August azağında Tatarstan prezidentı üz idaräsendäge türälär sanın qısqartu turında färman çığardı. Andıy qısqartular elek tä bulğan ide, yäğni bürokratiäne kimetü eşe tuqtamıy bara kebek. Tik menä ul türälär qay arada kire ürçep quya - monısı Tatarstan ğına tügel, bar Rusiä kiñleklärendä haman da ser bulıp qala.
Uzğan yıl azağında ğına Rusiä finans ministrınıñ, misal öçen, dürt urınbasarı bar ide. Dikäberdä bu sannı bişkä citkerergä buldılar.
Ä inde yazğa çığu belän Kudrin ğadi urınbasarlar belän genä çiklänmi, ministrlıqta östämä 12nçe departament ta buldırdı. Yaña ştat häm yaña eş xaqları belän.
Ul arada Rusiä saqlanu ministrı Serdükov finans ministrın da uzıp kitte - urınbasarları sanın sigezgä citkerde, ä elemtä ministrına dürt urınına 6 urınbasar totu röxsät itelde.
Östämä yardämçelär, urınbasarlar aluğa premyer-ministr Putin üze ürnäk bulıp tora. Elekke yıllarda vitse-premyerlar sanı ğädättä 2-3tän artmıy ide, xäzer isä alar sanı 7gä citte.
Süzdä qısqartu, asılda ürçü
Xakimiättä utırğannar bertuqtawsız administrativ reforma, bürokratiäne kimetü turında söyli, läkin çınbarlıqta türälär sanı federal däräcädä dä, töbäklärdä dä haman artıp tora. Mäskäwdäge Ğämäli säyäsät institutı mödire Olga Krıştanovskaya süzlärenä qarağanda, 90nçı yıllar belän çağıştırğanda Rusiädä bürokratlar sanı 2 märtäbä - 1.5 millionnan 3 millionğa qädär artqan.
Tatarstanda, ğomumän, här 225 ğadi keşegä ber türä turı kilä. Prezident Şäymiev färmanı bu proporsiäne küpmeder kimetä ala, älbättä, ämma bu qısqartularnıñ, bar administrativ reformanıñ şul uq bürokratlarga tapşırlıuın istä totqanda, türälärlär sanınıñ çınnan da kimüenä ömet ällä ni yuq. Elekke täcribä şunı kürsätä - küpmeder waqıt ütü belän xakimiättägelär yänä yaña qısqartular turında färman çığaraçaq.
Xalıq integä, ämma däşmi...
Rusiädä, şul isäptän Tatarstan belän Başqortstanda da bügenge köndä bar xakimiätne üz qulına tuplağan bürokratiäne kontrol itärlek mexanizm da, moña sälätle säyäsi köçlär dä, tieşle demokratik şartlar da yuq. Monıñ öçen möhim bulğan irekle matbuğat, irekle fiker alışu öçen şartlar da torğan sayın tarayıp kilä.
Ğadi xalıq beryaqtan türälär basqınlığınnan integä, ämma anıñ qulında bürokratiä başbaştaqlığına qarşı çara kürerlek instrumentları da yuq, häm iñ yamanı, ul ildäge xäzerge rejim şartlarında moña bitaraf bulıp qala birä.
San ğına tügel, eş xaqı da arta
Bürokratlar ğäskäreneñ sanı ğına tügel, alarğa tülägän aqça da arta bara. Töbäklärdäge federal xakimiät buınnarında eşläwçe türälärneñ eş xaqı 2007nçe yılda yaqınça 50% artıp, 20 meñ sumğa citkän. Cirle (regional) xakimiättä eşläwçelär isä xäzer 25.6 meñ sum ala. Seber häm qırıs hawalı tönyaq cirlärdä bu san 60 meñgä citä. Bar il buylap urtaça eş xaqı 14-15 meñ tiräsendä qala birä.
Bürokratiäneñ eş xaqın arttıruda ürnäk biredä dä iñ yuğarıdan kilä. Duma deputatları häm senatorlarnıñ, alarnıñ yardämçeläre eş xaqın, mäsälän, kiläse yılda 20-25% arttıru planlaştırıla, dip yaza Vedomosti gazetası. Bügenge köndä deputatlar urtaça 100 meñ sum aqça ala.
Moñardan tış Rusiä parlamentın totuğa kitkän çığımnar da artaçaq kiläse yılda, Duma apparatına aqça birüne 29% arttıru qaralğan. Bu yaña cihazlar, mebel, komputerlar aluğa kitäçäk. Apparat üze isä 50 keşegä artaçaq.
