Your browser doesn’t support HTML5
Йокыга талган гүзәл (Спящая красавица)
Яшәгән ди, булган ди патша белән патшабикә. Аларның балалары булмаган. Алар моңа бик борчылган. Әмма патша һәм патшабикә бирешмәгәннәр: изге су эчкәннәр, ходайдан сораганнар. Һәм, ниһаять, патшабикә кыз тапкан.
Чумылдыру мәҗлесен үткәргәннәр. Урсай итеп патшалыктагы җиде тылсымчыны дәшкәннәр. Аларның һәрберсе принцессага яхшы язмыш юрарга тиеш булган.
Бәйрәмнән соң барысы да патша сараена кайтканнар. Һәр тылсымчының алдына алтын савыт-сабалар куйганнар. Кашык, чәнечке, пычаклар – барысы да алмаз һәм якут белән бизәлгән. Кинәт кунаклар бүлмәсенә сихерче карчык кергән. Ул инде илле ел каланчасыннан чыкмаган булган. Аны барысы да үлгән дип уйлаганнар.
Патша сихерчегә дә савыт-сабалар бирергә кушкан. Әмма алтыннан ясалган савытлар башка булмаган, чөнки аларны җиде тылсымчыга җитәрлек итеп кенә ясатканнар. Сихерче карчык бу аннан көләр өчен эшләнгән дип уйлаган һәм бик ачуланган.
Тиздән тылсымчылар принцессага юраулар әйтә башлаганнар. Иң яшь тылсымчы шаһбикә дөньяда иң матуры булыр, дигән. Икенчесе фәрештә сыман акыллы булыр, дигән. Өченчесе кулыннан бөтен эш килер, дигән. Дүртенчесе бик оста биер, дигән. Бишенчесе былбыл сыман тавышлы булыр, дигән. Алтынчысы төрле музыка коралларында уйный белер, дигән.
Чират сихерче карчыкка җиткән. Ул, кыз кулына орчык кадалып үләчәк, дигән.
Мондый куркыныч юраудан бөтен кунаклар курыкканнар, елаганнар.
Слова и выражения
- яшәгән ди булган ди – жил(–и)–был(–и)
- борчылган – беспокоились
- бирешмәгәннәр – не сдавались
- кыз тапкан – родилась дочь
- Чумылдыру мәҗлесен үткәргәннәр. – Провели праздник крестин.
- урсай итеп – в качестве крёстной
- тылсымчыны дәшкәннәр – позвали волшебниц
- яхшы язмыш юрарга тиеш булган – должны были напророчить
- савыт-саба – посуда
- якут – рубин
- сихерче карчык – старая колдунья
- каланча – башня
- аннан көләр өчен эшләнгән – сделано, чтобы над ней посмеяться
- юрау – пророчество, предсказание
- шаһбикә – принцесса
- фәрештә сыман– как ангел
- кулыннан бөтен эш килер – на все руки будет мастерица
- бик оста биер – очень хорошо будет танцевать
- былбыл сыман тавышлы – с соловьиным голосом
- чират җиткән – настала очередь
- орчык кадалып – поранит веретеном
Шулвакыт бер яшь тылсымчы чыккан һәм патша белән патшабикәгә болай дигән:
– Тынычланыгыз! Сезнең кызыгыз үлмәс! Дөрес, мин сихерче юраганны тулысынча үзгәртә алмыйм, кызыгыз кулын яралар. Әмма үлмәс, ә тирән йокыга талыр һәм йөз ел йоклар. Аннары яшь шаһзадә килеп аны уятыр.
Бу сүзләргә карамастан, патша үзе дә юрауны булдырмаска тырышкан, бөтен патшалыктагы барлык орчыкларны юк итәргә әмер биргән.
Унбиш-уналты ел узган. Бер көнне патша белән патшабикә сарайдан киткәннәр. Кыз иң өстәге бүлмәгә менгән. Ә анда бер карчык орчык белән җеп эрләп утыра икән.
– Нишлисең син, әбекәй? – дип сораган принцесса.
– Җеп эрлим, – дигән әби.
– Мин дә эрләп карыймчы, – дигән кыз һәм кулына орчыкны алган.
Орчыкны тотуы булган, кыз бармагын тишкән һәм аңсыз егылган.
