Bu yıl tämamlanu belän wazıyfasınnan kitäçäk Berläşkän Millätlär general sekretare Kofi Annan üzeneñ bu urındağı soñğı räsmi çığışında, Quşma Ştatlarnı keşe xoquqların, qanunçılıqnı yuğarı däräcädä totarğa çaqırdı. Annan AQŞnıñ bu mäsälälärdäge küptännän kilgän äyräwçe rolennän baş tartuı başqa illärne borçuğa sala dide. Düşämbe könne bulğan şuşı xuşlaşu çığışında Annan şulay uq BMOnı 10 yıl citäklägändä küp kenä möhim sabaqlar aluı turında dä söyläde.
Annan 1945 yılda BMOnı oyıştıruğa zur öleş kertkän elekke AQŞ prezidentı Harry Truman xörmätenä üzeneñ BMO citäkçelgendäge soñğı çığışın, xuşlaşu çığışın anıñ tuğan ştatı Missurida, Truman muzeyında yasarğa buldı.
Ul Truman süzlären telgä alıp AQŞ citäkçelären xalıqara cämäğätçelekne barlıq ölkälälärdä dä äydärgä çaqırdı
"Prezident Truman Böyek däwlätlärneñ burıçı dönya xalıqlarınnan östenlek itü tügel, alarğa xezmät itü digän ide. Ul Quşma Ştatlar üz östenä bu cawaplılıqnı alğanda nilär eşläp buluın, närsälärgä ireşep buluın kürsätte. Bügen dä AQŞ çitläşkändä ber genä dönyaküläm oyışma da ällänigä ireşä almıy. Ämma ul tulısınça qatnaşsa berni dä kirtä bula almıy" dide Annan.
Ul dönyadağı töp däwlätlärne 5 prinsipnı saqlarğa çaqırdı. Alar berdäm cawaplılıq, qanun östenlege, dönyaküläm iminlek, ber-bere aldında cawap birü häm küpyaqlılıq.
"Ber genä däwlät tä başqalardan östenlekkä omtılu belän iminlekkä ireşä almıy. Bez barıbız da ber-berebezneñ iminlege öçen cawaplı häm barı tik ber-berebezne imin itügä omtılu aşa ğına bez üzebez öçen däwamlı iminlekkä ireşä alabız" dide Annan.
BMO general sekretare däwtlätlär ber-bereneñ iminlege öçen genä tügel, bereneñ mullığı öçen dä cawaplı, min şunı añladım dide.
"Süz Könbatış sivilizatsiäsen, yäki könçığış sivilizatsiäsen saqlap qalu turında ğına barmıy. Sivilizatsiäne tulısınıça saqlap qalırğa kiräk häm bez moña barlıq xalıqlar quşılğan oçraqta ğına ireşä alabız" dide ul.
Ul şulay uq iminlek belän tärräqiätneñ keşe xoquqlarına häm qanun tärtibenä bäyle buluın añladım dide. Anıñ süzlärençä, iqtisad globalläşsä dä, dönya dinnärgä, milli ğädätlärgä, mädäniätlärgä bülengän kileş qala. Ägär dä xalıqlar alarnı berläşterüçe närsälärne, urtaq keşelek dönyasın, keşe abruyınıñ häm xoquqlarınıñ qanun belän yaqlanırğa tieşlegen istä totarğa teläsä, ul çaqta bu büleneşlär problema tügel.
Citäkçelek yıllarında añlağan tağın ber närsä xökümätlärneñ dönya problemalarına qarşı üzläreneñ genä köräşä almawı, alarnıñ bu eşne xökümättän tış oyışmalar belän bergäläp başqararırğa tieğlege dide Annan.
Anıñ BMO İminlek Şurası tözeleşen üzgärtergä çaqıruı xuşlaşu çığışında tağın ber märtäbä yañğıradı. BMO general sekretare İminlek Şurası 21-nçe ğasırdağı tügel, 1945 yıldağı däwlätlär çağıştırmasına nigezlängän di.
Berläşkän Millätlär Oyışmasın 10 yıl buyı citäklägän Kofi Annannıñ xuşlaşu çığışı belän Naif Aqmal tanıştırdı. Annan 31 dikäberdä wazıyfasınnan kitä. Anıñ urınına Könyaq Korea wäkile Ban Ki-Mun kilä.
Naif Aqmal, Praga.
Ul Truman süzlären telgä alıp AQŞ citäkçelären xalıqara cämäğätçelekne barlıq ölkälälärdä dä äydärgä çaqırdı
"Prezident Truman Böyek däwlätlärneñ burıçı dönya xalıqlarınnan östenlek itü tügel, alarğa xezmät itü digän ide. Ul Quşma Ştatlar üz östenä bu cawaplılıqnı alğanda nilär eşläp buluın, närsälärgä ireşep buluın kürsätte. Bügen dä AQŞ çitläşkändä ber genä dönyaküläm oyışma da ällänigä ireşä almıy. Ämma ul tulısınça qatnaşsa berni dä kirtä bula almıy" dide Annan.
Ul dönyadağı töp däwlätlärne 5 prinsipnı saqlarğa çaqırdı. Alar berdäm cawaplılıq, qanun östenlege, dönyaküläm iminlek, ber-bere aldında cawap birü häm küpyaqlılıq.
"Ber genä däwlät tä başqalardan östenlekkä omtılu belän iminlekkä ireşä almıy. Bez barıbız da ber-berebezneñ iminlege öçen cawaplı häm barı tik ber-berebezne imin itügä omtılu aşa ğına bez üzebez öçen däwamlı iminlekkä ireşä alabız" dide Annan.
BMO general sekretare däwtlätlär ber-bereneñ iminlege öçen genä tügel, bereneñ mullığı öçen dä cawaplı, min şunı añladım dide.
"Süz Könbatış sivilizatsiäsen, yäki könçığış sivilizatsiäsen saqlap qalu turında ğına barmıy. Sivilizatsiäne tulısınıça saqlap qalırğa kiräk häm bez moña barlıq xalıqlar quşılğan oçraqta ğına ireşä alabız" dide ul.
Ul şulay uq iminlek belän tärräqiätneñ keşe xoquqlarına häm qanun tärtibenä bäyle buluın añladım dide. Anıñ süzlärençä, iqtisad globalläşsä dä, dönya dinnärgä, milli ğädätlärgä, mädäniätlärgä bülengän kileş qala. Ägär dä xalıqlar alarnı berläşterüçe närsälärne, urtaq keşelek dönyasın, keşe abruyınıñ häm xoquqlarınıñ qanun belän yaqlanırğa tieşlegen istä totarğa teläsä, ul çaqta bu büleneşlär problema tügel.
Citäkçelek yıllarında añlağan tağın ber närsä xökümätlärneñ dönya problemalarına qarşı üzläreneñ genä köräşä almawı, alarnıñ bu eşne xökümättän tış oyışmalar belän bergäläp başqararırğa tieğlege dide Annan.
Anıñ BMO İminlek Şurası tözeleşen üzgärtergä çaqıruı xuşlaşu çığışında tağın ber märtäbä yañğıradı. BMO general sekretare İminlek Şurası 21-nçe ğasırdağı tügel, 1945 yıldağı däwlätlär çağıştırmasına nigezlängän di.
Berläşkän Millätlär Oyışmasın 10 yıl buyı citäklägän Kofi Annannıñ xuşlaşu çığışı belän Naif Aqmal tanıştırdı. Annan 31 dikäberdä wazıyfasınnan kitä. Anıñ urınına Könyaq Korea wäkile Ban Ki-Mun kilä.
Naif Aqmal, Praga.