Словарик
музыкаль төркем – музыкальная группа
чыгыш ясау – выступать
очрашу – встреча
кубыз – варган, комуз (татарский губной музыкальный инструмент)
думбыра – татарский струнный щипковый музыкальный инструмент
курай – курай, дудка (татарский и башкирский музыкальный инструмент)
дәф – даф (ударный музыкальный инструмент)
музыка коралы – музыкальный инструмент
көй – мелодия, мотив, напев
отып әйтү – понять и сказать, здесь: угадать
мәҗүсилек – язычество
Идел буе Болгары дәүләте – государство Волжская Булгария
Алтын Урда – Золотая Орда
"Алпар" татар фолк төркеме (группа) 20 сентябрьдә Искешәһәрдә (в Эскишехире), 21 сентябрь Истанбулда (в Стамбуле) чыгыш ясады (выступили). Бу – аларның Төркия татарлары күпләп яшәгән шәһәрләр (города, где проживает много татар Турции) буйлап гастрольләренең бер өлеше (одна из частей).
Истанбулда музыкантларның татарлар белән очрашуын (встречу) Истанбул татарларының "Идел-Урал" берләшмәсе (объединение) оештырды (организовало). Казан төркемен истанбулларга (стамбульцам) берләшмә вәкиле (представитель) Зилә Нәҗип тәкъдим итте (представила). Концерт шәһәрнең Топкапы паркындагы Татарстан музей-йортында (в доме-музее) узды (прошло). Биредә (здесь) татар тирмәсендә (в татарском тереме/юрте) 70ләп кеше җыелды (собралось). Башлыча (в первую очередь) – татарлар. Араларында (среди них) электән үк килеп урнашкан "иске" татарлар да (и "старые" татары, которые прибыли сюда давно), яңа мөһаҗирләр дә (и новые мигранты) булды (были).
"Алпар" төркеме солисты Алмаз Әсхәдулла тамашачыларны (зрителей) кубыз (комуз), думбыра (думбра), курай, дәф (даф) кебек музыка кораллары (инструменты) белән таныштырды (познакомил), алар ничек ясалганын (как они были сделаны), аларга бәйле риваятьләр (легенды, связанные с ними) сөйләде (рассказал). Тамашачыларга төрле музыка коралларында "Әпипә", "Сандугач", "Былбылым" көйләрен (мелодии) уйнап күрсәтте (сыграл), кешеләр аларны отып әйтергә тиеш булды (люди должны были угадать их).
Фотогалерея со встречи:
"Алпар" төркеме Истанбул татарлары белән очрашты
Концерт өлешендә (в части) "Алпар" төркеме солистлары Рәмилә Шәмсемөхәммәтова, Адел Тимербаев татарның мәҗүсилек (язычество) вакытына (времена), Идел буе Болгары дәүләтенә (государство Волжская Булгария), Алтын Урда чорына (эпоха Золотой Орды) караган көйләр (относящиеся мелодии) нинди була алуын (какими они могли быть) уйнап күрсәтте (сыграли), җырлар башкарды (исполнили песни).
Словарик
сәнгать – искусство
үзенчәлекле – своеобразный
дәлил – доказательство
мөнәҗәт – мунаджат, религиозный напев
башкару – исполнять
тамаша – представление
тамашачы – зритель
күмәкләшеп – сообща, вместе
дога кылу – прочитать молитву
вафат булу – погибнуть, умереть
— Татарның музыка сәнгате (искусство) ул тальян гармун белән чикләнми (не ограничивается), сувенир милләт түгелбез (мы не сувенирная нация), без – борынгы халык (мы – древний народ), безнең музыка уен кораллары да төрле (разные), үзенчәлекле (своеобразные), катлаулы (сложные), тарихлы (исторические). Кубыз, думбыра, курайларда уйнавыбыз – төрки дөньяның бер өлеше икәнебезнең (то, что мы часть тюркского мира) дәлиле (доказательство), — дип сөйләде Алмаз Әсхәдулла.
"Алпар" төркеме шулай ук (также) мөнәҗәтләр (мунаджаты) дә башкарды (исполнили), Рифат Сәләховның шигыренә Алмаз Әсхәдулла көй язган "Татарстан" җырын да яңгыратты (озвучили).
Моннан тыш тамашада (в представлении) Истанбулда төрек һәм татар егетләреннән торган (состоящий из турецких и татарских парней) "Тулпар" думбырачылар төркеме дә чыгыш ясады (выступили). Алар Истанбулдагы "Тумата" тарихын (историю) дәвам иттерә алучы яшь музыкантлар (молодные музыканты, которые могут продолжить) дип тәкъдим ителде.
Концерт күмәкләшеп (вместе) "Туган тел" җырын башкару белән һәм соңыннан дөньяга сибелеп яшәргә мәҗбүр булган (вынуждено расселившиеся и живущие по всему миру) татарларның иминлеге (безопасность) өчен дога кылынды (была прочитана молитва).
Татар йортында чәй дә әзерләгән иде (был приготовлен и чай).
- Төркиядә өч дистә елга якын (около трех десятков лет) "Тумата" төрки музыка төркеме эшләде (действовала). Ул 1976 елда оеша (была организована). Аңа нигез салучы – татар кешесе, галим Оруч Гүвәнч. Ул музыка сәнгатен фәнни дәрәҗәдә өйрәнә (изучает музыкальное искусство на научном уровне), киемнәр, музыка коралларын, җырларын таныту эшен (дело популяризации) җайга сала (ставит на рельсы). "Тумата" төркемендә озак еллар дәвамында (в течение долгих лет) татарларны берләштереп торучы (объединяющая татар), Истанбул татарларының "Идел-Урал" берләшмәсе җитәкчесе (руководительница) Гөлтан Ураллы солист була.
- Оруч Гүвәнч вафатыннан соң (после смерти) аның эшен (его дело) ике кызы Сөембикә белән Каникәй Гүвәнчләр дәвам иттерә (продолжают). Әмма "Тумата"ның зур концертлары күренми (но больших концертов не видно).
Прочитать новость в оригинале на татарском вы можете на сайте Радио Азатлык.
***
В рубрике "Читаем на татарском" есть произведения татарской и мировой литературы. Все тексты адаптированы для изучающих язык, к ним прилагаются аудио, перевод ключевых фраз и тест.
Не забывайте заглядывать на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Вы уже подписались на нас в TikTok? Мы также есть
в Telegram и Instagram.