Polşa Yewropa Berlege belän Mäskäw arasında yaña xezmättäşlek kileşüe söyläşülären başlawğa qarşı çıqtı. Bu kileşü 24 noyäberdä Helsinkida ütäçäk Yewropa Berlege-Rusiä sammitına äzer bulmasqa mömkin digänne añlata. Polşa Rusiä başta Yewropanıñ energiä xartiäsen imzalasın häm Polşadan azıq tölek kertü tıyuın ğämäldän çığarsın digän şart quya.
Polşanıñ Rusiä belän söyläşülär başlawğa veto saluı alay uq ğäcäp tügel. Ni disäñ dä Polşa Berlekkä 2004 yılda quşılğan 10 ilneñ iñ zurısı. Şul uq waqıtta anıñ alğa taba da söyläşülärne totqarlarğa köçe citmäse kebek.
Sişämbe könne Berlekneñ tışqı säyäsät öçen cawaplı ölkän wäkile Javier Solana Azatlıq radiosına kileşügä ireşügä şiklänmäwen belderde.
"Kiçä Polşa Rusiä belän söyläşülär öçen Energiä Xartiäseneñ Rusiä tarafınnan imzalanuın teläwen belderde. Rusiä inde küp märtäbälär moña qarşı bulmawın, bu xartiäneñ fälsäfenä qarşı bulmawın, barı tik anda yazılğannarnı belderü ısulın qabul itä almawın äytte. Ämma bez Russiä belän Energiä Xartiäse mäsäläse turında söyläşülärne däwam itärgä cıyınabız. Häm min Polşa monı añlar dip isäplim" dide Solana.
Yewropa Berlege citäkçeläre belän üktäberdä Finländiädä ütkän ğäyre räsmi oçraşuda Rusiä prezidentı Vladimir Putin bu xartiäne imzalawdan baş tarttı.
Xartiä başqa taläplär belän berrättän Rusiädän anıñ energiä çığanaqların häm üktärgeçlären ışanıçlı qullanuğa yul açunı, investitsiäläreneñ iminlegen täemin itüne, Rusiä energiä bazarındağı eşçänlekneñ ütäkürenmälelegen taläp itä.
Putin Rusiä energiä mäsälälärendä Yewropa Berlege illäre belän ikeyaqlı eşçänlek alıp barırğa teli dide. Bu isä Rusiäneñ energiä täeminatına nıq bäyle bulğan küp kenä Berlek illären köçsez xäldä qaldırdı.
Yewropa Räsmiläre ike yaqnı da qänäğätländerüçe kileşügä ireşügä ömetlären yuğaltmıy, yäki hiçyuğı xäzerge kileşüneñ möddäten ozaytıp bulır dip isäpli.
Xäzerge waqıtta Berlekne citäkläwçe Finländiäneñ tışqı eşlär ministrı Erkki Tuomioja Berlek äğzaları bu mäsälädä urtaq fikergä kiler dip ömetlänüen belderde.
"Bez xezmättäşlek kileşüe çikläre mäsäläse belän eşne däwam itäçäkbez häm min bez anıñ çiklären bilgeli alırbız häm dip ömetlänäm. Moña Yewropa Berlege Rusiä sammitına qädär ireşep bulaçaq" dide Finländiä ministrı.
Yewropa Berlegeneñ küpçelek äğzaları Polşanıñ söyläşülärgä veto saluın oşatmadı. Polşanıñ azsanlı yaqlawşçılarınnan berse bulğa Litvanıñ tışqı eşlär ministr urınbasarı Zygimantas Pavilionis Azatlıq radiosına Litva üzeneñ Rusiä säyäsäten Polşa säyäsäte belän kileşterep alıp bara dide.
"Bu yılnıñ sintäberennän başlap Litva Yewropa Berlege Rusiä kileşüenä qarağan barlıq mäsälälärdä üzeneñ strategik partnerı bulğan Polşa belän daimi kiñäşläşep kilä. Polşa bezneñ partnerıbız bulğanğa kürä genä tügel, mänfäğätlär, bigräk tä energiä tarmağındağıları turı kilgängä kürä dä" dide Pavilionis.
Anıñ äytüençä, Litva da Polşa kebek Rusiäneñ energiä säyäsätenä borçılu belän qarıy.
Yül ayında Rusiä Litvanıñ Mazeykiyay neft eşkärtü qorılmasına neft cibärüne tuqtattı. Bu Baltıyq däwlätlärendäge iñ zur eşkärtü qorılması. Annan berniçä ay elek kenä bu qorılmanı Polşanıñ PKN Orlen şirkäte satıp alğan ide.
Litva belän Polşanı şulay uq Germaniä belän Rusiäneñ Polşa häm Baltıyq däwlätlären urap Baltıyq diñgeze töbennän gazütkärgeç tözü kileşüe dä siskänderde.
Häm alar Rusiäneñ energiäne üzen tänqitläwçe illärgä qarşı säyäsi qoral bularaq qullanuı turında çañ qağuçı illär rätenä quşıldı.
Rusiä isä Polşanıñ veto saluı qabul itep bulmaslıq dip belderde. Putinnıñ Yewropa Berlege belän mönäsäbätlär öçen cawaplı maxsus wäkile Sergey Yasterjembskiy Polşa üzeneñ Rusiä belän bulğan cirle mäsälälären Yewropa däräcäsenä kütätergä tırışa dide.
