İzrail premyer misnistrı Ehud Olmert Waşiñton säfäre waqıtında, xalıqara cämäğatçelek İrannı atom qoralları citeşterü ğamälennän waz kiçerä almadı dip söyläde.
Şul uq waqıtta, İran prezidentı Mäxmut Äxmädinicat Rim vizite waqıtında “İzrail yuqqa çığaçaq häm bu anıñ yazmışı bulaçaq” dip äytte. İke il arasındağı älege qızu çığışlar, Atom energia idaräseneñ yaña çığargan xisabı waqıtına turı kilä. Xisapta İran atom programın däwam itterä diyelä. Xisapta İrannın monı atom qorallanuda qullanu ixtimalına qarşı borçular telgä alına.
İzrail premyerı Olmert, Amerika säfäre waqıtında İzrail yaqlı Amerikan törkeme aldında yasağan çığışında, xalıqara cämäğatçelekne Iran atom yanawın tuqtatu öçen barlıq mömkinçeleklärne qullanırğa çaqırdı.
Olmert kiçä yasağan çığışında, dön ya illäre uran bayıtu eşennän baş tartmağan İrannı cäzalaw öçen qırıs çaralar kürergä tiyeş dide. Taqdimnär arasında ul, BMO tarafınnan kertelgän çikläwlärne tağın da qırıslatırğa çaqıra:
“İranga kertelgän xalıqara iqtisadi häm säyäsi çikläwlärne arttırırga kiräk. İran xalıqara çaqırularnı sanğa suqmıyça - kirelek belän uran bayıtu eşeñ däwam itä. Bu oçraqta älbättä basımnarnın külämen tizdän arttırırga kiräk bulaçaq”
Olmert yasağan çığışında, “barlıq illär dä şunısın añlarğa tiyeş ki: qısqa waqıtlı mänfäğatlär belän çağıştırğanda, İrannın atom qorallanuı täsere ozın möddätle bulaçaq” dip belderde.
Läkin ikençe yaqtan İran üzenen atom programınıñ barı tik tınıç maqsatlarda qullanaçağın qabatlap kilä.
Olmert Amerikada säfären däwam itkändä, İran prezidentı Äxmädinicat dönya aşamlıq samitı öçen Rimgä kilde.
Dönya aşamlıq samitında jurnalistlar sorawlarına cäwap birgändä Äxmadinicat, härwaqıttağıça İzrailgä qarşı qatı çığışların qabatladı. Ul, “İran bulamı yuqmı möhim tügel İzrail barıber yuqqa çığaçaq” dip äytte.
“Beznen belän xättä basıp aluçı illär dä kiläşäder dip uylıym. Äye bu eshtä İrannın qatnaşuı möhim tügel İzrail barıber yuqqa çığaçaq. Häm ul çağında bu Yewropanın da mänfäğatenä bulaçaq.
Häm Äxmädinicat östäp, “çönki xatalı siyonist rejimneñ säyäsi häm iqtisadi yögen barıber Yewropa illärenä qala” dip äytte.
İzrail-İran arasındağı süz talaşına AQŞ däwlät sekretarı Condoleezza Rice ta quşıldı. Olmert belän bergä İzrail lobisen ziyarät itkän Rice, dönya atom energia idaräse yasağan yaña xisapnı telgä alıp süzlären bolay däwam itterde:
“İdaräneñ yaña xisabına qarağanda sorawlar tua, nik İran äle xaman BMO qararlarınnan baş tartıp uran bayıtunı däwam itterä? Nik atom bayıtu programı xärbilär kontrolendä? Ni öçen İran xalıqara belgeçlärgä barlıq qorılmanı tikşerergä röxsät itmi? Äye cämäğat, böten bu sorawlarğa saf cäwaplar tabu awır.
Rice şulay uq, AQŞnıñ İran belän barlıq mäsälälär buyınça söyläşergä äzer buluın belderde. – Läkin monın öçen başta İrannıñ BMO talaplären ütäwe şart dip äytte.