Kuba başqalası Havanada Quşılmağan illär xäräkäteneñ yuğarı däräcäle oçraşuı bara. "Salqın suğış" çorında qorılğan şuşı xäräkätne xäzer küplär tarix qaldığı itep kenä kürä, ul çınnan da äle 1961-nçe yılda uq, Könbatışqa da, Sovetlarğa da quşılmağan illär tarafınnan tözelgän ide. Şuña da qaramastan, Havanağa bu yulı da 50-läp ilneñ yuğarı citäkçese kilde, alar arasında, mäsälän, İran prezidentı Mäxmüt Äxmädinecad, Venezuela citäkçese Hugo Chavez da bar.
Havanadan bar dönyağa cibärelgän töp xäbär şul - Quşılmağan illär xäräkäte üle tügel. Kiresençä, xäzer anda barlığı 116 il äğza bulıp tora, xäräkät tarixında bu iñ yuğarı san. Anıñ oçraşularında yañğırağan çığışlar da elekke yıllardağılardan qalışmıy. Havana cıyının açqan Kuba tışqı eşlär ministrı Felipe Perez Roque üz xislären ber dä yäşermi:
"Bez Libandağı qärdäşlärebezgä qarşı yasalğan qansız höcüm häm fälästin xalqı duçar itelgän köndälek genotsid sürätendä oçraşabız. Bezneñ şuşı cıyınıbız İranğa yasalğan köçle basım belän ber waqıtta uza. Başqa quşılmağan illärgä kisätü suğışları häm basıp alular yanıy", dip sürätli Quşılmağan illär xäräkäteneñ cıyını uzğan çornı Kuba tışqı eşlär ministrı.
Şuşı çığışta yasalğan basımnardan añlaşılğança, üzeneñ dönyadağı urının açıqlarğa tırışqan Quşılmağan illär xäräkätendä tänqit yünäleşen berençe çiratta Könbatışqa yünältergä tırışu sizelä. Cıyında Amerikağa kisken qarşı çıqqan Venezuela citäkçese Hugo Chavez, İran prezidentı Mäxmüt Äxmädinecad, Süriä başlığı Başar Äsad qatnaşa. Havana oçraşuında prezident Chavez ğomumän, tamaşanıñ üzägendä bulır dip kötelä. Moña qädär ul dönya buylap berniçä säfär dä oyıştırğan ide, häm söyläşüläre waqıtında Venezuela neften satu xaqında kileşülär tözep Chavez Washingtonğa qarşı köräşendä üzenä yaña berektäşlär dä tabarğa tırıştı.
Latin Amerikasındağı täräqqiätne küzätep barğan Kirk Bowman bolay di:
"Chavez omtılğan närsä şul ki, ul üzeneñ sulçı xäräkäten dönyanıñ başqa poçmaqlarında da yaqlatırğa teli. Şul poçmaqlarnıñ berse itep Venezuela prezidentı İrannı kürä, ul andağı xakimiätne süzdä genä bulsa da ruxlandıra ala. Chavez inde köräş barğan urınnarğa, yäisä Amerika belän doşmanlaşqan illärgä barıp, alarğa üz qatnaşuı belän nindi dä bulsa ber alternativa täqdim itärgä yarata. Bu näq menä anıñ säxnäse", di Georgiäneñ Texnologiä institutında Latin Amerikasın öyrängän Kirk Bowman.
Ämma Bowman, törle yarsulı çığışlarğa qaramastan Quşılmağan illär xäräkäteneñ Havana oçraşuında ällä ni möhim qararlar qabul itelmäs dip uylıy. Säbäbe - anda cıyılğan illär arasında ayırmalıqlar, urtaqlıqlarğa qarağanda, kübräk.
Quşılmağan illär xäräkäteneñ Kuba başqalasındağı cıyını äle aldağı könnärdä dä iğtibar üzägendä bulır, küptän tügel operatsiä kiçergän häm şunnan soñ xalıq aldında kürenmägän Kuba diktatorı Fidel Castro da anda çığış yasar dip kötelä.
Kärim Kamal
"Bez Libandağı qärdäşlärebezgä qarşı yasalğan qansız höcüm häm fälästin xalqı duçar itelgän köndälek genotsid sürätendä oçraşabız. Bezneñ şuşı cıyınıbız İranğa yasalğan köçle basım belän ber waqıtta uza. Başqa quşılmağan illärgä kisätü suğışları häm basıp alular yanıy", dip sürätli Quşılmağan illär xäräkäteneñ cıyını uzğan çornı Kuba tışqı eşlär ministrı.
Şuşı çığışta yasalğan basımnardan añlaşılğança, üzeneñ dönyadağı urının açıqlarğa tırışqan Quşılmağan illär xäräkätendä tänqit yünäleşen berençe çiratta Könbatışqa yünältergä tırışu sizelä. Cıyında Amerikağa kisken qarşı çıqqan Venezuela citäkçese Hugo Chavez, İran prezidentı Mäxmüt Äxmädinecad, Süriä başlığı Başar Äsad qatnaşa. Havana oçraşuında prezident Chavez ğomumän, tamaşanıñ üzägendä bulır dip kötelä. Moña qädär ul dönya buylap berniçä säfär dä oyıştırğan ide, häm söyläşüläre waqıtında Venezuela neften satu xaqında kileşülär tözep Chavez Washingtonğa qarşı köräşendä üzenä yaña berektäşlär dä tabarğa tırıştı.
Latin Amerikasındağı täräqqiätne küzätep barğan Kirk Bowman bolay di:
"Chavez omtılğan närsä şul ki, ul üzeneñ sulçı xäräkäten dönyanıñ başqa poçmaqlarında da yaqlatırğa teli. Şul poçmaqlarnıñ berse itep Venezuela prezidentı İrannı kürä, ul andağı xakimiätne süzdä genä bulsa da ruxlandıra ala. Chavez inde köräş barğan urınnarğa, yäisä Amerika belän doşmanlaşqan illärgä barıp, alarğa üz qatnaşuı belän nindi dä bulsa ber alternativa täqdim itärgä yarata. Bu näq menä anıñ säxnäse", di Georgiäneñ Texnologiä institutında Latin Amerikasın öyrängän Kirk Bowman.
Ämma Bowman, törle yarsulı çığışlarğa qaramastan Quşılmağan illär xäräkäteneñ Havana oçraşuında ällä ni möhim qararlar qabul itelmäs dip uylıy. Säbäbe - anda cıyılğan illär arasında ayırmalıqlar, urtaqlıqlarğa qarağanda, kübräk.
Quşılmağan illär xäräkäteneñ Kuba başqalasındağı cıyını äle aldağı könnärdä dä iğtibar üzägendä bulır, küptän tügel operatsiä kiçergän häm şunnan soñ xalıq aldında kürenmägän Kuba diktatorı Fidel Castro da anda çığış yasar dip kötelä.
Kärim Kamal