Samar Duslıq yortında tatar ädäbiäten söyuçelär tügäräge äkren genä üzeneñ eşen cäyelderep bara. Döres, elek tä şiğer yazuçılar üzläreneñ icat cimeşlären “Berdämlek” gäcitçäsendä bastırıp kilä idelär. Läkin terelätä, ber bülmädä cıyılıp, keşelär aldında uqu berençe märtäbä buldı. Bu utırışta Färit Şiriäzdanov üzeneñ şiğerlären uqır aldınnan icat turında üz fikerlären citkezde:
“Minem öçen biredä cıyılğannar bik yaqın keşelär, çönki monda ädäbiät, poeziä söyuçelär cıyılğannar. Bay tabiğät''le, dönyağa kiñ qaraşlı keşelär utıra yanımda. Buınnan- buınğa riwayätlär, bäyetlär, şiğerlär, mönäcätlär räweşendä xalıq küñelendä saqlanğan. Adäm balaları qayğısın da, şatlığın da, mäxäbbäten dä, näfräten dä, tarixın da, xıyalın da şiğri qalıpqa quıp kertkän. Här xalıqnıñ üz aqını bulğan häm türälär ul talant iälären üz çitleklärendä genä qullanırğa köç quyğannar, kilep çıqmasa, yuq ta itkännär.
Ä tatar niçek inde şiğri canlı bulmasın di! Tatarnıñ izge kitabı Qor’äne dä şiğri yañğırıy bit! Qor’än awazları köç tä birälär, xiskä dä çumdıralar. İlahi mäqäm belän uqılğan Qor’än keşene yılata!
Ni öçen şiğerneñ şul qädär täsir köçe quätle soñ? Çönki ul yullar yöräk türennän çığa. Min üzem ädäbi kitaplarnı bik irtä häm küpläp uqi başladım. Beraz ruxi maya tuplağaç, student yıllarımda yöräktän şiğri xislär ağıla başladı. Ğömeremä Hadi Taqtaş häm Xäsän Tufan şiğerlärenä mökibbän bulıp yäşädem.
Berençe kiñäşçem - ul kurstaş student Änäs Ğayzullin buldı. Şağirgä köçle tänqit kiräk dip sanıym. Aqıllı, izge niätle tänqit bulmağanda, poeziäne buşlıq basa, ul buş quıqqa äylänä. Şağirgä icat itär öçen, moxit kiräk. ägär tirä yun''dägelär şiğer yazuçığa “Qıyığı qişayğan”,- dip qarıylar ikän, bu inde şağirne sındıra, suıta. Bitaraflıq, ğamsezlek - şağir öçen ağu ul.
Min üzem şiğerläremne maxsus utırıp yazmıym, alar kötmägändä genä ağılıp çığalar, tramvayda barğanda tiktomaldan şiğer tua häm tiz- tiz genä ul yullarnı käğäzgä terkim. Ğömer çılbırı uralğan sayın, uzğan ğömergä başqaça qarıy başlıysın. Yäşräk çaqta kemneder, närsäneder bäyälägändä xislär östenlek itsä, olığaya başlağaç berençe planğa aqıl bizmäne eşkä cigelä.
Şiğerläremne qaytıp- qaytıp tözätäm, yaqınnarımnıñ fikerenä qolaq salam. Şuña da ädäbi tügäräktäge millättäşläremneñ kritik süzlärenä üpkä beldermäyäçäkmen. Färid Şiriäzdanov şiğere:
Qayçan küñel yäşärä?
Aq babaynıñ aq saqalı Kömeş töse sibä yözenä. Disbesen dä salıp caylı Cäyep quyğan töze östenä.
Doğa uqi başın iep, Teli-teli izge teläklär. Xoday bezgä birsen diep, Awır çaqta kiñäş, teläklär.
Işanıçlı bulsın diep, Keşelärneñ äytkän süzläre. Kelätläre tulsın diep, İgennäre uñıp közlären.
İgelekle bulsın diep Balalar da ata-anağa. Yulları da uñsın diep, Kitä qalsa çitkä, qalağa.
Mäyetlärgä dä bağışlıy Doğasınıñ izge telägen. Namazın da hiç qaldırmıy, Disbe tarta qışqı kiçlären.
