Azatlıq radiosınıñ tügäräk östäl söyläşüendä qatnaşqan däwlät sekretare yardämçese Burns Irannıñ soñğı arada BMO Xalıqara Atom Energiä Idaräse belän söyläşülär başlawı sintäber ayında BMO Iminlek Şurasında Iranğa qarşı tağın da qırısraq öçençe rezolütsiä çığaruğa kirtä bulmasqa tieş dide. Anıñ fikerençä, Iran näq menä başqa illär Waşington täqdim itkän rezolütsiä ölgesen xuplamasın öçen Xalıqara Atom Energiä Idaräse belän möhim söyläşülär alıp barğan bulıp qılana. Burns Tähran soñğı 2-3 yılda Atom Idaräseneñ töp häm möhim sorawlarına cawap birmi kilde xäzer uzğan ayda cawaplar birä başlaw barı tamaşa ğına dide.
Xäzer iranlılar, häm xätta Atom Energiä Idaräse sistemındağı qayberäwlär Iran soñğı berniçä yılda idarä belän söyläşülär ütkärelmägän mäsälälärgä söyläşä başlağan ikän BMO Iminlek Şurasında Tähranğa qarşı rezolütsiä çığarırğa kiräkmi dilär. Mondıy mantıyq belän hiç tä kileşep bulmdıy. Şul qädär ozaq kiçekterep kilgän ilgä büläk yasaw hiç tä aqıllı adım tügel di däwlät sekretareneñ säyäsi mäsälälär yardämçese.
"Quşma Ştatlar bu mäsälägä bäyle härkemgä şunı belderä. Bez Xalıqara Atom Energiä Idaräse uñışqa ireşer dip ömetlänäbez. Iranlılar axır çiktä bu idarägä nilär belän şöğellänüläre turında döreslekne söyli alır dip ömetlänäbez. Ämma ul BMO Iminlek Şurasında sintäber ayında çığarılırğa tieşle öçençe resolütsiäne tuqtatırğa tieş tügel. Bu sintäber ayında BMO Iminlek Şurasındağı iñ möhim mäsälä bulaçaq. Bez moña bik tä, bik tä basım yasarğa cıyınabız. Häm bez iranlılarnıñ Atom Idaräse belän qayber oçraşuları buluğa qarap qına üz eşçänlegebezne tuqtatu belän hiç tä kileşmiäçäkbez" dide Burns.
Burns şulay uq AQŞ Irannı üzeneñ atom programmasınnan baş tartırğa künderü öçen iñ yaxşı yul diplomatiä dip isäpli dide. Diplomatiä öçen äle waqıt bar. Bu mäsälädä bez diplomatiäne tulısınça qullanırğa tieşbez. Häm bez moña ireşü öçen bik nıq tırışabız dide däwlät sekretare yardämçese.
Ul xalıqara cämäğätçelekne Iranğa qarşı täqdim itelüçe qırısraq çikläwlärne nığraq yaqlarğa çaqırıp bezgä bu çikläwlär mäsäläsendä yardäm kiräk, häm anıñ iñ yaxşı duslarıbızdan häm berektäşlärebezdän kilüen telibez dide.
Ni öçen AQŞ Irannıñ atom programmasın qabul itä almıy, ä Pakstan belän Hindstannıñ atom qoralları yasawına qarşı çıqmıy digän sorawğa cawap birep, bez Iranğa ışanmıybız. Iranğa berkem dä ışanmıy. Çönki Irannıñ tışqı säyäsäte bik totrıqsız, bik köç qullanuçan häm bik zıyanlı, berkem dä Äxmädinicat citäklägän xökümät işe däwlätneñ atom qorallarına iä buluın telämi dide.
Şul uq waqıtta ul Quşma Ştatlarnıñ iranlılarnıñ tınıç atom elektr energiäsen qullanu xoquqına qarşı çıqmawın äytep mondıy energiä söyläşülärdä bik ozaq täqdim itelep kilde dip tä östäde.
Burns Irannıñ Ğiraq säyäsätenä bäyle borçılular belän dä urtaqlaştı. Ğiraqta iminlek urnaştıru turında Iran, Ğiraq häm AQŞ qatnaşındağı öçyaqlı söyläşülär ni qädär ozaq däwam itäçäk digän sorawğa cawap birep faydası bulğan qädär däwam itäçäk dide. Ämma, anıñ äytüençä, AQŞ Ğiraqta älegä Irannan kötelgän xezmättäşlek kürmägän. Burns Iran üzeneñ täesiren Ğiraqta bulırğa mömkin dip isäplänelgän plural, küpmillätle çişeleşkä ireşü öçen qullanmadı, çik aşa terrorçılarnıñ Ğiraqqa ütep kerüen tuqtatmadı, häm Ğiraqtağı şığıy suğışçılarnı yäşeren räweştä qoral belän täemin itüen däwam itä dide.