Әби бик курыккан, кешеләрне чакырган. Кызны беркем дә аңына китерә алмаган. Язмыштан узмыш юк, дип уйлаган патша һәм кызын сарайдагы бер бүлмәгә, алтын-көмешләр белән бизәлгән ятакка яткырган.
Фәрештә сыман яткан кыз. Йөзенең төсе, иреннәренең алсулыгы югалмаган аның. Ә тигез сулышы исән булуын раслаган.
Бу хәбәрне ишеткәч, сарайга кызның юравын үзгәрткән ягымлы тылсымчы килгән. Йөз елдан уянгач, принцессаның барлык туганнары үлгәнен белгәч, кызга бик күңелсез булыр, дигән ул. Шуңа ул патша белән патшабикәдән башка сарайда яшәгән һәркемгә тылсымлы таягы белән кагылган, һәм барысы да йоклап киткәннәр.
Соңыннан тылсымчы сарай тирәсендә зур һәм кечкенә агачлар, куаклар үстергән. Шулай итеп, принцесса янына кешеләр дә, хәтта хайваннар да керә алмаган.
Йөз ел узгач, принцесса яшәгән патшалыкка ауга дип бер патшаның улы килгән һәм шаһбикә яткан сарайны күргән.
Бер карт аңа сөйләгән:
– Илле ел элек бу сарайда бик матур принцесса йоклап ята, дип ишеткән идем. Аны уяткан кеше аны кияүгә алачак икән.
Слова и выражения
- дөрес – правда
- тулысынча үзгәртә алмыйм – не могу полностью исправить
- яралар – поранит
- шаһзадә – принц
- уятыр – разбудит
- бу сүзләргә карамастан – несмотря на эти слова
- юрауны булдырмаска тырышкан – старалась предотвратить предсказание
- җеп эрлим – пряду
- аңсыз егылган – упала без сознания
- язмыштан узмыш юк – от судьбы не уйдёшь
- Ә тигез сулышы исән булуын раслаган. – А ровное дыхание доказывала то, что она жива.
- ягымлы – добрая
- башка – другой
- кагылган – коснулся
- ауга дип – на охоту
Шаһзадәгә бу хикәя ошаган, һәм егет бәхетен сынап карарга булган. Сарай янына килгәч, агачлар аңа юл биргәннәр, аннары яңадан сарайны каплаганнар. Принц бик гаҗәпсенгән һәм курыккан, барлык хайваннар һәм кешеләр үлгән дип белгән. Әмма аларның сулаганнарын күргән һәм бары тик йоклаганнар икәнен аңлаган.
Тиздән принц кыз яткан бүлмәгә кергән. Ул аның янына килеп, алсу иреннәрен үпкәч, кыз шулчак уянган.
– Мин сезне бик озак көттем, – дигән кыз.
Сарайдагы башка кешеләр дә уянганнар. Атлар кешнәп җибәргән, этләр дә койрыкларын болгый-болгый өргәннәр. Түбәдә, агачларда утырган кошлар матур итеп сайрый башлаган. Чебеннәр дә уянган, учак та кабынган.
Тиздән шаһзадә һәм шаһбикә өйләнешкәннәр, аларның ике баласы туган.
Сарайдагы шагыйрь гүзәл принцесса турында гаҗәеп матур җыр чыгарган. Җыр һәркемгә дә бик ошаган. Шул вакыттан бирле аны барысы да җырлаганнар. Ә җырны белмәүчеләр йөз ел йоклаган кыз турында әкият сөйләгән.
Бүген ул әкият белән без дә таныштык.
Слова и выражения
- кешнәп җибәргән – заржали
- койрыкларын болгый–болгый өргәннәр – начали лаять, размахивая хвостами
- бәхетен сынап карарга – испытать счастье
- юл биргәннәр – дали дорогу
- шулчак уянган – тут же проснулась
- өйләнешкәннәр – поженились
- җыр чыгарган – сочинил песню
- шул вакыттан бирле – с тех пор
*****
Ну и как вам, понравилось? Надеемся, что текст читался легко :) Вам также может понравится:
А сейчас предлагаем проверить, насколько хорошо вы поняли текст, и повторим основную лексику. Небольшой тест по содержанию и ключевым фразам:
Вы всегда можете оставить отзыв или предложение в нашей группе в Вконтакте или по адресу: eydetat@gmail.com
Заходите на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Также подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Вконтакте, Telegram-е, Facebook-е и Instagram-е.
Скоро – больше! Встретимся на следующей неделе, сау булыгыз!