Äbineñ dä aq yaulığı Saflıq sibä açıq yözenä. Kilä sıman can sawlığı, Yomşaq qına cılı süzennän.
Aq äbilär, aq babaylar, Aqlıq birä bezgä yäşärgä. Yannarında gel sabıylar, Küñelläre şuña yäşärä.
Şamil Bahautdin, Samar
“Minem öçen biredä cıyılğannar bik yaqın keşelär, çönki monda ädäbiät, poeziä söyuçelär cıyılğannar. Bay tabiğät''le, dönyağa kiñ qaraşlı keşelär utıra yanımda. Buınnan- buınğa riwayätlär, bäyetlär, şiğerlär, mönäcätlär räweşendä xalıq küñelendä saqlanğan. Adäm balaları qayğısın da, şatlığın da, mäxäbbäten dä, näfräten dä, tarixın da, xıyalın da şiğri qalıpqa quıp kertkän. Här xalıqnıñ üz aqını bulğan häm türälär ul talant iälären üz çitleklärendä genä qullanırğa köç quyğannar, kilep çıqmasa, yuq ta itkännär.
Ä tatar niçek inde şiğri canlı bulmasın di! Tatarnıñ izge kitabı Qor’äne dä şiğri yañğırıy bit! Qor’än awazları köç tä birälär, xiskä dä çumdıralar. İlahi mäqäm belän uqılğan Qor’än keşene yılata!
Ni öçen şiğerneñ şul qädär täsir köçe quätle soñ? Çönki ul yullar yöräk türennän çığa. Min üzem ädäbi kitaplarnı bik irtä häm küpläp uqi başladım. Beraz ruxi maya tuplağaç, student yıllarımda yöräktän şiğri xislär ağıla başladı. Ğömeremä Hadi Taqtaş häm Xäsän Tufan şiğerlärenä mökibbän bulıp yäşädem.
Berençe kiñäşçem - ul kurstaş student Änäs Ğayzullin buldı. Şağirgä köçle tänqit kiräk dip sanıym. Aqıllı, izge niätle tänqit bulmağanda, poeziäne buşlıq basa, ul buş quıqqa äylänä. Şağirgä icat itär öçen, moxit kiräk. ägär tirä yun''dägelär şiğer yazuçığa “Qıyığı qişayğan”,- dip qarıylar ikän, bu inde şağirne sındıra, suıta. Bitaraflıq, ğamsezlek - şağir öçen ağu ul.
Min üzem şiğerläremne maxsus utırıp yazmıym, alar kötmägändä genä ağılıp çığalar, tramvayda barğanda tiktomaldan şiğer tua häm tiz- tiz genä ul yullarnı käğäzgä terkim. Ğömer çılbırı uralğan sayın, uzğan ğömergä başqaça qarıy başlıysın. Yäşräk çaqta kemneder, närsäneder bäyälägändä xislär östenlek itsä, olığaya başlağaç berençe planğa aqıl bizmäne eşkä cigelä.
Şiğerläremne qaytıp- qaytıp tözätäm, yaqınnarımnıñ fikerenä qolaq salam. Şuña da ädäbi tügäräktäge millättäşläremneñ kritik süzlärenä üpkä beldermäyäçäkmen. Färid Şiriäzdanov şiğere:
Qayçan küñel yäşärä?
Aq babaynıñ aq saqalı Kömeş töse sibä yözenä. Disbesen dä salıp caylı Cäyep quyğan töze östenä.
Doğa uqi başın iep, Teli-teli izge teläklär. Xoday bezgä birsen diep, Awır çaqta kiñäş, teläklär.
Işanıçlı bulsın diep, Keşelärneñ äytkän süzläre. Kelätläre tulsın diep, İgennäre uñıp közlären.
İgelekle bulsın diep Balalar da ata-anağa. Yulları da uñsın diep, Kitä qalsa çitkä, qalağa.
Mäyetlärgä dä bağışlıy Doğasınıñ izge telägen. Namazın da hiç qaldırmıy, Disbe tarta qışqı kiçlären.
Äbineñ dä aq yaulığı Saflıq sibä açıq yözenä. Kilä sıman can sawlığı, Yomşaq qına cılı süzennän.
Aq äbilär, aq babaylar, Aqlıq birä bezgä yäşärgä. Yannarında gel sabıylar, Küñelläre şuña yäşärä.
Şamil Bahautdin, Samar