Rim Katolik Çirkäwe ähele Felix Korner Törkiä başqalasında börelänep kilüçe İslamnı zamançalaştıru ağımın citäkläwçelärneñ berse.
"Ğäräplär Törek keşese yaxşı İslam ğalime bula alamı, alar bik ğäräp telen yünläp belmi dilär. Alar barısı da ğäräp telen bik yaxşı belä. Ämma alar İslamğa Könbatış fälsäfäsen, qayçaq xätta xristian teologiäsen çağıldırıp yaña nur östi" di Korner.
Korner häm törek ğalimnäre, şulay uq tarixçılar bu İslamnı bozu tügel, dini yolalalarnı häm ädäbiätne tulıraq öyränü nigezendä tiränräk añlaw di.
Korner Törkiädä inde berniçä yıl buyı yäşi. Häm anı Ankara Universitetınıñ Teologiä fakultetına da anı yış çaqıralar. Bu Fakultetta Ankara Mäktäbe tip atalğan ğäyre rösmi ber törkem oyışqan. Şul törkemgä kerüçe teologolar häm tarixçılar İslamnı zamançalaştırırğa yardäm itüne üzläreneñ maqsatı dip quyğan. Alar Qoränne süzen süzgä qabul itü döres tügel dilär.
Möxämmät Päyğämbärneñ tormışı turında kitap yazğan İslam tarixçısı Nahidä Bozkurt "Qoränneñ qayber ayätläre suğış turında. İzge kitapnı süzen süzgä qabul itü döres tügel. Bu din İslam dip atala. Ä İslam tınıçlıq digänne añlata" di.
Bozkurt xäzer İslamnıñ asılı köç qullanunı, terrorçılıqnı kire qağu buluın raslawşı xezmät belän mäşğül.
Bozkurt bay İslam ädäbiäten tarixi kontekstta öyränergä kiräk di.
Ul şulay uq Möxämmätneñ wafatınnan soñ ğasırlar ütkäç tuğan riwayätlärneñ, anıñ tärcemäi xälläreneñ döreslegen alardağı tarixi waqıyğalarnı ber-berse belän bäyläp centekläp tikşerergä kiräk digän qaraşta.
Ämma küp kenä möselmannar Qörän süze süzgä Alladan iñgän dip isäplägängä kürä anı täfsirläw bik qıyın eş di Korner.
"Alar şulay añ aşa üktärü, ictihad belän qarawnıñ borınğıdan kilüen isbatlaw probleması aldında tora. Bu alarnıñ üzläre öçen dä, çittäge häm ilneñ üzendäge tänqitçän qaraştağılar öçen dä möhim" di Korner.
Ankara mäktäbe törkemendäge ölkän din ğalimnäreneñ berse Mähmät Pacaci icadıy qaraw, ictihad İslamda süzen süzgä añlawdan borınğıraq bulğan di.
Pacaci Germaniädä belem alğan, Xristian Yähüd klassikların uqığan. Kornernı üzeneñ dustı dip atıy häm alar başqalar belän bergäläp çäy yanında üz dinnäre, anı tärfirläw yulları turında fiker alışa.
Pacaci Qöränne süzen süzgä qabul itü 19 ğasırda Mısırda başlanıp kitkän di. Bu İslamnı bik say ğına añlaw yulı, ul küp ğasırlardan birle kilgän, İslamnı Qörän aşa ğına tügel, Möxämmät päyğämbär uqığan kitaplar, şulay uq İslam cämğiätnedäge urtaq fiker aşa da añlawnı kire qağa di Pacaci.
"Qayberäwlär ictihadqa işeklär yabıq di. Ämma bez şäriğätneñ, möselman xalıqlarnıñ tarixına küz salsaq, härçaq ixtihadnıñ bulğanlığı küräbez" di ul.
Misal itep ul Şärğiättä qaraqnı cäzalawnı kiterä. Qayber süzen süzgä qabul itüçe İslam cämğiätläre qaraqnıñ qulın çabarğa kiräk dip isäpli, ä 6 ğasırlıq Ğosmanlı imperiäsendä ğädättä qulnı çabıp ösü bulmağan, yä törmägä yapqannar, yä ştraf tülätkännär di.
Qısqası, Ankara mäktäbe Qöränne süzen süzgä qabul itü İslamnı say añlaw ğına tügel, İslam tarixın häm ädäbiäten kire qağu da bula, ä ictihad aşa täfsirläw İslam tamırlarına kire qaytu bula di dip äytergä teli.
