Macarstan başqalasında düşämbe kiçendä başlanğan protest çaraları tuqtalmıy. 21 sintäbergä qarşı töndä parlament binası yanında politsiä demonstratsiäçelärgä qarşı yäş gazı qullandı.
Bu bäreleşlär 1956-nçı yılğı macar kütäreleşennän soñ Budapeştta bulğan iñ qatı bäreleşlär. Oppozitsiä sotsialist premyer ministrı Fenetc Gyurcsanynıñ xakimiättän kitüen taläp itä. Ämma xökümät çualışlarnı uñçı futbol xuligannarı oyıştırğan dip basımğa bireşmiäçägen belderä.
Çualışlarğa uzğan atna axırında Gyurcsanynıñ xökümät saylawlarda ciñep çığu öçen ildäge iqtisadıy wäzğiät turında yalğan mäğlümät birergä mäcbür buldı digännäre yazılğan audioyazma faş itelü säbäp buldı.
Bıyıl Macarstannıñ büdjet defitsitı ğömümi citeşterü külämennän 10 protsentqa yuğarıraq bulır dip isäplänelä. Bu Yewropa Berlegendäge 25 il arasında iñ zur defitsit digän süz.
Macartandağı soñğı waqıyğalar küp kenä küzätüçelär öçen kötelmägän xäl buldı. Çönki bu il yıllarca komunizmnan demokratiägä küçüneñ uñışlı ürnäge bularaq kürsätelep kilde.
Londondağı Yewropa Feforma Üzägeneñ Yewropa mäsäläläre analitigı Katinka Barysch "Çittän qarağanda Macarstandağı xällär bezne ğäcäpkä qaldırdı. Çönki bezneñ öçen ul härçaq bik totrıqlı häm ışanıçlı il sanalıp kilde. Başqalar öçen küçeş ürnäge bulıp kürsätelde. Bezneñ öçen ul berqayçan da totrıqsızlıq belän bäyle il tügel ide. Monı añlaw bik tä qıyın. Küräseñ asta öskä çıqmıy ğına rizasızlıq qaynap yatqan bulğan" dide Barysh.
Macarstandağı bu kütäreleş xäzer soñğı yıllarda Gruziä, Ukraina häm Qırğızstanda bulğan bulğan tösle inqilablar belän çağıştırıp qaralaq. Ämma Barysh çınlıqta oxşaşlıq bik keçkenä genä, çönki ul inqilablarda demokratiä taläp itelgän bulsa, Macarstanda ul inde urnaşqan di.
Macarstanda çığuçı Budapest Sun gazetı jurnalistı Kester Eddy da qayber oxşaşlıqlarğa qaramastan Macarstandağı xällärne 2 yıl elek Ukrainada bulğan xalıq kütäreleşenä oxşatuda yasalmalılıq sizelä di.
"Ul tarixi waqıyğalar belän bügenge waqıyğalar arasındağı paralellärneñ kübese yalğış. Añlawımça, 2 yıl elek Ukrainada demokratiä çınnan da yuq ide. Küp kenä küzätüçelär monıñ belän kileşer. Äflisun inqilabında demonstratsiäçelärneñ rizasızlığı çınnan da zur ide. Macarstanda isä andıy rizasızlıq yuq" dide Eddy.
Eddy şulay uq Macarstan xakimiätläre bu xällärne 1956 yıl kütäreleşe belän çağıştıruğa da qarşı çıqtı di. 23 üktäberdä tarixi macar kütäreleşenä 50 yıl tula. Bügenge uram çualışlarında qatnaşuçılar üzlären şul kütäreleştä qatnaşuçılarğa oxşatırğa tırışa, ämma xätta prezident ta alarnıñ 56 yılğa bernindi qatnaşı bulmawın äytte di Eddy.
Analitik Katinka Barysch fikerençä, Macarstandağı xällär Yewropa Berlegen tağın da kiñäytügä qarşı çığuçılar faydasına bula ala. Ul iñ yaxşılardan sanalğan Macarstan da köçsez bulıp çıqtı, başqa illär tağın da äzerleksezräk bula ala dip äytergä mömkinär di.
"Şiksez, bu bik tä möhim waqıtqa turı kilde. Yewropa Berlegendä Berlekne kiñäytü qıyınlıqları, yaña däwlätlärne äğza itep alu-almaw turında bäxäslär bara. Bolğarstan da quşılırğa äzer. Barlıq säyäsi problemaları belän bergä Könbatış Balkan illären alırğamı yuqmı, küp kenä yaqtan artta qalğan cämğiäte belän Törkiäne alırğamı yuqmı. Şulay itep bu bik tä qatlawlı çaqqa turı kilde" di Barysch.
Anıñ fikerençä, Macarstan waqıyğalarınnan soñ berlekkä quşılırğa teläwçe illär öçen äzerlek çorın küpkä ozağraq itärgä digän taläplär tağın da köçäyergä mömkin.
