Olimpiä utı yulında protest çaraları köçäyä. Qıtayğa protest belderüçelär yulnı yabırğa häm utnı sünderergä tırışa. Düşämbedä Parijda utnı ozata baruçılar yulnıñ ber öleşen avtobusta ütergä mäcbür buldı.
Ğädättä olimpiä utı dönya buylap xalıqnıñ iğtibarın tizdän bulaçaq Olimpiä uyınnarına cälep itü öçen yärtelä. Bu yulı olimpiä utı nizağ utına äylände.
Här urında dirälek ut tamaşasın Qıtayda keşe xoquqları bozıluğa protest belderüçelär qarşı ala. Alar utnıñ yulına töşä, anı sünderergä tırışa, "Azat Tibet!", "Kommunistik Qıtayğa yuq!" digän şiğärlär qıçqıra.
Xoquq aktivistları Pekinnı Olimpiä uyınnarın ütkärü xoquqın ağanda birgän wäğdälären ütämäwdä ğayepli. Misal itep uzğan ay Tibetta bulğan xällärne kiterälär.
Yäkşämbedä Londonda ber protest belderüçe utnı sportçınıñ qulınnan tartıp alırğa tırıştı. İkençese utnı sünderergä tırıştı.
Düşämbedä olimpiä itı Fransiä başqalaısna citte. Anda da şul uq xäl qabatlandı. Oyıştıruçılar utnı waqıtlıça sünderep, anı avtobusqa quyıp alıp barırğa mäcbür buldı.
Räsmuilär, iminlek çaraları kürergä tırıştı. Utnı saqlawğa 3 meñläp politsiä xezmätkäre cälep itelde. Alay da, şähärneñ räsmi binsına "Parij bar dönya buylap keşe xoquqların yaqlıy" digän şiğär elengän ide.
Ul arada Yewropada räsmilär bu uyınnarnıñ açılu tantanasında qatnaşırğa tieşme, digän bäxäs quyıra. Berençe bulıp bu mäsäläne Nicolas Sarkozy kütärde.
"General de Gaulle Qıtaynı tanığanda üz eçenä Tibetnı alğan Qıtaynı tanığan ide. Xättä Dalay Lama üze dä bäysezlekkä öndämäwen, uyınnarnı boykot itergä çaqırmawın äytä. Däwlät başlığı bularaq min Prezident Hu Cintaonı cawaplılıq kürsätergä häm dialog başlarğa soradım" dide Fransiä prezidentı.
Sez baykotnı xuplıysızmı digän sorawğa ul, andıy ixtimalnı kire qaqmawın äytte.
Germaniä kanslerı Angela Merkel Pekinğa barmayaçağın belderde. Britan premierı Gordon Brown häm Amerikan prezidentı George Bush älegä baru yağında.
Xalıqara olimpiä komitetı prezidentı fikerençä, bu mäsäläne här citäkçe üze xäl itergä tieş.
"Boykot turındağı bäxäslär turında beläbez. Bez moña säbäp kürmibez. Öleşçä boykot belderü niätläre bar. Añlatma biräsem kilmi. – di Jacques Rogge. – Pekinğa baru-barmaw mäsäläsen här citäkçe üze xäl itergä tieş."
Töp soraw şul – protest belderüçelär Qıtay citäkçelärenä basımnı arttıru maqsatına ireşä alamı, yuqmı. Alar üzläre moña ömetlänä.
Kiläse forsatları çärşämbedä San Franciscoda bula. 8 apreldä olimpiä utı anda kilä.