AQŞ prezidentı Buş ölkän kiñäşçese Karl Roveneñ vazıyfaların yañaça bilgeläde häm süzçese Scott McClellanıñ vazıyfasınan çigenüen qabul itte. Bu Aq Yortqa saf hava kertü tırışlığı belän añlatılsa da, asılda bu üzgäreşlär prezidentnıñ populärlege kimi barğan vaqıtqa turı kilde.
Prezident Buşnıñ yaña ştab başlığı Yoşua Bolten 17-nçe Aprildä üzeneñ vazıyfasın ütä başlağanda Aq Yort ştabına üzgäreşlär kertergä teläven beldergän ide. Yaña şäxeslär kiterü teläge Buşnıñ populärlege 34 protsentqa töşkän vaqıtqa turı kilde. Bolten ölkän kiñäşçelärne ciılışqa çaqırıp, çigenü turında uylauçılar bulsa, alarnı monı şunduq eşlärgä öndäde. Mondıy çaqıru täsirsez qalmadı. Prezident süzçese Scott Mc Clellan berniçä atna eçendä vazıyfasınan kitäçägen iğlan itte.
"Min Aq Yortnıñ mätbuğat sekretarı vazıyfasınnan çigenäçäkmen. Xörmätle prezident 7 yıldan artıq, şunıñ ike yıl 9 ayın mätbuğat sekretarı itep sezgä xezmät itü zur xörmät häm previlegiä buldı."
38 yäşlek Mc Clellan Ğıraq kampaniäse başlağannan soñ berniçä ay uzğaç 2003-nçe yılnıñ iyülendä Buşnıñ süzçese buldı. Anıñ vazıyfası ciñel bulmadı. Ul başta ni öçen Saddamnıñ küpläp üterä qoralları tabılmadı , soñğaraq ni öçen Ğıraqta vazğiät butalçıq häm ni öçen terrorğa qarşı köräştä alğa kiteş yuq digän yäisä amerikadağı ekonomik vazğiätneñ qänäğätlänerlek bulmauı häm Aq Yorttağı skandallar turında mäğlümätneñ taraluına qarağan qıyın soraulatğa cavap bierergä tieş bulıp çıqtı. Läkin, Mc Clelannıñ vazıyfasınan kitüenä qarağanda, başqa ber vaqiğä diqqätne küberäk çälep itte. Ul da bulsa Buşnıñ töp politik strategı Karl Roveğa başqa vazıyfanıñ birelüe. Rove Buş säyäsi säxnägä kergännän birle anıñ yanında buldı . Ul Buşnıñ 1994-nçe yılda Texas gubernatorı buluına häm altı yıldan soñ prezident itep saylanuına yardäm itte. Washingtondağı bäysez Cato institutı xezmätkäre Patrick Başam radiobızğa elegeräk birgän intervyusında Rovegä şundıy bäyä birgän ide.
"Minemçä Karl Rove soñğı berniçä distä yılda AQŞtağı iñ sälätle politik strategiäçelärneñ berse ide. Politik mäsälälärdä anıñ Aq Yortta zur täsire bar. Cönki ul amerikan saylauçılarınıñ ruxi xäläten häm nindi dä bulsa säyäsätne yäisä kandidatnı yaqlau yaki kire qağu öçen alarğa niçek täsir itärgä kiräklegen belä."
Buş 2004-nçe yılda ikençe märtäbä prezident itep saylanğaç, Rove Aq Yortnıñ politik köntärtibe öçen cavaplı buldı. Bu aña politik xakimiät birde. Läkin prezidentnıñ il eçendäge politik programması, şul sanda sotsial täminat planın reformalauda qıyınlıqqa oçradı. Aq Yort Katrin Tufanı säbäple tuğan krizisnı xäl itä almadı , Dubaynıñ amerikan portın aluın tuqtata almadı digän ğäyeplävlär häm Aq Yorttan skandallarnıñ taraluı Roveğa külägä töşerde. Xäzer anıñ vazıyfaları AqYortnıñ budjet direktorınıñ urınbasarı bulğan Joel Kaplanğa birelde. Rove Noyäber ayında bulaçaq ara Kongress saylauları öçen Respublikannar Partiäseneñ strategiäsen bilgeläv belän mäşgul bulaçaq. Rove tübäneräk vazıyfağa küçerelgän buluın kire qaqtı. Küzätüçelär räsmi vazıyfası nindi genä bulmasın Rove Buşnıñ töp säyäsi kiñäşçese bulıp qalaçaq digän fikedrälär. Washingtindağı Brookings İnstitiutı ölkän xezmätkäre Thomas Mannıñ fikernçä, Buşnıñ reytingı anıñ säyäsätennän bäyle, Aq Yortqa kertkän üzgäreşlär amerikan cämağätçelkek fikerenä ällä nindi täsir itmäs.