Yewropa Berlegendäge Rusiä wäkile Vladimir Çijov Polşa Yewropa Berlege illärendä yaqlaw tapmağan ultimatum quyuı belän yalğıştı dip belderde.
Bu Yewropa Berlegen kiñäytü näticäsendä tuarğa mömkin yaman xällär turında Mäskäwneñ elekke kisätüläreneñ döres buluın raslıy dide Çijov.
Naif Aqmal, Praga.
Sişämbe könne Berlekneñ tışqı säyäsät öçen cawaplı ölkän wäkile Javier Solana Azatlıq radiosına kileşügä ireşügä şiklänmäwen belderde.
"Kiçä Polşa Rusiä belän söyläşülär öçen Energiä Xartiäseneñ Rusiä tarafınnan imzalanuın teläwen belderde. Rusiä inde küp märtäbälär moña qarşı bulmawın, bu xartiäneñ fälsäfenä qarşı bulmawın, barı tik anda yazılğannarnı belderü ısulın qabul itä almawın äytte. Ämma bez Russiä belän Energiä Xartiäse mäsäläse turında söyläşülärne däwam itärgä cıyınabız. Häm min Polşa monı añlar dip isäplim" dide Solana.
Yewropa Berlege citäkçeläre belän üktäberdä Finländiädä ütkän ğäyre räsmi oçraşuda Rusiä prezidentı Vladimir Putin bu xartiäne imzalawdan baş tarttı.
Xartiä başqa taläplär belän berrättän Rusiädän anıñ energiä çığanaqların häm üktärgeçlären ışanıçlı qullanuğa yul açunı, investitsiäläreneñ iminlegen täemin itüne, Rusiä energiä bazarındağı eşçänlekneñ ütäkürenmälelegen taläp itä.
Putin Rusiä energiä mäsälälärendä Yewropa Berlege illäre belän ikeyaqlı eşçänlek alıp barırğa teli dide. Bu isä Rusiäneñ energiä täeminatına nıq bäyle bulğan küp kenä Berlek illären köçsez xäldä qaldırdı.
Yewropa Räsmiläre ike yaqnı da qänäğätländerüçe kileşügä ireşügä ömetlären yuğaltmıy, yäki hiçyuğı xäzerge kileşüneñ möddäten ozaytıp bulır dip isäpli.
Xäzerge waqıtta Berlekne citäkläwçe Finländiäneñ tışqı eşlär ministrı Erkki Tuomioja Berlek äğzaları bu mäsälädä urtaq fikergä kiler dip ömetlänüen belderde.
"Bez xezmättäşlek kileşüe çikläre mäsäläse belän eşne däwam itäçäkbez häm min bez anıñ çiklären bilgeli alırbız häm dip ömetlänäm. Moña Yewropa Berlege Rusiä sammitına qädär ireşep bulaçaq" dide Finländiä ministrı.
Yewropa Berlegeneñ küpçelek äğzaları Polşanıñ söyläşülärgä veto saluın oşatmadı. Polşanıñ azsanlı yaqlawşçılarınnan berse bulğa Litvanıñ tışqı eşlär ministr urınbasarı Zygimantas Pavilionis Azatlıq radiosına Litva üzeneñ Rusiä säyäsäten Polşa säyäsäte belän kileşterep alıp bara dide.
"Bu yılnıñ sintäberennän başlap Litva Yewropa Berlege Rusiä kileşüenä qarağan barlıq mäsälälärdä üzeneñ strategik partnerı bulğan Polşa belän daimi kiñäşläşep kilä. Polşa bezneñ partnerıbız bulğanğa kürä genä tügel, mänfäğätlär, bigräk tä energiä tarmağındağıları turı kilgängä kürä dä" dide Pavilionis.
Anıñ äytüençä, Litva da Polşa kebek Rusiäneñ energiä säyäsätenä borçılu belän qarıy.
Yül ayında Rusiä Litvanıñ Mazeykiyay neft eşkärtü qorılmasına neft cibärüne tuqtattı. Bu Baltıyq däwlätlärendäge iñ zur eşkärtü qorılması. Annan berniçä ay elek kenä bu qorılmanı Polşanıñ PKN Orlen şirkäte satıp alğan ide.
Litva belän Polşanı şulay uq Germaniä belän Rusiäneñ Polşa häm Baltıyq däwlätlären urap Baltıyq diñgeze töbennän gazütkärgeç tözü kileşüe dä siskänderde.
Häm alar Rusiäneñ energiäne üzen tänqitläwçe illärgä qarşı säyäsi qoral bularaq qullanuı turında çañ qağuçı illär rätenä quşıldı.
Rusiä isä Polşanıñ veto saluı qabul itep bulmaslıq dip belderde. Putinnıñ Yewropa Berlege belän mönäsäbätlär öçen cawaplı maxsus wäkile Sergey Yasterjembskiy Polşa üzeneñ Rusiä belän bulğan cirle mäsälälären Yewropa däräcäsenä kütätergä tırışa dide.
Yewropa Berlegendäge Rusiä wäkile Vladimir Çijov Polşa Yewropa Berlege illärendä yaqlaw tapmağan ultimatum quyuı belän yalğıştı dip belderde.
Bu Yewropa Berlegen kiñäytü näticäsendä tuarğa mömkin yaman xällär turında Mäskäwneñ elekke kisätüläreneñ döres buluın raslıy dide Çijov.
Naif Aqmal, Praga.