Naif Aqmal, Praga.
"Ğäräplär Törek keşese yaxşı İslam ğalime bula alamı, alar bik ğäräp telen yünläp belmi dilär. Alar barısı da ğäräp telen bik yaxşı belä. Ämma alar İslamğa Könbatış fälsäfäsen, qayçaq xätta xristian teologiäsen çağıldırıp yaña nur östi" di Korner.
Korner häm törek ğalimnäre, şulay uq tarixçılar bu İslamnı bozu tügel, dini yolalalarnı häm ädäbiätne tulıraq öyränü nigezendä tiränräk añlaw di.
Korner Törkiädä inde berniçä yıl buyı yäşi. Häm anı Ankara Universitetınıñ Teologiä fakultetına da anı yış çaqıralar. Bu Fakultetta Ankara Mäktäbe tip atalğan ğäyre rösmi ber törkem oyışqan. Şul törkemgä kerüçe teologolar häm tarixçılar İslamnı zamançalaştırırğa yardäm itüne üzläreneñ maqsatı dip quyğan. Alar Qoränne süzen süzgä qabul itü döres tügel dilär.
Möxämmät Päyğämbärneñ tormışı turında kitap yazğan İslam tarixçısı Nahidä Bozkurt "Qoränneñ qayber ayätläre suğış turında. İzge kitapnı süzen süzgä qabul itü döres tügel. Bu din İslam dip atala. Ä İslam tınıçlıq digänne añlata" di.
Bozkurt xäzer İslamnıñ asılı köç qullanunı, terrorçılıqnı kire qağu buluın raslawşı xezmät belän mäşğül.
Bozkurt bay İslam ädäbiäten tarixi kontekstta öyränergä kiräk di.
Ul şulay uq Möxämmätneñ wafatınnan soñ ğasırlar ütkäç tuğan riwayätlärneñ, anıñ tärcemäi xälläreneñ döreslegen alardağı tarixi waqıyğalarnı ber-berse belän bäyläp centekläp tikşerergä kiräk digän qaraşta.
Ämma küp kenä möselmannar Qörän süze süzgä Alladan iñgän dip isäplägängä kürä anı täfsirläw bik qıyın eş di Korner.
"Alar şulay añ aşa üktärü, ictihad belän qarawnıñ borınğıdan kilüen isbatlaw probleması aldında tora. Bu alarnıñ üzläre öçen dä, çittäge häm ilneñ üzendäge tänqitçän qaraştağılar öçen dä möhim" di Korner.
Ankara mäktäbe törkemendäge ölkän din ğalimnäreneñ berse Mähmät Pacaci icadıy qaraw, ictihad İslamda süzen süzgä añlawdan borınğıraq bulğan di.
Pacaci Germaniädä belem alğan, Xristian Yähüd klassikların uqığan. Kornernı üzeneñ dustı dip atıy häm alar başqalar belän bergäläp çäy yanında üz dinnäre, anı tärfirläw yulları turında fiker alışa.
Pacaci Qöränne süzen süzgä qabul itü 19 ğasırda Mısırda başlanıp kitkän di. Bu İslamnı bik say ğına añlaw yulı, ul küp ğasırlardan birle kilgän, İslamnı Qörän aşa ğına tügel, Möxämmät päyğämbär uqığan kitaplar, şulay uq İslam cämğiätnedäge urtaq fiker aşa da añlawnı kire qağa di Pacaci.
"Qayberäwlär ictihadqa işeklär yabıq di. Ämma bez şäriğätneñ, möselman xalıqlarnıñ tarixına küz salsaq, härçaq ixtihadnıñ bulğanlığı küräbez" di ul.
Misal itep ul Şärğiättä qaraqnı cäzalawnı kiterä. Qayber süzen süzgä qabul itüçe İslam cämğiätläre qaraqnıñ qulın çabarğa kiräk dip isäpli, ä 6 ğasırlıq Ğosmanlı imperiäsendä ğädättä qulnı çabıp ösü bulmağan, yä törmägä yapqannar, yä ştraf tülätkännär di.
Qısqası, Ankara mäktäbe Qöränne süzen süzgä qabul itü İslamnı say añlaw ğına tügel, İslam tarixın häm ädäbiäten kire qağu da bula, ä ictihad aşa täfsirläw İslam tamırlarına kire qaytu bula di dip äytergä teli.
Naif Aqmal, Praga.