Tämamlanıp kilüçe yılnıñ soñğı könendä wazıyfasınnan kitäçäk BMO general sekretare Kofi Annan sişämbe könne üzeneñ kitüe uñayınnan New Yorkta matbuğat oçraşuı ütkärde. Annan BMO citäkçelegennän kitü bu oyışmanı uzğan 10 yılda citäkläw çorında alıp barılğan eşçänlekne, şul çordağı maqsatlarğa ireşü tırışlıqların tuqtatunı añlatmıy dide. Töp yünäleşlär dip ul HİV/AİDS awıruına qarşı köräşne, Afrikada tärräqiät mäsälälären häm däwlätlärneñ üzara tiñdäşlegen, tigezlegen arttırunı atadı.
10 yıl buyı Berläşkän Millätlär Oyışmasın citäklägän Ğana wäkile Annan kitär aldınnan cämäğätçelek aldında Korea wäkile Ban Ki-mun belän bergä yışraq kürenä başladı. Ban 1-nçı ğinwardan BMO citäkçelegen üz qulına alaçaq.
Düşämbe könne alar BMO ğömumi cıyınınnan cittä ikese bergä Sivilizatsiälär Berektäşlege dip atalğan proyekt turında söyläşte. Şul uq könne İspaniä Sivilizatsiälär Berektäşlege quyğan maqsatlarğa ireşü öçen 700 million dollar biräçägen iğlan itkän ide. Bu proyektnı 2000 yılda ul çaqtağı İran prezidentı Möxämmät Xatami täqdim itte. Häm ul İslam belän Xristin dönyasınıñ uzara yaxşıraq añlaşuın maqsat itä.
Sişämbde könne isä Annan general sekretar bularaq soñğı märtäbä matbuğat oçraşuı ütkärde. Xäbärçelärgä ul bu könnärdä Ban belän bergä eşläwen häm citäkçelekne Banğa tapşıru eşläreneñ şoma ğına baruın belderde.
Berläşkän Millätlär öçen bu çorda iñ aşığıç möhim eşlär nindi digän sorawğa Annan Liban belän Darfurdağı krisizlarnı atadı. Şulay uq Yaqın Könçığışta İzraillelär belän Fälestinlelär arasındağı çişelmägän nizağnı telgä aldı.
"İzrail-Fälestin mäsäläse nizağnıñ üzennän bik yıraqta bulğan keşelärneñ dä tormışına täesir itä torğan mäsälälärneñ berse. Bez bu mäsäläne tağın ber qat çişep qararğa tieşbez digän xis bar" dide Annan.
BMO citäkçelegennän kitsä dä 68 yäşlek Annannıñ sälamätlege bik yaxşı. Häm ul citäkçelektän kitkäç tä BMO maqsatlarına ireşü öçen aktiv eşçänlek alıp baraçağın belderde.
"Soñğı 10 yılda minem öçen bik möhim mäsälälär küp buldı. Häm bu wazıyfadan kitü säbäple genä min alarnı onıtırğa cıyınmıym. Bu mäsälälär belän şöğellänüne däwam itäçäkmen. Min Afrika, keşe xoquqları, idarä, dönyaküläm cıyılnu mäsäläläreneñ qayberläre belän şöğellänergä telim. Min başqalar belän bergä eşliäçäkmen häm waqıt-waqıt üz süzemne äytäçäkmen" dide Annan.
10 yıl BMO general sekretare bulğanda Annan qayber dairälärdän iskitkeç citäkçe digän maqtaw süzläre işette. Şul uq waqıtta ul citäklägän oyışma Ğiratağı neft öçen azıq tölek programmasın ütäwdä rişwätçelek, naçar idaräçelär, BMO tınıçlıq saqlawçılarınıñ censi cäncallar üzägendä buluı belän dä taplandı.
Annan neft öçen azıq tölek cäncalı turında "Qayber BMO xezmätkärläre ul cäncalda qatnaşqan bulırğa mömkin. Ämma ul cäncal, ägär dä ul çınnan da bulğan ikän, törle däwlätlärneñ başqalalarında, bez kürmägändä Säddam belän eş itkän 2200 şirkättä bulğan. Häm älbättä min tarixçılar BMOnıñ neft öçen azıq tölek programması belän genä çiklänmäwen añlar dip ömetlänäm" dide.
