18-19 noyäberdä Musa Cälil isemendäge tatar däwlät opera häm balet teatrında kompozitor, Rusiä häm Tatarstannıñ atqazanğan sänğät eşleklese Rezeda Äxiärovanıñ Renat Xaris librettosına yazılğan “Şağir mäxäbbäte” isemle operasınıñ premyerası buldı. Bu kön kompozitornıñ yubiley köne ide. Anı qotlarğa TR premyer ministrı urınbasarı, mädäniät ministrı Zilä WVälieva häm TR icat berlekläreneñ citäkçeläre kilgän ide.
Tatarstan kompozitorlarınıñ opera sänğätendä soñğı 10-15 yılda säxnägä quyılğan operaları bötenläy bulmadı diärgä bula. Bilgele buluınça, alarnıñ soñğıları: 1989 yılda Räşit Kälimullinnıñ İldar Yuziev librettosına “Yaralanğan käkkük awazı”ide.
1991елда Xanzafarovnıñ “Söyembikä” librettosı buyınça Batu Mulyukovnıñ konsert programması säxnädä urın alğan ide.
Häm menä 4-5 yıl elek İldus Yaqupovnıñ ital'yan yazuçısı Djanni Rodarinıñ äsäre buyınça quyılğan balalar öçen icat itelgän “Djel'fomino” ” operası buldı.
18- 19 noyäberdä säxnägä quyılğan “Şağir mäxäbbäte” operasına kilgändä, ul tatar xalqınıñ böyek şağire Ğ .Tuqaynıñ Zäytünägä bulğan mäxäbbätenä bağışlanğan.
Häm bu premyera kompozitornıñ yubiley könendä säxnäläşterelde. Rezeda Äxiärovanı qotlarğa kilgän TR Premyer- ministr urınbasarı, mädäniät ministrı Zilä Wälieva, TR Prezidentınıñ Ukazı belän Rezeda Äxiärovağa “Tatarstanıñ xalıq artistı” digän maqtawlı isem birelüen citkerde. Häm bik cılı süzlär belän kompozitornı täbrikläp aña medal' tapşırdı.
Zilä Wäliva anıñ turında bolay dide:
“Rezeda Axiärova Tatarstanda ğına tügel tatar yäşägän här töbäktä tanılğan şäxesebez . Üzençälekle därtle cırları moñnarı, simfoniäläre belän ul bik populyar . Anıñ berençe keçkenä bulsa da altın yubiley, mädäniät tormışına da bik zur nurlar östäde , çönki Rezeda üzeneñ şäxsän yubilyın bötenebez öçen dä zur bäyrämgä äyländerde. Ul bezgä yaña opera büläk itte. Häm aldağı könnärdä dä bez zur ömetlär bağlıybız ”.
Şulay uq Zilä Wälieva bu operada töp rol'ne başqarğan Äxmäd Ağadigä “Tatarstannıñ xalıq artistı” digän maqtawlı isem birelüe turında TR Prezident ukazı buluın belderde häm aña medal' tapşırdı. Änise tatar, ätise farsı bulğan Äxmäd Ağadi büläkne qabul itkändä bik matur itep tatarça, räxmäten belderde .
Rezeda Axiärovanı bu maqtawlı isem belän häm operanıñ premyerası
belän qotlarğa TR kompozitorlar berlege räise Räşit Kalimullin, yazuçılar soyuzı berlege räise İlfaq İbrahimov, rässamnar berlege wäkile Färidä Xas'yanova häm Qazan Konservatoriäseneñ direktorı Rubin Abdullin täbriklädelär.
Operada Ğ.Tuqaynıñ Qazanda Bolğar kunakxanäse nomerında awırıp yatqan waqıtı surätlänä . Ul anda yıraq qalğan bala çağınnan uq üzeneñ tormışın isenä töşerä. Zäytünägä bulğan mäxäbbäten ul “Mäxäbbät” şiğerendä yazıp qaldıra. Ämma üzen awıru ikänen belep şul mäxäbbättän baş tarta.
M Cälil isemendäge opera häm balet teatrı turında da äytmi kitü, yaxşı bulmas. Çönki bu teatr bügenge könneñ yañaça texnik cihazların qullanıp, tözekländerelgän teatr , ör-yaña teatrğa äylände. Anıñ bik zatlı itep, zäwıq belän bizälgän zallarında ğına da yörüe ni tora. Ä operanı säxnäläşterüçe Mäskäwneñ zur teatrı rejisserı Mixail Panjavidzegä bernindi çiklär qalmadı diärgä bula. Bügenge köndäge elektron texnik çaralarnıñ üseşe yäğni, video , audio foto , CD, ДVД yärdämendä säxnäneñ türe, anıñ diwarları menä şundıy zamança yañalıqlar kertep eşlängän. Säxnäneñ urtasın kiräk çaqta törle yassılıqta äyländerep bula. Bu inde rejisser öçen bik zur tabış, älbättä.
Ä operanıñ muzıkal' citäkçese häm teatrnıñ simfonik orkestrı belän S -Peterburgtan kilgän dirijer Viktor Sobolev citäkçelek itte.
Opera sänğäte ul -barlıq sänğät'lärne, yäğni cır, biyü, räsemne , üz eçenä alğan, häm şuşı törle sänğät'lär bergä quşılıp, ber zur köçkä iä bulıp , garmoniädä yañğırawı.
Rezeda :Äxiärovanıñ “Şağir mäxäbbäte” operasında da şulay buldı. Xalıqnıñ küñelendäge säyäsi- fälsäfi uy-fikerlärneñ üzgärüen dä toya belgän , häm anı professional' räweştä kürsätä belgän , iqtisadıy üseşneñ häm fän ölkäsendäge qazanışların da qullana belgän icat keşeläreneñ cimeşe bu operada ber garmoniägä quşılıp zur ber köç bulıp yañğıradı.
Mälikä Basıyr