Kön tärtibendä : RF, bäysez däwlätlär berlege illärendä, yaqın häm yıraq çit illärdä yäşägän tatar eşmäkärlären bergä tuplaw buyınça oyıştıru mäsäläläre qaraldı. Utırışnı daimi komissiä räise, kongressnıñ BK äğzası, “Qara Altın” bankınıñ direktorlar şurası räise Rinat Abdullin alıp bardı.
Säwdä häm tışqı iqtisadıy elemtälär ministrlığınıñ çit il häm töbäkara xezmättäşlek bülege başlığı Aydar Abdraxmanov töp doklad belän çığışı yasadı. Anıñ çığışınnan bilgele buluınça, 2005 yılda Tatarstannıñ töbäk ara tawar äyläneşeneñ küläme 137 mlrd sumnan artqan. Ä monı 2004 yıl belän çağıştırğanda bu inde 19% qa kübräk. RF töbäklärenä çığarğan häm kergän tovarnıñ küläme dä üseş alğan, diep assızıqlap ütte ul . Aydar Abdraxmanov şulay uq Tatarstannıñ Rusiädäge 81 töbäk belän eş alıp barıluı , häm RF tatarlar küpläp yäşägän töbäklärdä eşmäkärläk mäsälälären üsterü buyınça alıp barğan eşläre belän dä urtaqlaştı. Ämma bu eşlärne alıp barır öçen kileşü älegä 67 töbäk belän genä tözelüen belderde ul . Aldağı yıldağı mönäsäbätläre turında Aydar Abdraxmanov bolay dide: “Törle töbäklärdäge tatar eşmäkärlärenä, üzläre yäşägän cirlärdä telne mädäniätne üsterü öçen, alarğa aqça eşlärgä şartlar tudırırğa tırışabız. “dide ul.
Bu utırışta qatnaşqan 18 keşe barıslı da üz fikerläre belän urtaqlaştılar . Tatarstan belän iqtisadıy bäyläneşlärne üsterü häm bulğan proyektlarnı tormışqa aşıru buyınça çığış yasawçılar “Aq bars” bankınıñ töbäklärdä filialların buldırunıñ zur ähämiäte turında da fikerläre belän urtaqlaştılar. Tatarstannıñ “Aq bars” banklısınıñ filialların töbäklärdä açtıru teläkläre yañğıradı.
Ämma qazanlılar tarafınnan “Aq bars” bankısınnan tış, başqa, “Tatneft''” , häm “Tatfond” bankıları belän eşlärgä dä täqdim yasaldı.
Anda kilgän eşmäkärlär: Ul''yanovskiydan, Saratov, Sarapuldan, Ufadan, Saranskidan , Tol''yattidan, Orenburdan, Penzadan, Kirovtan, İvanovadan, S -Peterburgtan , Tobol''skidan , Çiläbedän Tatarstanğa da üzlärenä dä fayda kitererlek proyektlar belän kilgännär.
Tatar eşmäkärläreneñ “Sember” ictimaği oyışması citäkçese Çulpan Ğafurov söyli:
“Ul''yanovskida tatar mäktäbe açtıq Mäçet tözibez. Tatarstan belän kileşü tözergä uylıybız. .Wäkilçelek tözemäkçebez. Kiläçäktä tatarlarğa üzlären Ul''yanda da tulı xoquqlı itep toyarlar dip ışanabız dide ul .
Mordoviädän kilgän tanılğan tatar eşmäkäre Şamil'' Bikmaev Tatarstannıñ “Aq bars” bankısınıñ filialın Mordoviädä aça almawı turında bik borçulı xäbär citkerde.
Ufadan kilgän Ramil'' Bignov , tatar eşmäkärlärenä üz respublikalarında citäkçelär tarafınnan ügäy qaraş bulu säbäple, kiresençä , Başqortstannıñ tatar eşmäkärläre Tatarstanda bank açıp, metallurgiä sänäğäten üsterü yünäleşe belän yanıp yörüläre turında belderde.
BTKnıñ eşmäkärlär belän eşläw räise Färit Urazaev tarafınnan bu yünäleştä 1999 yıldan birle eş alıp barıla. Tatar eşmäkärläre belän eş alıp baruda bu yünäleştä kiläçäktä nindi çişäse mäs''älälär tora digän sorawğa ul bolay dide:
“Bu ünäleşneñ töp bazisı bulıp eşmäkärlärne berläşterä torğan yıl sayın ütkärelä torğan “ Forum delovogo partnerstva Tatarstana” dip atalğan zur cıyılış tora. Monda 300-400 keşe qatnaşa. Anda çit illärdän dä eşmäkärlär qatnaşa. Anıñ nigezendä 5-6 yıl eçendä Tatarstan säwdä yortları tözelde. Alar bügengä 41гә yaqınlaştılar. Häm alarnıñ iñ yaxşıları nigezendä, tatarlar yäşägän töbäklärdä Tatarstannıñ Säwdä wäkillekläre barlıqqa kilde. Bu nigezdä bezneñ eşmäkärlärneñ koordinatsion Sovetı buldı. Häm här yılnı bu Forumnı barlıq şirkätlärneñ general'' direktorları qatnaşlığında Tatarstannıñ Premyer Ministrı Röstäm Miñnexanov üze alıp bara. Ber yaqtan qarağanda , barısı da eşlängän sıman. Ämma läkin töbäklärdäge eşmäkärlärneñ 10%:ğına qatnaşa bu xäräkätkä. Ni öçen bez qalğan 90% eşmäkärlärne cälep itä almıybız? Miña qalsa, ber yaqtan töbäklärdä assotsiatsiälär, biznes klublar , biznes inkubatorlar, yäğni törle şuşı yünäleştäge eşçänlek formaların kertergä kiräk bulsa, ikençe yaqtan küp kenä zur şirkätlärneñ citäkçeläreneñ eşmäkärlärneñ alar üzläre yäşägän töbäklärdä tatar mäğrifätçelegänä, dinenä, anıñ mädäniätenä zur öleşlär kertülären bik añlap betermäwläre. Alar kiläçäktä tatar milläteneñ yäşäw nigezen täşkil itäçäklär , şunıñ öçen bu üunäleştä bez eşne däwam itärgä tieşbez ”,dide ul.
Başqa töbäklärdän kilgän eşmäkärlärneñ bik qızıqlı häm faydalı proyektların, 7 dekaberdä uzdırılaçaq kiñäytelgän utırışta çığış yasarğa täqdim itelde. Ul utırış 20 çit ildän , 40 Rusiä töbägennän 400 delegat qatnaşlığında uzaçaq. BTK BK räise Rinat Zinurov belderüençä, ul utırış respublikanıñ zur citäkçeläre qatnaşlığında uzaçaq.
Mälikä Basıyr