Татар җәмәгатьчелеге Казан урамнарындагы элмә такталар һәм игъланнарны татарча язуны таләп итеп соңгы арада азмы-күпме уңышка иреште. Элегрәк урысча гына язылган яңа билгеләр һәм элмә такталар күренүгә, шәһәр хакимиятенә шикаять биреп кенә аларны татарчалаштырып була иде. Ә менә Казан урамнарындагы түләүле машина кую урыннары турында мәгълүмат баштан ук татарча да, урысча да язылганлыгын күргәч, татар җанлы казаннар гаҗәпләнде һәм сөенде. Дөрес, татар текстында хаталар да шактый. Татарча мәгълүматны кешегә аңларга уңайлы булсын өчен түгел, ә шулай тиеш, мәҗбүри булганга гына куелган кебек тә тоелды. Урысчадан турыдан-туры тәрҗемә итеп калькалаштырып язылган татар текстында кайбер сүзләрнең мәгънәсе үзгәрә яисә бөтенләй югала. Бәлки Казан башкарма комитетында татар теленең бөтен нечкәлекләрен белүче белгечләр булмау белән бәйледер бу.
Казанда урнашкан “Альфа” юридик консультациясе җитәкчесе Сирин Зарипов, “элмә такталарда киткән хаталар мәхкәмә һәм финанс тарткалашулар китереп чыгарырга мөмкин”, ди.
Сирин Зарипов
“Татарстан республикасында икетеллелек турында канун бар. Бу канун республикада урыс һәм татар телләренең бертигез дәрәҗәдә кулланылуын таләп итә. Тик бу таләпне үтәү республикада яшәүчеләр өчен кайбер кыенлыклар да китереп чыгарырга мөмкин”, - ди Сирин.
Мәсәлән, Казан шәһәр парковкаларында машина кую урыны өчен түләү турында ике телдә язылган. Урысчасында: "В воскресные и праздничные дни оплата не взимается" диелгән булса, татарчага бу: “"Ял һәм бәйрәм көннәрендә" диеп тәрҗемә ителгән. Татар телендә “ял” сүзе “якшәмбе”не генә аңлатмый, ул ике көнне үз эченә ала – шимбә һәм якшәмбене. Димәк, татар тексты белән генә танышып кем дә булса шимбә көнне машинасын парковкада тоткан өчен акча түләми икән, ул гаепле булып чыгачак һәм штрафка тартылырга мөмкин.
Русча элмә такта
“Альфа” юристлары бу хаталы тәрҗемә турында шәһәрнең транспорт комитетына мөрәҗәгать иткәнннәр. Беренче мөрәҗәгатьләре җавапсыз калган. Икенче тапкыр язганнан соң гына егетләргә җавап биргәннәр.
Казан шәһәре башкарма комитетының транспорт комитеты рәисе Айдар Габделхаков кул куйган хатта юристларның мөрәҗәгате “игътибар белән каралганы” әйтелә.
Габделхаков белдергәнчә, “воскресенье и праздничные дни” дигәнне “ял һәм бәйрәм көннәре” дип тәрҗемә итүнең дөрес булу-булмавын Татарстан Фәннәр академиясенең Тел, әдәбият һәм сәнгать институты тикшергән. Белгечләр “воскресенье” сүзен “ял көне” дип тәрҗемә итәргә мөмкин, әмма бу сүз бердәнбер түгел”, - дип аңлатма биргән.
Шушы карарга нигезләнеп, парковкадагы элмә такталарда “ял көннәре” урынына аңлаешлырак һәм төгәлрәк мәгънәгә ия булган “якшәмбе” сүзен куллана башлаячакбыз, дип вәгъдә бирә Габделхаков. Алга таба ачылачак парковкаларда “Якшәмбе һәм бәйрәм көннәре” дип язылачак. Тик моңа кадәр ачылган машина кую урыннарында хаталы язмалар шул килеш кала, дөресләп язылганнары бары яңа ачылган парковкаларда гына куелачак.
Төзәтелгән татарча элмә такта
Сирин Зарипов түрәләрнең бу карары белән канәгать түгел. “Проблем хәл ителмәде. Әлбәттә, авыр вакытлар, кризис, бюджетта мондый “вак-төяк”кә акча юк. Ә нигә алданрак уйламаганнар?” – ди ул.
“Шимбә көнне машина куйган өчен түләмичә, штраф сугылып, миңа килүчеләр булмады әлегә. Ләкин иманым камил, андый очраклар булгандыр. Әгәр кеше шимбә көнне парковка өчен түләмәсә, аңа карата административ җаваплылыкка тарту турында карар чыгарыла. Мондый очракта бу карар буенча ул мәхкәмәгә шикаять бирә ала һәм мәхкәмәнең гариза бирүче ягына басып, штраф сугуны канунсыз дип табу ихтималы бик зур”, - дип өсти юрист.