Rusiäneñ finans ministrlığı tieşle täqdimnärne inde äzerlägän, xäzer alarnı deputatlar kiläse yıl büdjetı qısalarında üzläre raslarğa tieş bulaçaq.
Ä inde yazğa çığu belän Kudrin ğadi urınbasarlar belän genä çiklänmi, ministrlıqta östämä 12nçe departament ta buldırdı. Yaña ştat häm yaña eş xaqları belän.
Ul arada Rusiä saqlanu ministrı Serdükov finans ministrın da uzıp kitte - urınbasarları sanın sigezgä citkerde, ä elemtä ministrına dürt urınına 6 urınbasar totu röxsät itelde.
Östämä yardämçelär, urınbasarlar aluğa premyer-ministr Putin üze ürnäk bulıp tora. Elekke yıllarda vitse-premyerlar sanı ğädättä 2-3tän artmıy ide, xäzer isä alar sanı 7gä citte.
Süzdä qısqartu, asılda ürçü
Xakimiättä utırğannar bertuqtawsız administrativ reforma, bürokratiäne kimetü turında söyli, läkin çınbarlıqta türälär sanı federal däräcädä dä, töbäklärdä dä haman artıp tora. Mäskäwdäge Ğämäli säyäsät institutı mödire Olga Krıştanovskaya süzlärenä qarağanda, 90nçı yıllar belän çağıştırğanda Rusiädä bürokratlar sanı 2 märtäbä - 1.5 millionnan 3 millionğa qädär artqan.
Tatarstanda, ğomumän, här 225 ğadi keşegä ber türä turı kilä. Prezident Şäymiev färmanı bu proporsiäne küpmeder kimetä ala, älbättä, ämma bu qısqartularnıñ, bar administrativ reformanıñ şul uq bürokratlarga tapşırlıuın istä totqanda, türälärlär sanınıñ çınnan da kimüenä ömet ällä ni yuq. Elekke täcribä şunı kürsätä - küpmeder waqıt ütü belän xakimiättägelär yänä yaña qısqartular turında färman çığaraçaq.
Xalıq integä, ämma däşmi...
Rusiädä, şul isäptän Tatarstan belän Başqortstanda da bügenge köndä bar xakimiätne üz qulına tuplağan bürokratiäne kontrol itärlek mexanizm da, moña sälätle säyäsi köçlär dä, tieşle demokratik şartlar da yuq. Monıñ öçen möhim bulğan irekle matbuğat, irekle fiker alışu öçen şartlar da torğan sayın tarayıp kilä.
Ğadi xalıq beryaqtan türälär basqınlığınnan integä, ämma anıñ qulında bürokratiä başbaştaqlığına qarşı çara kürerlek instrumentları da yuq, häm iñ yamanı, ul ildäge xäzerge rejim şartlarında moña bitaraf bulıp qala birä.
San ğına tügel, eş xaqı da arta
Bürokratlar ğäskäreneñ sanı ğına tügel, alarğa tülägän aqça da arta bara. Töbäklärdäge federal xakimiät buınnarında eşläwçe türälärneñ eş xaqı 2007nçe yılda yaqınça 50% artıp, 20 meñ sumğa citkän. Cirle (regional) xakimiättä eşläwçelär isä xäzer 25.6 meñ sum ala. Seber häm qırıs hawalı tönyaq cirlärdä bu san 60 meñgä citä. Bar il buylap urtaça eş xaqı 14-15 meñ tiräsendä qala birä.
Bürokratiäneñ eş xaqın arttıruda ürnäk biredä dä iñ yuğarıdan kilä. Duma deputatları häm senatorlarnıñ, alarnıñ yardämçeläre eş xaqın, mäsälän, kiläse yılda 20-25% arttıru planlaştırıla, dip yaza Vedomosti gazetası. Bügenge köndä deputatlar urtaça 100 meñ sum aqça ala.
Moñardan tış Rusiä parlamentın totuğa kitkän çığımnar da artaçaq kiläse yılda, Duma apparatına aqça birüne 29% arttıru qaralğan. Bu yaña cihazlar, mebel, komputerlar aluğa kitäçäk. Apparat üze isä 50 keşegä artaçaq.
Rusiäneñ finans ministrlığı tieşle täqdimnärne inde äzerlägän, xäzer alarnı deputatlar kiläse yıl büdjetı qısalarında üzläre raslarğa tieş bulaçaq.