Bügen Rusiäneñ zur tirajlı barlıq gazetalarınıñ berençe bitendä atıp üterelgän jurnalist Anna Politkovskaya räsemnäre basılıp çıqtı. Mäğlüm tikşerüçe jurnalist, Mäskäwneñ Çeçnädäge ğämällären kisken tänqitläp kilgän Politskovskaya şimbä könne üze yäşägän yortnıñ kereşendä bilgesez keşe tarafınnan attıp üterelde.
Rusiädä şimbä könne üterelgän Anna Politkovskayanı iskä alular däwam itä. Dusları, xezmättäşläre, uquçıları anıñ sürätlären, şämnär kütärep yäkşämbe könne Mäskäw üzägenä cıyıldı. Politkovskaya yäşägän häm öyennän çığıp barğanda atıp üterelgän yort qarşına da çäçäklär, şämnär kiterdelär.
Tikşerüçelär anı ütergän keşe cinayätne yallanğan üterüçe ısulında başqarğan dilär.
Politkovskaya Novaya Gazetada eşli ide. Şuşı basma xissäläreneñ, aksiäläreneñ ber öleşenä iä bulğan, elekke Sovetlar Berlege prezidentı Mixail Gorbaçev bu üterüne çıp-çın säyäsi üterü, üç alu dip atadı.
Säyäsätçelär, xoquq yaqlawçılar, jurnalistlar Politkovskayanıñ ülemeneñ anıñ eşenä, atap äytkändä Çeçnädä keşe xoquqların bozular turında yazuına bäyle buluına şiklänmi diärlek.
Ekstremal jurnalistika üzäge mödire Oleg Panfilov "Bu üterüneñ niçek tä bulsa Çeçen mäsäläse belän bäyle buluına ber şigem dä yuq. Monı kem yallağan? Anna Politkovskayanıñ üleme kemgä faydalı? Minemçä, bu sorawlarğa cawapnı bäysez tikşerü biräçäk. Mine bäysez tikşerü dim. Çönki soñğı 10-12 yılda jurnalistlarnıñ hönäri eşçänlege belän bäyle ber genä üterü oçrağı da tulısınça açılmadı" di.
Bu üterüne tikşerü eşen baş prokuror Yuriy Çayka şäxsän üze küzätügä aldı.
Ämma jurnalistlar häm xoquq yaqlawçılar bu tikşerügä ällä ni ışanmıy.
Novaya gazeta üz tikşerüen başlap, Politkovskayanı üterüçene qulğa alırğa yardäm itäçäk mäğlümät öçen 25 million sum wäğdä itte.
Gazeta bu üterü yä Çeçen premyer ministrı Ramzan Qadırovnıñ üç aluı, yäki Qadırovqa şik töşerergä telägän keşelär eşe bula ala dip isäpli.
48 yäşlek Politkovskaya prezident Vladimir Putinnıñ Çeçnä säyäsäten häm Qarırovnı kisken tänqitläp kilde. Mäğlüm bulğança xoquq yaqlawçılar Qadırovnıñ şäxsi iminlek köçlären keşelärne urlap alıp kitülärdä, azaplawlarda ğäyepli. Jurnalist şular turında yaza ide. Ul şulay uq Çeçen suğışı turında 2 kitap ta çığardı.
Anıñ Çeçnädäge azaplawlarnı tikşerep yazğan yaña mäqäläse bu atnada dönya kürergä tieş ide. 5 üktäberdä ul Azatlıq radiosına bu mäqäläneñ Qadırov belän bäyle buluı turında söyläde.
"Xäzer minem eş östälemdä 2 foto yata. Qadırov törmälärendäge azaplawlar sürätläre. Bu keşelärne hiç añlaşılamağan säbäplär belän qadırovçılar alıp kitkän. Häm alar yuqqa çıqqan. Fotolardağılarnıñ tännäre azaplawlardan intekkäne kürenä" dide Politkovskaya.
Politkovskaya Azatlıqta Qadırovqa 30 yäş tulu uñayınnan söyläde. 30 yäş tulu Qadırovnıñ prezident buluğa soñğı xoquqıy kirtäne ütüen añlata. Häm ul Qarırovnı bügenge könneñ Stalinı dip atadı.
"Qadirovnıñ tuğan könendä şäxsän min barı tik anıñ mäxkamä qarşına basuın telim. Min anıñ barlıq cinayätläreneñ tikşelüen häm bik qırıs mäxkamä protsedurası belän xökem itelüen telim" dide Politkovskaya.
2004-nçe yılda Mäskäwdän totıqlar alınğan Beslanğa barğanda oçqıçta çäy eçkännän soñ Politkovskaya kisäk awırıp ayaqtan yığılğan ide.
Çeçen mäsäläläre turında yazuşı Prague Watchdog internet jurnalı mödirläreneñ berse Tomaş Vrşovsky Politkovskaya Qadırovtan häm anıñ keşelärennän yanawlar buluı turında äytkän ide di.
"3 atna elek min Anna belän ğäyre räsmi räweştä söyläşkän idem. Min annan aña yanawlarnıñ haman da däwam itüe turında soradım. Ul yanawlarnıñ däwam itüen barı tik alar turında cämäğätçelek aldında söylädän genä tıyıluın äytte. Min ul yanawlar qayan kilä dip soradım. Ul Çeçnädän, atap äykändä Qadırovtan häm anıñ keşelärennän kilä dip äytte" di Vrşovsky.
