Samar töbägendä mäktäplärgä xristian ruxın kertü buyınça rus pravoslav çirkäwe häm “Berdäm Rossiä” firqäse citäkçese Sıyçev äfände bar köçlären quyalar. Törle dairädä tügäräk öställär oyıştırıp cämäğätçelek fikeren soraştırğan bulıp qılanalar da, küpçelek qarşı bulğan xäldä dä yomğaqlaw süzlärendä çirkäw awazın yañğıratalar.
Tatar cämäğätçelegeneñ protest xatına cawap itep ölkä Duması binasında ber törkem deputatlar şul mäs’äläne qaradılar.
Ölkä Duma deputatı, milläte buyınça muqşı bulğan Nikolay Musatkin şul söyläşüne alıp barğan. Bu turıda täfsilläp “Azan” gäcitäse häm baylar öçen çığa torğan “Самарское обозрение” yazıp çıqtılar.
Guberna Duma deputatı Dmitriy Sivirkin fikere: “Mäktäplärgä pravoslav ruxın kertergä kiräk. Sotsial', iqtisadi, säyäsi balalarnıñ başında äxlaqsızlıq yata. Balalarıbızğa pravoslav ruxın señdermäsäk, alar äxlaqsız buın bulıp yäşäyäçäklär, häm bu başqa millätlärgä naçar tä'sir itäçäk, tatarlar da, yahudilar da sivilizatsiäle, äxlaqlı keşelär arasında yäşärgä teläyäçäklär bit. “Berdäm Rossiä” firqäse äğzası Dmitriy sivirkin fikerençä, möselmannar da, yähudilar da xristian äxlağın señderep kenä tulı bäxetkä ireşäçäklär ikän läbasa. Küräseñ Sivirkinnıñ Vologda, Arxangel'sk ölkälärenä barğanı yuqtır. Ni öçen anda şaw çirkäw arasında ata xäyerçelek çäçäk ata ikän soñ?
Ä menä deputat Svetlana Quz'mina ikençe fikerdä: “Pravoslav ruxın mäktäplärgä törtep kertkänçe, däwlät tarixın küpmillätlelek yözennän öyränergä kiräk. Dönya 3-nçe suğış aldında tora, Sez ällä televizor qaramıysızmı?”- di.
Samar uqıtuçılar belemen kamilläşterü institutı prorektorı Yılena Bel'çikova Duma utırışında küzendä yommıyça: “Tatarstanda niçä yıldan birle inde möselman mädäniäte uqıtıla”- dip deputatlarğa yalğan söylägän.
“Tuğan tel” cämğiäte äğzası Azat Nadirov äytüençä, tügäräk östäldä bik küp rus ğalimnäre mäktäplärgä pravoslav ruxın kertügä qarşı çıqqannar, ä menä rus gäcitläre, teleekrannan qarşılıq yağında tik tatarlarnı ğına kürsätälär.
Ataqay Agafonov belderüençä, ägärdä mäktäplärgä pravoslav ruxın kertmäsäñ, cämğiättä 10 yıldan soñ ekstremizm başlanaçaq ikän, küräseñ 1917 yılğa qädär Rusiädä törmä- zindannar buş torğannar. Ataqaylarnıñ isenä ber närsäne töşeräse kilä. İvan Groznıy pıçaq, balta, darı, tup yädräse aşa tatarnı qanğa batırıp çuqındırğan. İvan Groznıy- çın täreçe bulğan bit. Niçek inde muyınına täre asıp, täre bayrağı astında säyäsäten alıp barğan İvan Groznıy üzenä qarşı töşkän ruslarnı mäydanda ayulardan özdergän soñ!!! Qayda logika?! Ni öçen Lev Tolstoy çep- çi urıs, pravoslavie moxitendä yäşäp ülär aldınnan çirkäwdän qaçqan, ni öçen ğalim zamandaşlarıbız Vyaçeslav Polosin, Waleriä Poroxova xristian dinennän waz kiçtelär?
Bäxäslär ozaq bara, tatarlarnıñ ğına tügel, rus ğalimnäreneñ dä fikerlärenä qolaq salmıyça “Berdäm Rossiä” firqäseneñ Samar citäkçese Sergey Sıyçev gäcitädä: “Pravoslav ruxın mäktäplärgä kertü buyınça problema bulmayaçaq” dip çığış yasadı. Soñğı ber yılda Samar tatarlarınıñ küñelendä borçu xise- qaya barsañ da süz mäktäplärgä pravoslav ruxın kertü turıda ğına, häm keşelär, däwlät- prezident partiäse bulğan “Berdäm Rossiä” firqäseneñ isemenä mäğnä sala başladılar. “Berdäm Rossiä” bulır öçen, küräseñ, Rusiädäge 225 millät tä berdäm xristian dinendä bulırğa tieş. Ä Samar citäkçeläre bu eştä qapqa açuçılar bulır öçen cirgä yatıp eşlilär.
Şamil Bahautdin, Samar.