Yewropa Berlegenä quşılırğa teläwçe Könçığış Yewropa illären qabul itügä Berlekneñ qayber äğzaları qarşı çığa. 2004-nçe yılda Berlek 10 yaña äğza qabul itte. Alarnıñ küpçelege elekke kommunistik däwlätlär ide. Bu zur kiñäyü äle dä cayğa salınıp ölgermägän kierenkelekkä säbäp buldı. Yewropa Komissiäse ütkärgän ber tikşerenü näticälärenä qarağanda, Germaniä xalqınıñ 80 protsentı könçığışqa taba kiñäyü eş urınnarında çağıla dip isäpli. Fransiä xalqınıñ 72 protsentı, Ğömümän Yewropa Berlege watandaşlarınıñ 63 protsentı şundıy fikerdä.
Ämma Berlekkä quşılırğa teläwçelär haman da üzläreneñ Berdäm Yewropadağı kiläçägenä zur ömetlär belän qarıy. Ber atna elek Montenegro Belgradtan irekle bulu Yewropa Berlegenä quşılunı tizläter digän ömetlär belän referendumda bäysezlek öçen tawış birde. Qayber uñışsızlıqlarğa qaramastan Xorvatiä dä Berlekkä taba atlıy. Ukraina Yewropa Berlegenä quşılunı töp maqsat dip iğlan itte. Gruziä dä Yewropağa quşılu ömeten yış telgä ala. İñ zur bäxäslärgä säbäp bulğan Törkiä dä Brüssel quyğan taläplärne ütäw öçen yul salu maşinası kebek eşli. Bolğarstan belän Romaniä isä berlekkä kiläse yılda uq quşılırğa mömkin.
Häm alarnıñ barısın da, yäki berärsen genä dä kire qağu dönyanıñ bolay da bik ük totrıqlı bulmağan bu töbägendä säyäsi häm iqtisadıy totrıqlızlıqqa kiterergä mömkin.
Germaniäneñ Bertelsmann waqıfı säyäsi analitigı Armando Garcia demokratik citäkçelärgä Yewropa Berlegendä äğzalıq üz xalıqların äydäw, qızısındıru öçen kiräk di.
"Yewropağa quşılu mömkinlege köç birä. Yewropa Berlege tartıp toruçı köçkä iä. Häm bu başqa illärneñ aña quşılu telägendä dä çağıla. Bu ayırım illärdäge säyäsi citäkçelärgä üz reformaların tormışqa aşıru häm qıyın üzgäreşlär protsesın canlandıru öçen köç birä" di Garcia.
Niderlandnıñ Xalıqara Mönäsäbätlär İnstitutı analitigı Alfred Pypers 2004-nçe yılda yaña äğzalar quşılğanda totrıqlılıqnı nığıtu iñ köçle dälil buldı di.
"Bu bik näticäle buldı. Elekke sovet iärçennäre öçen Yewropa Berlegenä quşılu zarur ide. Ul Yewropanıñ totrıqlılığı öçen zarur buldı. Ämma xäzer küpçelek Könbatış Yewropa illäre kiñäytü eşendä tänäfes yasarğa kiräk dip isäpli" di Pypers.
Uzğan şimbädä Vena yanında xäzerge Berlektäge 25 ilneñ tışqı eşlär ministrları töp iğtibarnı yaña äğzalar qabul itü mömkinlegenä birergä, yäğni Berlek yaña äğzalar qabul itkändä üze cimerelmäslek bulsın öçen tänäfes yasarğa dip kileşte.
Xäzerge waqıtta Berlekne citäkläwçe Awstriä äğzalıq öçen şundıy taläplär quyarğa täqdim itte. Berlekkä quşılırğa teläwçe il qanunnar ütälä torğan totrıqlı demokratiägä iä bulğan, keşe xoquqları saqlanğan häm bazar iqtisadı näticäle eşlägän däwlät bulırğa tieş.
Mondıy taläplär isä Berlekkä teläsä qaysı däwlätne äğza itep alunı matur ğına itep ozaqqa kiçekterü mömkinlege birä alır ide.
Pypers "Yewropa Citäkçeläre 2004-nçe yıldağı zur kiñäyüdän soñ Yewropa xalqınıñ yañadan zur kiñäyüne bik telämäwen añlağan bulırğa tieş" di.