"George Buş qotılplaşuğa alıp barğan prezident. Ul salımnı kimetü häm Ğıraq mäsäläsendä nıq ışanıçqa iä . Bu mäsälälälärdä nigezdän üzgäreşlär bulmıyça torıp şäxeslärne üzgärtü zur üzgäreşkä kitermäs."
Buşnıñ yaña ştab başlığı üz vazıyfasına iäläşä başlağanda, küzätüçelär başqa üzgäreşlär dä kötärgä kiräk dip belderälär.
Färit İdelle, Praga.
"Min Aq Yortnıñ mätbuğat sekretarı vazıyfasınnan çigenäçäkmen. Xörmätle prezident 7 yıldan artıq, şunıñ ike yıl 9 ayın mätbuğat sekretarı itep sezgä xezmät itü zur xörmät häm previlegiä buldı."
38 yäşlek Mc Clellan Ğıraq kampaniäse başlağannan soñ berniçä ay uzğaç 2003-nçe yılnıñ iyülendä Buşnıñ süzçese buldı. Anıñ vazıyfası ciñel bulmadı. Ul başta ni öçen Saddamnıñ küpläp üterä qoralları tabılmadı , soñğaraq ni öçen Ğıraqta vazğiät butalçıq häm ni öçen terrorğa qarşı köräştä alğa kiteş yuq digän yäisä amerikadağı ekonomik vazğiätneñ qänäğätlänerlek bulmauı häm Aq Yorttağı skandallar turında mäğlümätneñ taraluına qarağan qıyın soraulatğa cavap bierergä tieş bulıp çıqtı. Läkin, Mc Clelannıñ vazıyfasınan kitüenä qarağanda, başqa ber vaqiğä diqqätne küberäk çälep itte. Ul da bulsa Buşnıñ töp politik strategı Karl Roveğa başqa vazıyfanıñ birelüe. Rove Buş säyäsi säxnägä kergännän birle anıñ yanında buldı . Ul Buşnıñ 1994-nçe yılda Texas gubernatorı buluına häm altı yıldan soñ prezident itep saylanuına yardäm itte. Washingtondağı bäysez Cato institutı xezmätkäre Patrick Başam radiobızğa elegeräk birgän intervyusında Rovegä şundıy bäyä birgän ide.
"Minemçä Karl Rove soñğı berniçä distä yılda AQŞtağı iñ sälätle politik strategiäçelärneñ berse ide. Politik mäsälälärdä anıñ Aq Yortta zur täsire bar. Cönki ul amerikan saylauçılarınıñ ruxi xäläten häm nindi dä bulsa säyäsätne yäisä kandidatnı yaqlau yaki kire qağu öçen alarğa niçek täsir itärgä kiräklegen belä."
Buş 2004-nçe yılda ikençe märtäbä prezident itep saylanğaç, Rove Aq Yortnıñ politik köntärtibe öçen cavaplı buldı. Bu aña politik xakimiät birde. Läkin prezidentnıñ il eçendäge politik programması, şul sanda sotsial täminat planın reformalauda qıyınlıqqa oçradı. Aq Yort Katrin Tufanı säbäple tuğan krizisnı xäl itä almadı , Dubaynıñ amerikan portın aluın tuqtata almadı digän ğäyeplävlär häm Aq Yorttan skandallarnıñ taraluı Roveğa külägä töşerde. Xäzer anıñ vazıyfaları AqYortnıñ budjet direktorınıñ urınbasarı bulğan Joel Kaplanğa birelde. Rove Noyäber ayında bulaçaq ara Kongress saylauları öçen Respublikannar Partiäseneñ strategiäsen bilgeläv belän mäşgul bulaçaq. Rove tübäneräk vazıyfağa küçerelgän buluın kire qaqtı. Küzätüçelär räsmi vazıyfası nindi genä bulmasın Rove Buşnıñ töp säyäsi kiñäşçese bulıp qalaçaq digän fikedrälär. Washingtindağı Brookings İnstitiutı ölkän xezmätkäre Thomas Mannıñ fikernçä, Buşnıñ reytingı anıñ säyäsätennän bäyle, Aq Yortqa kertkän üzgäreşlär amerikan cämağätçelkek fikerenä ällä nindi täsir itmäs.
"George Buş qotılplaşuğa alıp barğan prezident. Ul salımnı kimetü häm Ğıraq mäsäläsendä nıq ışanıçqa iä . Bu mäsälälälärdä nigezdän üzgäreşlär bulmıyça torıp şäxeslärne üzgärtü zur üzgäreşkä kitermäs."
Buşnıñ yaña ştab başlığı üz vazıyfasına iäläşä başlağanda, küzätüçelär başqa üzgäreşlär dä kötärgä kiräk dip belderälär.
Färit İdelle, Praga.