toraq aluğa totılırğa mömkin, xäyer anısı da äle niçek eşlänäse bilgelänmägän, monda xökümät wäkilläre üzläre dä sorawlarğa cawap birä almıy. Şulay itep, matur süzlärneñ, wäğdälärneñ tormışqa aşırıluı tağın ğädättägeçä bulmağayı digän şöbhälär kön sayın arta.
Tatarstanda da bügenge demografik wazğiät iğtibar üzägendä tora. 15 may könne respublikanıñ Ministrlar Kabinetınıñ prezidium utırışında näq menä balalar tabu, alarnıñ sälämätlegen saqlaw mäs’äläläre tikşerelde. Premyer-ministrı Röstäm Miñnexanov süzlärenä qarağanda, şuşı problemalar häm alarnıñ çişeleşe turında 17 mayda uzaçaq respublikanıñ İminlek Şurasında da süz baraçaq.
Xäyer, üz yazmışların bergä bäylärgä telägän yäşlär wäğdälärgä genä qarap tormıy. Qazan şähäreneñ grajdanlıq aktların terkäw bülege baş belgeçe Dilärä Sabircanova süzlärenä qarağanda, respublikada öyläneşüçelär sanı kimemi.
Gölnaz İlgizär