Annan kiläçäktä ni belän şöğellänäçägen älegä räsmi räweştä iğlan itmäde. Ämma ul BMOda, yäki başqa berär zur xalıqara oyışmada berär wazıyfa alır, bälki nizağlı töbäklärdä aradaşçı yäki maxsus wäkil itep bilgeläner dip kötelä. Ul BMO citäkçelegennän kitkäç tä dönyada xäzerge abruyın yuğaltmas, xalıqara säyäsättä anıñ süze isäpkä alınır dip kötelä.
Naif Aqmal, Praga.
Düşämbe könne alar BMO ğömumi cıyınınnan cittä ikese bergä Sivilizatsiälär Berektäşlege dip atalğan proyekt turında söyläşte. Şul uq könne İspaniä Sivilizatsiälär Berektäşlege quyğan maqsatlarğa ireşü öçen 700 million dollar biräçägen iğlan itkän ide. Bu proyektnı 2000 yılda ul çaqtağı İran prezidentı Möxämmät Xatami täqdim itte. Häm ul İslam belän Xristin dönyasınıñ uzara yaxşıraq añlaşuın maqsat itä.
Sişämbde könne isä Annan general sekretar bularaq soñğı märtäbä matbuğat oçraşuı ütkärde. Xäbärçelärgä ul bu könnärdä Ban belän bergä eşläwen häm citäkçelekne Banğa tapşıru eşläreneñ şoma ğına baruın belderde.
Berläşkän Millätlär öçen bu çorda iñ aşığıç möhim eşlär nindi digän sorawğa Annan Liban belän Darfurdağı krisizlarnı atadı. Şulay uq Yaqın Könçığışta İzraillelär belän Fälestinlelär arasındağı çişelmägän nizağnı telgä aldı.
"İzrail-Fälestin mäsäläse nizağnıñ üzennän bik yıraqta bulğan keşelärneñ dä tormışına täesir itä torğan mäsälälärneñ berse. Bez bu mäsäläne tağın ber qat çişep qararğa tieşbez digän xis bar" dide Annan.
BMO citäkçelegennän kitsä dä 68 yäşlek Annannıñ sälamätlege bik yaxşı. Häm ul citäkçelektän kitkäç tä BMO maqsatlarına ireşü öçen aktiv eşçänlek alıp baraçağın belderde.
"Soñğı 10 yılda minem öçen bik möhim mäsälälär küp buldı. Häm bu wazıyfadan kitü säbäple genä min alarnı onıtırğa cıyınmıym. Bu mäsälälär belän şöğellänüne däwam itäçäkmen. Min Afrika, keşe xoquqları, idarä, dönyaküläm cıyılnu mäsäläläreneñ qayberläre belän şöğellänergä telim. Min başqalar belän bergä eşliäçäkmen häm waqıt-waqıt üz süzemne äytäçäkmen" dide Annan.
10 yıl BMO general sekretare bulğanda Annan qayber dairälärdän iskitkeç citäkçe digän maqtaw süzläre işette. Şul uq waqıtta ul citäklägän oyışma Ğiratağı neft öçen azıq tölek programmasın ütäwdä rişwätçelek, naçar idaräçelär, BMO tınıçlıq saqlawçılarınıñ censi cäncallar üzägendä buluı belän dä taplandı.
Annan neft öçen azıq tölek cäncalı turında "Qayber BMO xezmätkärläre ul cäncalda qatnaşqan bulırğa mömkin. Ämma ul cäncal, ägär dä ul çınnan da bulğan ikän, törle däwlätlärneñ başqalalarında, bez kürmägändä Säddam belän eş itkän 2200 şirkättä bulğan. Häm älbättä min tarixçılar BMOnıñ neft öçen azıq tölek programması belän genä çiklänmäwen añlar dip ömetlänäm" dide.
Annan kiläçäktä ni belän şöğellänäçägen älegä räsmi räweştä iğlan itmäde. Ämma ul BMOda, yäki başqa berär zur xalıqara oyışmada berär wazıyfa alır, bälki nizağlı töbäklärdä aradaşçı yäki maxsus wäkil itep bilgeläner dip kötelä. Ul BMO citäkçelegennän kitkäç tä dönyada xäzerge abruyın yuğaltmas, xalıqara säyäsättä anıñ süze isäpkä alınır dip kötelä.
Naif Aqmal, Praga.