Naif Aqmal, Praga.
Bu bäreleşlär 1956-nçı yılğı macar kütäreleşennän soñ Budapeştta bulğan iñ qatı bäreleşlär. Oppozitsiä sotsialist premyer ministrı Fenetc Gyurcsanynıñ xakimiättän kitüen taläp itä. Ämma xökümät çualışlarnı uñçı futbol xuligannarı oyıştırğan dip basımğa bireşmiäçägen belderä.
Çualışlarğa uzğan atna axırında Gyurcsanynıñ xökümät saylawlarda ciñep çığu öçen ildäge iqtisadıy wäzğiät turında yalğan mäğlümät birergä mäcbür buldı digännäre yazılğan audioyazma faş itelü säbäp buldı.
Bıyıl Macarstannıñ büdjet defitsitı ğömümi citeşterü külämennän 10 protsentqa yuğarıraq bulır dip isäplänelä. Bu Yewropa Berlegendäge 25 il arasında iñ zur defitsit digän süz.
Macartandağı soñğı waqıyğalar küp kenä küzätüçelär öçen kötelmägän xäl buldı. Çönki bu il yıllarca komunizmnan demokratiägä küçüneñ uñışlı ürnäge bularaq kürsätelep kilde.
Londondağı Yewropa Feforma Üzägeneñ Yewropa mäsäläläre analitigı Katinka Barysch "Çittän qarağanda Macarstandağı xällär bezne ğäcäpkä qaldırdı. Çönki bezneñ öçen ul härçaq bik totrıqlı häm ışanıçlı il sanalıp kilde. Başqalar öçen küçeş ürnäge bulıp kürsätelde. Bezneñ öçen ul berqayçan da totrıqsızlıq belän bäyle il tügel ide. Monı añlaw bik tä qıyın. Küräseñ asta öskä çıqmıy ğına rizasızlıq qaynap yatqan bulğan" dide Barysh.
Macarstandağı bu kütäreleş xäzer soñğı yıllarda Gruziä, Ukraina häm Qırğızstanda bulğan bulğan tösle inqilablar belän çağıştırıp qaralaq. Ämma Barysh çınlıqta oxşaşlıq bik keçkenä genä, çönki ul inqilablarda demokratiä taläp itelgän bulsa, Macarstanda ul inde urnaşqan di.
Macarstanda çığuçı Budapest Sun gazetı jurnalistı Kester Eddy da qayber oxşaşlıqlarğa qaramastan Macarstandağı xällärne 2 yıl elek Ukrainada bulğan xalıq kütäreleşenä oxşatuda yasalmalılıq sizelä di.
"Ul tarixi waqıyğalar belän bügenge waqıyğalar arasındağı paralellärneñ kübese yalğış. Añlawımça, 2 yıl elek Ukrainada demokratiä çınnan da yuq ide. Küp kenä küzätüçelär monıñ belän kileşer. Äflisun inqilabında demonstratsiäçelärneñ rizasızlığı çınnan da zur ide. Macarstanda isä andıy rizasızlıq yuq" dide Eddy.
Eddy şulay uq Macarstan xakimiätläre bu xällärne 1956 yıl kütäreleşe belän çağıştıruğa da qarşı çıqtı di. 23 üktäberdä tarixi macar kütäreleşenä 50 yıl tula. Bügenge uram çualışlarında qatnaşuçılar üzlären şul kütäreleştä qatnaşuçılarğa oxşatırğa tırışa, ämma xätta prezident ta alarnıñ 56 yılğa bernindi qatnaşı bulmawın äytte di Eddy.
Analitik Katinka Barysch fikerençä, Macarstandağı xällär Yewropa Berlegen tağın da kiñäytügä qarşı çığuçılar faydasına bula ala. Ul iñ yaxşılardan sanalğan Macarstan da köçsez bulıp çıqtı, başqa illär tağın da äzerleksezräk bula ala dip äytergä mömkinär di.
"Şiksez, bu bik tä möhim waqıtqa turı kilde. Yewropa Berlegendä Berlekne kiñäytü qıyınlıqları, yaña däwlätlärne äğza itep alu-almaw turında bäxäslär bara. Bolğarstan da quşılırğa äzer. Barlıq säyäsi problemaları belän bergä Könbatış Balkan illären alırğamı yuqmı, küp kenä yaqtan artta qalğan cämğiäte belän Törkiäne alırğamı yuqmı. Şulay itep bu bik tä qatlawlı çaqqa turı kilde" di Barysch.
Anıñ fikerençä, Macarstan waqıyğalarınnan soñ berlekkä quşılırğa teläwçe illär öçen äzerlek çorın küpkä ozağraq itärgä digän taläplär tağın da köçäyergä mömkin.
Naif Aqmal, Praga.