Yevropa Şurasınıñ Parlamentar Assambleye Çärşämbedä Çeçnädä keşe xoquqların bozuı säbäple Rusiägä şeltä belderde. Assambleydä qabul itelgän rezolutsiädä Rusiä iminlek köçläre bäğersez qılınışları , keşe xoquqlaın bozğanı säbäple xökem itelde. Anda şulay uq Ministerlär Şurası Çeçnädä keşe xoquqları mäsäläsen küzätüne yañartırğa çaqırılğan.
Yevropada keşe xoquqları mäsäläsendä töp küzätüçe organ bulıp xisaplanğan Yevropa Şurasınıñ Parlamentar Assambleyeneñ bügen Strasburgtağı ciınında Rusiägä qarata qatı täqnti süzläre yañgradı. Anda Çeçnä Yevropa Şurasında ağza illärdä keşe xoquqları mäsäläsendä iñ citdi problemma bulıp tora dip äytelde. Assambleydä qabul itelgän rezolutsiädä Çeçnädä keşe xoquqların mäsäläsendä yaxşığa taba üzgäreş bulmadı , iminlek köçläreneñ bağersez çaraları anda tärtip häm qanun urnaştıruğa ber dä öleş kertmi dielgän. Çeçnädä keşe xoquqlarınıñ bozıluına qarağan 67 bitlek raport häm rezolutsiä, Çeçnädä keşe üterü, keşe urlau , cäberläv , räxen itep alu häm qanunsız yabıp quyularnıñ dävam itüen kürsätä dielgän. Ul ğına da tügel, raportqa qarağanda, bu yauızlanular Tönyaq Kafkaznıñ başqa tübäklärenä dä cäyelä başlağan. Çeçnä konfliktı Rusiä federatsiäseneñ başqa töbäklärenä dä tarala ikän. Çığış yasauçılarnıñ küpçelege monıñ öçen Rusiä xökümäten, çeçen köräşçelären häm Qadırovçılar dip atalğan Çeçnä premier ministereneñ berençe urınbasarı Ramzan Qadırov ämerendäge köçlärne ğäyeplädelär. Kiprdän deputat Xristos Pourgourides Rusiäneñ çın dusı bularaq çığış yasağanın äytte.
"Bu qabul itelmäslek närsä häm bu Rusiä federal xakimiätläre öçen dä häm bigeräk tä Dävlät Duması öçen dä qabul itelmäslek närsä bulırğa tieş. Keşe üterülär, ezsez yuğalular, cäberläv , başqa keşe xoquqların tupas räveştä bozular mäsäläsendä cinayät eşe quzğatılsa da, şundıy küp oçraqta alarnıñ tuqtatıluı häm yabıluı qabul itelmäslek närsä bulırğa tieş."
Älbättä, Rusiä deputataları Mäskävne yaqlap çığış yasadılar. Liberal Demokratik Partiädän deputat Leonid Slutskiy xäzerge xälne öç yıl elekese belän çağıştırğanda ayırma kön belän tön arasındağı kebek dip belderde. Rezolutsiädä Çeçnädäge saylaularnıñ telgä alınmauın tänqitläde.
"Min sorıym. Yevropa Şurası territoriäsendä saylaularda qatnaşu häm saylanu töp xoquqlarnıñ berse tügelme? Älbättä bu şulay. Ni öçen rezolutsiädä Çeçnädä küptän tügel genä parlament saylaularınıñ ütkärelgän buluı telgä alınmağan. 15 yıldan soñ häm ike suğıştan soñ Çeçen xalqı, citdi yarıştan soñ berençe märtäbä irekle räveştä parlamentnı sayladı. Keşe xoquqları küzlegennän qarağanda bu zur progress bulıp tora."
Assambley bu argument belän kileşte häm bu xaqta xisap totuşçı Erik Yurgens ta yomğaqlau süzendä äytte. Ämma , läkin ul şulay uq Yevropa Şurasınıñ başqarma organı Ministerlär Şurası Çeçnädäge vazğiätne küzätü eşen dä yañartırğa tieş dide. Yevropa Şurası Parlamentar Assambleyında qabul itelgän rezolutsiä, Çeçnädä keşe xoquqlarına qarağan soñğı vaqıtlarda mondıy yuğarı däräcädä qabul itelgän iñ tänqitle bäyläv bulıp tora.
Färit İdelle, Praga.
"Bu qabul itelmäslek närsä häm bu Rusiä federal xakimiätläre öçen dä häm bigeräk tä Dävlät Duması öçen dä qabul itelmäslek närsä bulırğa tieş. Keşe üterülär, ezsez yuğalular, cäberläv , başqa keşe xoquqların tupas räveştä bozular mäsäläsendä cinayät eşe quzğatılsa da, şundıy küp oçraqta alarnıñ tuqtatıluı häm yabıluı qabul itelmäslek närsä bulırğa tieş."
Älbättä, Rusiä deputataları Mäskävne yaqlap çığış yasadılar. Liberal Demokratik Partiädän deputat Leonid Slutskiy xäzerge xälne öç yıl elekese belän çağıştırğanda ayırma kön belän tön arasındağı kebek dip belderde. Rezolutsiädä Çeçnädäge saylaularnıñ telgä alınmauın tänqitläde.
"Min sorıym. Yevropa Şurası territoriäsendä saylaularda qatnaşu häm saylanu töp xoquqlarnıñ berse tügelme? Älbättä bu şulay. Ni öçen rezolutsiädä Çeçnädä küptän tügel genä parlament saylaularınıñ ütkärelgän buluı telgä alınmağan. 15 yıldan soñ häm ike suğıştan soñ Çeçen xalqı, citdi yarıştan soñ berençe märtäbä irekle räveştä parlamentnı sayladı. Keşe xoquqları küzlegennän qarağanda bu zur progress bulıp tora."
Assambley bu argument belän kileşte häm bu xaqta xisap totuşçı Erik Yurgens ta yomğaqlau süzendä äytte. Ämma , läkin ul şulay uq Yevropa Şurasınıñ başqarma organı Ministerlär Şurası Çeçnädäge vazğiätne küzätü eşen dä yañartırğa tieş dide. Yevropa Şurası Parlamentar Assambleyında qabul itelgän rezolutsiä, Çeçnädä keşe xoquqlarına qarağan soñğı vaqıtlarda mondıy yuğarı däräcädä qabul itelgän iñ tänqitle bäyläv bulıp tora.
Färit İdelle, Praga.