Samarda 18 mayda Vladimir Putin xakimiätenä rizasızlıq belderügä äzerlek bara. Rizasızlar marşın oyıştıruçı Başqa Rusiä xäräkäte öçen Samar şähär başlığınnan miting ütkärügä röxsät alu üze ber zur ciñü buldı.
Elegräk Rusiäneñ başqa şähärlärendä şundıy uq çaralar ütkärü röxsäten sorağan möräcäğätlär kire qağılğan, röxsätsez cıyın ütkärü omtılışları köç belän bastırılğan ide.
Baştaraq bu protest çaralarına röxsät birmiäçäklären beldergän Samar xakimiätlereneñ üz fikerlären ni säbäple üzgärtüe açıq tügel. Küplär monı Yewropa Berlegeneñ Rusiäne sammit çitendä tänqit awazlarına da röxsät birergä çaqıruı belän añlata.
Ämma şähär başlığınıñ röxsät birüenä qaramastan, oyıştıruçılar äytüençä, xoquq saqlaw oyışmaları inde üzläreneñ qurqıtu-yanaw çaraların başlap cibärgän.
Elekke dönya şaxmat çempionı, oppozitsiä citäkçeläreneñ bersenä äwerelgän Garri Kasparov Başqa Rusiä xäräkäte citäkçeläreneñ berse. Atnakiçtä Mäskäwdä xäbärçelär aldında çığış yasap Kasparov militsiäne Samar mitingı aldınnan ezärlekläwlär başlap cibärüdä ğäyepläde.
"Xoquq saqlaw oyışmaları, ägär alarnı xäzer şulay dip atap bulsa, bu marşnı oyıştıruçılarğa qarşı äzerlekläw çaraların köçäytte. 3-nçe maydan kön sasyın totqarlawlar, qulğa alular başlandı. Soñraq ul keşelär irekkä çığarıla. Bastırılğan gazeta, qäğäzlär tartıp alına" dide Kasparov.
Militsiäneñ şundıy çaralar başlawı turındağı xäbärlärne tikşerü öçen düşämbe könne Samarğa kilgän Mäskäw Helskinki Törkemeneñ xoquq yaqlawçı 2 äğzası üzläre militsiä tarafınnan berniçä säğätkä totqarlanğan.
Rizasızlar marşına äzerlekne yaqtırtırğa kilgän Rusiä jurnalistları törkeme dä dokumentlarnı tikşerü säbäbe belän berniçä säğätkä totqarlanğan.
Quşma Ştatlardağı Jurnalistlarnı Yaqlaw Komitetı Rusiä xakimiätlären marşqa äzerlekne yaqtırtuçılarğa qomaçawlawda ğäyepläde.
Uzğan atnada xoquq saqlaw oyışmaları Novaya Gazetanıñ Samar bülekçäse kompyüterların tartıp alıp gazetnıñ bu marşqa bağışlanğan maxsus çığarılışın bastıru mömkinlege birmäde. Militsiä isä kompyüterlarnı röxsätsez programmalar qullanıluın tikşerü öçen tartıp alğanlığın belderde.
Militsiä oppozitsiä aktivisitların qulğa alularğa nıq qarşı çıqqan Awaz xoquq yaqlaw törkemeneñ Samar bülekçäsenä dä kilde. Awaz bülekçäse mödire Lüdmila Kuzmina Azatlıq radiosına bolarnı belderde.
"Min Samarda Exo Moskvy radiosında çığış yasağannan soñ 2 säğät ütü belän minem eş urınımda min bulmağanda minem bülmäne açıp militsiä oyışmaları 2 kompyüternı alıp kitkän häm ber genä dokumentnı da qaldırmağan. Bu ğämälneñ qanun bozu buluın tanuğa häm ğafu ütenügä ireşmiçä min tuqtamıyaçaqmın" dide Kuzmina.
Azatlıqnıñ Samardağı xäbärçese Şamil Bahautdin xäbär itüençä xakimiätlär xätta 18 may könne balalar baqçalarınnan häm mäktäplärdän balalarnı ğädättägedän irtäräk alırğa quşqan.
Qayber küzätüçelär fikerençä, militsiäneñ şundıy kisken çaraların Rusiä xakimiätläreneñ 2004 yılda Ukrainada xakimiät almaşına kitergän xällärneñ qabatlanuınnan qurquı belän añlatıp bula. Militsiä ezärlekläwlärennän bigräk marşnı oyıştıruçılarnı xalıqnıñ bitaraflığı borçıy. Oyıştıruçılar äytüençä, comğa könne rizasızlıq belderergä kimendä ber meñläp keşe kiler dip kötelä.
Cirle säyäsi küzätüçe Yevgeniy Moleviç bu marş Samar xalqın ällä ni qızıqsındırmas dip isäpli.
"Ber keçkenä törkem genä bulaçaq. Küp keşe cıyılmıyaçaq. Alarnıñ marş belän ütüe, yäki berär närsä äytüe kemne qızıqsındıra? Şuña kürä barısı da tınıç qına ütär kebek" dide Moleviç.
Rusiäneñ Levada fiker beleşü üzägeneñ Piterburdağı bıyılğı rizasızlar marşı turındağı soraşuı näticälärenä qarağanda, cawap birüçelärneñ 66 protsentı ğına ul marş turında işetkän buluların äytkän.