Xäzerge 25 äğza bulğanda da Yewropa Berlegeneñ strukturasın häm mexanizmnarın cayğa salu zarur. Yaña äğzalar qabul itü şulay däwam itkändä äğza illär sanı 30ğa citsä bu problema tağın ta zurayaçaq qına.
Naif Aqmal, Praga.
Ämma Berlekkä quşılırğa teläwçelär haman da üzläreneñ Berdäm Yewropadağı kiläçägenä zur ömetlär belän qarıy. Ber atna elek Montenegro Belgradtan irekle bulu Yewropa Berlegenä quşılunı tizläter digän ömetlär belän referendumda bäysezlek öçen tawış birde. Qayber uñışsızlıqlarğa qaramastan Xorvatiä dä Berlekkä taba atlıy. Ukraina Yewropa Berlegenä quşılunı töp maqsat dip iğlan itte. Gruziä dä Yewropağa quşılu ömeten yış telgä ala. İñ zur bäxäslärgä säbäp bulğan Törkiä dä Brüssel quyğan taläplärne ütäw öçen yul salu maşinası kebek eşli. Bolğarstan belän Romaniä isä berlekkä kiläse yılda uq quşılırğa mömkin.
Häm alarnıñ barısın da, yäki berärsen genä dä kire qağu dönyanıñ bolay da bik ük totrıqlı bulmağan bu töbägendä säyäsi häm iqtisadıy totrıqlızlıqqa kiterergä mömkin.
Germaniäneñ Bertelsmann waqıfı säyäsi analitigı Armando Garcia demokratik citäkçelärgä Yewropa Berlegendä äğzalıq üz xalıqların äydäw, qızısındıru öçen kiräk di.
"Yewropağa quşılu mömkinlege köç birä. Yewropa Berlege tartıp toruçı köçkä iä. Häm bu başqa illärneñ aña quşılu telägendä dä çağıla. Bu ayırım illärdäge säyäsi citäkçelärgä üz reformaların tormışqa aşıru häm qıyın üzgäreşlär protsesın canlandıru öçen köç birä" di Garcia.
Niderlandnıñ Xalıqara Mönäsäbätlär İnstitutı analitigı Alfred Pypers 2004-nçe yılda yaña äğzalar quşılğanda totrıqlılıqnı nığıtu iñ köçle dälil buldı di.
"Bu bik näticäle buldı. Elekke sovet iärçennäre öçen Yewropa Berlegenä quşılu zarur ide. Ul Yewropanıñ totrıqlılığı öçen zarur buldı. Ämma xäzer küpçelek Könbatış Yewropa illäre kiñäytü eşendä tänäfes yasarğa kiräk dip isäpli" di Pypers.
Uzğan şimbädä Vena yanında xäzerge Berlektäge 25 ilneñ tışqı eşlär ministrları töp iğtibarnı yaña äğzalar qabul itü mömkinlegenä birergä, yäğni Berlek yaña äğzalar qabul itkändä üze cimerelmäslek bulsın öçen tänäfes yasarğa dip kileşte.
Xäzerge waqıtta Berlekne citäkläwçe Awstriä äğzalıq öçen şundıy taläplär quyarğa täqdim itte. Berlekkä quşılırğa teläwçe il qanunnar ütälä torğan totrıqlı demokratiägä iä bulğan, keşe xoquqları saqlanğan häm bazar iqtisadı näticäle eşlägän däwlät bulırğa tieş.
Mondıy taläplär isä Berlekkä teläsä qaysı däwlätne äğza itep alunı matur ğına itep ozaqqa kiçekterü mömkinlege birä alır ide.
Pypers "Yewropa Citäkçeläre 2004-nçe yıldağı zur kiñäyüdän soñ Yewropa xalqınıñ yañadan zur kiñäyüne bik telämäwen añlağan bulırğa tieş" di.
Xäzerge 25 äğza bulğanda da Yewropa Berlegeneñ strukturasın häm mexanizmnarın cayğa salu zarur. Yaña äğzalar qabul itü şulay däwam itkändä äğza illär sanı 30ğa citsä bu problema tağın ta zurayaçaq qına.
Naif Aqmal, Praga.