Qadırov isä yäşkämbe könne bu üterügä qayğıruın häm tetränüen belderde häm nigezsez, nıqlı dälillär bulmıy torıp näticä yasarğa aşıqmasqa çaqırdı.
Naif Aqmal, Praga.
Tikşerüçelär anı ütergän keşe cinayätne yallanğan üterüçe ısulında başqarğan dilär.
Politkovskaya Novaya Gazetada eşli ide. Şuşı basma xissäläreneñ, aksiäläreneñ ber öleşenä iä bulğan, elekke Sovetlar Berlege prezidentı Mixail Gorbaçev bu üterüne çıp-çın säyäsi üterü, üç alu dip atadı.
Säyäsätçelär, xoquq yaqlawçılar, jurnalistlar Politkovskayanıñ ülemeneñ anıñ eşenä, atap äytkändä Çeçnädä keşe xoquqların bozular turında yazuına bäyle buluına şiklänmi diärlek.
Ekstremal jurnalistika üzäge mödire Oleg Panfilov "Bu üterüneñ niçek tä bulsa Çeçen mäsäläse belän bäyle buluına ber şigem dä yuq. Monı kem yallağan? Anna Politkovskayanıñ üleme kemgä faydalı? Minemçä, bu sorawlarğa cawapnı bäysez tikşerü biräçäk. Mine bäysez tikşerü dim. Çönki soñğı 10-12 yılda jurnalistlarnıñ hönäri eşçänlege belän bäyle ber genä üterü oçrağı da tulısınça açılmadı" di.
Bu üterüne tikşerü eşen baş prokuror Yuriy Çayka şäxsän üze küzätügä aldı.
Ämma jurnalistlar häm xoquq yaqlawçılar bu tikşerügä ällä ni ışanmıy.
Novaya gazeta üz tikşerüen başlap, Politkovskayanı üterüçene qulğa alırğa yardäm itäçäk mäğlümät öçen 25 million sum wäğdä itte.
Gazeta bu üterü yä Çeçen premyer ministrı Ramzan Qadırovnıñ üç aluı, yäki Qadırovqa şik töşerergä telägän keşelär eşe bula ala dip isäpli.
48 yäşlek Politkovskaya prezident Vladimir Putinnıñ Çeçnä säyäsäten häm Qarırovnı kisken tänqitläp kilde. Mäğlüm bulğança xoquq yaqlawçılar Qadırovnıñ şäxsi iminlek köçlären keşelärne urlap alıp kitülärdä, azaplawlarda ğäyepli. Jurnalist şular turında yaza ide. Ul şulay uq Çeçen suğışı turında 2 kitap ta çığardı.
Anıñ Çeçnädäge azaplawlarnı tikşerep yazğan yaña mäqäläse bu atnada dönya kürergä tieş ide. 5 üktäberdä ul Azatlıq radiosına bu mäqäläneñ Qadırov belän bäyle buluı turında söyläde.
"Xäzer minem eş östälemdä 2 foto yata. Qadırov törmälärendäge azaplawlar sürätläre. Bu keşelärne hiç añlaşılamağan säbäplär belän qadırovçılar alıp kitkän. Häm alar yuqqa çıqqan. Fotolardağılarnıñ tännäre azaplawlardan intekkäne kürenä" dide Politkovskaya.
Politkovskaya Azatlıqta Qadırovqa 30 yäş tulu uñayınnan söyläde. 30 yäş tulu Qadırovnıñ prezident buluğa soñğı xoquqıy kirtäne ütüen añlata. Häm ul Qarırovnı bügenge könneñ Stalinı dip atadı.
"Qadirovnıñ tuğan könendä şäxsän min barı tik anıñ mäxkamä qarşına basuın telim. Min anıñ barlıq cinayätläreneñ tikşelüen häm bik qırıs mäxkamä protsedurası belän xökem itelüen telim" dide Politkovskaya.
2004-nçe yılda Mäskäwdän totıqlar alınğan Beslanğa barğanda oçqıçta çäy eçkännän soñ Politkovskaya kisäk awırıp ayaqtan yığılğan ide.
Çeçen mäsäläläre turında yazuşı Prague Watchdog internet jurnalı mödirläreneñ berse Tomaş Vrşovsky Politkovskaya Qadırovtan häm anıñ keşelärennän yanawlar buluı turında äytkän ide di.
"3 atna elek min Anna belän ğäyre räsmi räweştä söyläşkän idem. Min annan aña yanawlarnıñ haman da däwam itüe turında soradım. Ul yanawlarnıñ däwam itüen barı tik alar turında cämäğätçelek aldında söylädän genä tıyıluın äytte. Min ul yanawlar qayan kilä dip soradım. Ul Çeçnädän, atap äykändä Qadırovtan häm anıñ keşelärennän kilä dip äytte" di Vrşovsky.
Qadırov isä yäşkämbe könne bu üterügä qayğıruın häm tetränüen belderde häm nigezsez, nıqlı dälillär bulmıy torıp näticä yasarğa aşıqmasqa çaqırdı.
Naif Aqmal, Praga.