AQŞ-İran: ber xisap, ike qaraş

Xalıqara atom energiä idaräseneñ İran turındağı soñğı xisabına qarata Waşington belän Tähran qapma-qarşı añlatmalar birde.
Xalıqara atom energiä idaräse düşämbedä Venada İrannıñ atom eşçänlege turında yaña xisap bäyän itte. Bu xisapta İran atom belän bäyle bulırğa mömkin berniçä ölkädä mäğlümatnı qısıp tota, digän näticä yasalğan.

İrannıñ köçle şartlatqıçlar häm raketa yasaw ölkäsendä eşçänlege idaräneñ citdi borçuın uyatqan. Monnan tış, İran räsmiläre idarä tikşerergä telägän berniçä atom qorılmasına kerü röxsäte birmägän. Näticädä xisapta "İrannıñ atom programı tınıç buluına äle citdi dälillär kiräk" digän yomğaq yasalğan.

Atom idaräse bu xisapnı İran belän Könbatış arasındağı nizağnı diplomatik yullar belän çişü maqsatında äzerlägän ide.

Gregory Shulte
Ämmä, Quşma Ştatlarnıñ idarädäge ilçese Gregory Shulte, bu xisap İran bar sorawlarğa da cawap birde digän qaraşnı kire qağa, dide. Anıñ süzlärençä, ul kiresençä, İrannıñ äle ni qadär añlatası barın kürsätä. Tähran idarä tikşerüçelärenä ayaq çala, İminlek Şurası qararların bozıp, uran bayıtu eşlären däwam itä, dide ul.

İrannıñ uran bayıtuı Könbatışnı iñ nıq borçığan äyberlärneñ berse. Bayıtılğan uran atom stansiälärendä yağulıq itep qullanıla. Ul bezgä şunıñ öçen kiräk, di İran räsmiläre. Ämmä nığraq itep bayıtılğan urannı qoral eşläwdä qullanıp bula. Könbatış menä şunnan qurqa.

Atom idaräse xisabına kürä, İrannıñ Natanz qorılmasında uran bayıta torğan 3500 sentrifuga bar. Kübese 1970-nçe yıllardağı iske texnologiägä nigezlängän. Tähran bu sannı 6 meñgä citkeräçägen belderä. Boları inde yaña texnologiä bulaçaq.

Atom idaräse xisabı amerikan räsmiendä borçılu xisläre uyatsa, İran räsmie, kiresençä, bu xisap İrannıñ atom programı tınıç ikänen tağın ber tapqır kürsätte, dide.

Ali Asğar Soltaniä
Ali Asğar Soltaniä süzlärençä, bu xisapta atom materiallarınıñ xärbi maqsatlarda qullanıluına ber genä dälil dä kiterelmägän. İran uran bayıtu eşlären däwam itäçäk, dip östäde ul.