Opozitsiädäge büleneşlär dä marşnıñ näticälelegen kimetä. Yabloko häm Uñ Köçlär Berlege marşnı oyıştıruçılarnı artıq radikal buluda ğäyepläp bu çarağa boykot iğlan itte.
Elegräk Rusiäneñ başqa şähärlärendä şundıy uq çaralar ütkärü röxsäten sorağan möräcäğätlär kire qağılğan, röxsätsez cıyın ütkärü omtılışları köç belän bastırılğan ide.
Baştaraq bu protest çaralarına röxsät birmiäçäklären beldergän Samar xakimiätlereneñ üz fikerlären ni säbäple üzgärtüe açıq tügel. Küplär monı Yewropa Berlegeneñ Rusiäne sammit çitendä tänqit awazlarına da röxsät birergä çaqıruı belän añlata.
Ämma şähär başlığınıñ röxsät birüenä qaramastan, oyıştıruçılar äytüençä, xoquq saqlaw oyışmaları inde üzläreneñ qurqıtu-yanaw çaraların başlap cibärgän.
Elekke dönya şaxmat çempionı, oppozitsiä citäkçeläreneñ bersenä äwerelgän Garri Kasparov Başqa Rusiä xäräkäte citäkçeläreneñ berse. Atnakiçtä Mäskäwdä xäbärçelär aldında çığış yasap Kasparov militsiäne Samar mitingı aldınnan ezärlekläwlär başlap cibärüdä ğäyepläde.
"Xoquq saqlaw oyışmaları, ägär alarnı xäzer şulay dip atap bulsa, bu marşnı oyıştıruçılarğa qarşı äzerlekläw çaraların köçäytte. 3-nçe maydan kön sasyın totqarlawlar, qulğa alular başlandı. Soñraq ul keşelär irekkä çığarıla. Bastırılğan gazeta, qäğäzlär tartıp alına" dide Kasparov.
Militsiäneñ şundıy çaralar başlawı turındağı xäbärlärne tikşerü öçen düşämbe könne Samarğa kilgän Mäskäw Helskinki Törkemeneñ xoquq yaqlawçı 2 äğzası üzläre militsiä tarafınnan berniçä säğätkä totqarlanğan.
Rizasızlar marşına äzerlekne yaqtırtırğa kilgän Rusiä jurnalistları törkeme dä dokumentlarnı tikşerü säbäbe belän berniçä säğätkä totqarlanğan.
Quşma Ştatlardağı Jurnalistlarnı Yaqlaw Komitetı Rusiä xakimiätlären marşqa äzerlekne yaqtırtuçılarğa qomaçawlawda ğäyepläde.
Uzğan atnada xoquq saqlaw oyışmaları Novaya Gazetanıñ Samar bülekçäse kompyüterların tartıp alıp gazetnıñ bu marşqa bağışlanğan maxsus çığarılışın bastıru mömkinlege birmäde. Militsiä isä kompyüterlarnı röxsätsez programmalar qullanıluın tikşerü öçen tartıp alğanlığın belderde.
Militsiä oppozitsiä aktivisitların qulğa alularğa nıq qarşı çıqqan Awaz xoquq yaqlaw törkemeneñ Samar bülekçäsenä dä kilde. Awaz bülekçäse mödire Lüdmila Kuzmina Azatlıq radiosına bolarnı belderde.
"Min Samarda Exo Moskvy radiosında çığış yasağannan soñ 2 säğät ütü belän minem eş urınımda min bulmağanda minem bülmäne açıp militsiä oyışmaları 2 kompyüternı alıp kitkän häm ber genä dokumentnı da qaldırmağan. Bu ğämälneñ qanun bozu buluın tanuğa häm ğafu ütenügä ireşmiçä min tuqtamıyaçaqmın" dide Kuzmina.
Azatlıqnıñ Samardağı xäbärçese Şamil Bahautdin xäbär itüençä xakimiätlär xätta 18 may könne balalar baqçalarınnan häm mäktäplärdän balalarnı ğädättägedän irtäräk alırğa quşqan.
Qayber küzätüçelär fikerençä, militsiäneñ şundıy kisken çaraların Rusiä xakimiätläreneñ 2004 yılda Ukrainada xakimiät almaşına kitergän xällärneñ qabatlanuınnan qurquı belän añlatıp bula. Militsiä ezärlekläwlärennän bigräk marşnı oyıştıruçılarnı xalıqnıñ bitaraflığı borçıy. Oyıştıruçılar äytüençä, comğa könne rizasızlıq belderergä kimendä ber meñläp keşe kiler dip kötelä.
Cirle säyäsi küzätüçe Yevgeniy Moleviç bu marş Samar xalqın ällä ni qızıqsındırmas dip isäpli.
"Ber keçkenä törkem genä bulaçaq. Küp keşe cıyılmıyaçaq. Alarnıñ marş belän ütüe, yäki berär närsä äytüe kemne qızıqsındıra? Şuña kürä barısı da tınıç qına ütär kebek" dide Moleviç.
Rusiäneñ Levada fiker beleşü üzägeneñ Piterburdağı bıyılğı rizasızlar marşı turındağı soraşuı näticälärenä qarağanda, cawap birüçelärneñ 66 protsentı ğına ul marş turında işetkän buluların äytkän.
Opozitsiädäge büleneşlär dä marşnıñ näticälelegen kimetä. Yabloko häm Uñ Köçlär Berlege marşnı oyıştıruçılarnı artıq radikal buluda ğäyepläp bu çarağa boykot iğlan itte.