Naif Aqmal
Xäzer iranlılar, häm xätta Atom Energiä Idaräse sistemındağı qayberäwlär Iran soñğı berniçä yılda idarä belän söyläşülär ütkärelmägän mäsälälärgä söyläşä başlağan ikän BMO Iminlek Şurasında Tähranğa qarşı rezolütsiä çığarırğa kiräkmi dilär. Mondıy mantıyq belän hiç tä kileşep bulmdıy. Şul qädär ozaq kiçekterep kilgän ilgä büläk yasaw hiç tä aqıllı adım tügel di däwlät sekretareneñ säyäsi mäsälälär yardämçese.
"Quşma Ştatlar bu mäsälägä bäyle härkemgä şunı belderä. Bez Xalıqara Atom Energiä Idaräse uñışqa ireşer dip ömetlänäbez. Iranlılar axır çiktä bu idarägä nilär belän şöğellänüläre turında döreslekne söyli alır dip ömetlänäbez. Ämma ul BMO Iminlek Şurasında sintäber ayında çığarılırğa tieşle öçençe resolütsiäne tuqtatırğa tieş tügel. Bu sintäber ayında BMO Iminlek Şurasındağı iñ möhim mäsälä bulaçaq. Bez moña bik tä, bik tä basım yasarğa cıyınabız. Häm bez iranlılarnıñ Atom Idaräse belän qayber oçraşuları buluğa qarap qına üz eşçänlegebezne tuqtatu belän hiç tä kileşmiäçäkbez" dide Burns.
Burns şulay uq AQŞ Irannı üzeneñ atom programmasınnan baş tartırğa künderü öçen iñ yaxşı yul diplomatiä dip isäpli dide. Diplomatiä öçen äle waqıt bar. Bu mäsälädä bez diplomatiäne tulısınça qullanırğa tieşbez. Häm bez moña ireşü öçen bik nıq tırışabız dide däwlät sekretare yardämçese.
Ul xalıqara cämäğätçelekne Iranğa qarşı täqdim itelüçe qırısraq çikläwlärne nığraq yaqlarğa çaqırıp bezgä bu çikläwlär mäsäläsendä yardäm kiräk, häm anıñ iñ yaxşı duslarıbızdan häm berektäşlärebezdän kilüen telibez dide.
Ni öçen AQŞ Irannıñ atom programmasın qabul itä almıy, ä Pakstan belän Hindstannıñ atom qoralları yasawına qarşı çıqmıy digän sorawğa cawap birep, bez Iranğa ışanmıybız. Iranğa berkem dä ışanmıy. Çönki Irannıñ tışqı säyäsäte bik totrıqsız, bik köç qullanuçan häm bik zıyanlı, berkem dä Äxmädinicat citäklägän xökümät işe däwlätneñ atom qorallarına iä buluın telämi dide.
Şul uq waqıtta ul Quşma Ştatlarnıñ iranlılarnıñ tınıç atom elektr energiäsen qullanu xoquqına qarşı çıqmawın äytep mondıy energiä söyläşülärdä bik ozaq täqdim itelep kilde dip tä östäde.
Burns Irannıñ Ğiraq säyäsätenä bäyle borçılular belän dä urtaqlaştı. Ğiraqta iminlek urnaştıru turında Iran, Ğiraq häm AQŞ qatnaşındağı öçyaqlı söyläşülär ni qädär ozaq däwam itäçäk digän sorawğa cawap birep faydası bulğan qädär däwam itäçäk dide. Ämma, anıñ äytüençä, AQŞ Ğiraqta älegä Irannan kötelgän xezmättäşlek kürmägän. Burns Iran üzeneñ täesiren Ğiraqta bulırğa mömkin dip isäplänelgän plural, küpmillätle çişeleşkä ireşü öçen qullanmadı, çik aşa terrorçılarnıñ Ğiraqqa ütep kerüen tuqtatmadı, häm Ğiraqtağı şığıy suğışçılarnı yäşeren räweştä qoral belän täemin itüen däwam itä dide.
Naif Aqmal