Törkiäneñ islamçı tamırları bulğan xakimiättäge Ğädellek häm Täräqiät Partiäse, qısqaça anı AK partiä dip tä yörtälär, uzğan atna axırında ütkän parlament saylawlarında zur uñışqa ireşte. Bu inde xalıqnıñ xäzerge xökemät alıp barğan uñışlı iqtisadıy programmadan häm Yewropağa yöz totu säyäsätennän qänäğät buluın kürsätä. Saylawçılar oppozitsiäneñ AK partiä Törkiäne aqrınlap yäşerten genä Islamçılaştıra bara digän borçılularına ällä ni iğtibar itmäde kebek. Ämma bu mäsälädä kierenkelek qala birä. Konstitutsiä nigezendä Törkiäneñ dönyawi däwlätçelegen garantiäläwçe bulğan armiä älegä AK partiäneñ xakimiättä qaluına qarata üz fikeren beldermäde.
Törkiädä uzğan yäkşämbe könne ütkän parlament saylawlarında premyer ministr Räcäp Tayyip Erdogannıñ AK partiäse 46 protsenttan artıq tawış cıydıy. Anıñ artınnan kilüçe iñ yaqın köndäşe isä 2 märtäbädän dä kimräk tawış aldı. Bu inde 550 urınlı parlamentta AK Partiägä 340 urın bireläçäk digän süz.
Ankarada ciñüne bäyräm itärgä cıyılğan tarafdarları aldında çığış yasap Erdogan Törkiädä demokratiä sınawnı uñışlı uzdı häm bu saylawlardan Törkiä respublika tağın da köçleräk bulıp çıqtı dide Erdogan ilneñ tışqı säyäsäten alğa taba da şulay uq däwam itärgä wäğdä birde.
"Bez respublikabız maqsatları nigezendä Yewropa Berlegendä äğzalıqqa taba barunı ezlekle däwam itäçäkbez. Xalqıbıznıñ mänfäğätläre häm yaxşıraq tormış teläge härwaqıt bezgä yul kürsätkeç häm bezneñ maqsat bulaçaq" dide Erdogan.
Törkiädä äle ber genä firqäneñ däm 1960-nçı yıllardan birle saylawlardan monıy kiñ yaqlaw kürgäge yuq ide.
Törkiädäge säyäsi küzätüçe Murat Akgun Reuters televideniesenä Erdogannıñ däwamlılıq turındağı wäğdälärenä qaramastan, mondıy kiñ yaqlaw alu AK partiäneñ yünäleşen üzgärtüenä dä kiterä ala di.
"Xäzer AK Partiäneñ Törkiädä küpçelek yaqlawına iä buluı açıq kürende. Xäzer alarğa härtörle üzgäreşlär başlaw küpkä ciñelräk bulaçaq. Ämma min hiçyuğı yaqın arada bulsa da alarnıñ säyäsätendä ällä ni zur zur üzgäreşlär kötmim" di Akgun.
Dönyawi däwlätçelek tarafdarları isä tıyılğan islamçı partiä nigezendä oyışqan AK Partiä säyäsi islam belän uynıy başlarğa mömkin dip borçıla.
Törkiädä waqıtınnan elek parlament saylawlarına kitergän şartlarda alarnıñ borçıluı tağın da açığraq kürende.
Erdogan ul çaqtağı tışqı eşlär ministrı Abdulla Gulne prezident urınına täqdim itkäç häm parlament monı kire qaqqaç waqıtınnan elek parlament saylawları iğlan itelde.
Oppozitsiä yalqınlı möselman häm elekke islamçı Gul Törkiädä Mostafa Kemal Ataturk urnaştırğan zamança dönyawi däwlätçelekkä qurqınıç tudıra dip isäpli.
Gul prezidentlıqqa täqdim itelgäç dönyawi däwlätçelekne yaqlawçı milllionnarça törek uramnarğa çıqtı. Armiä generalları dönyawi däwlätçelekne yaqlarğa kiräk bulsa däwlätçelek eşlärenä tıqşınırğa äzer buluların äytep tön urtasında belderü çığardı.
Erdogan isä qat-qat AK Partiä din belän däwlät eşlären quşarğa cıyınmıy dip täqrarlap kilä. Yäkşämbe kiçendä ciñü açıqlanğaçtın ul monı tağın ber märtäbä qabatladı.
"Kürüegezçä, bezneñ barıbıznı da berläşterüçe närsä ul bezneñ maqsatlarıbız. Bez sotsial qanunnarğa nigezlänüçe demokratik, dönyawi xökümät bulaçaqbız" dide Erdogan.
AK Partiäneñ saylawlarda kiñ yaqlaw aluı Törkiä armiäsen qıyın xälgä quydı. Älegä xärbilär saylaw näticälärenä üz mönäsäbätlären beldermäde. Ämma alar xalıqnıñ bu partiägä çınnan da ışanıçı buluın istä totarğa tieş.
Törkiädäge Bilkent Universitetı analitigı Oktay Aksoy saylawçılar üzläre öçen iñ möhime dönyawi däwlätçelek mäsäläse tügel, ä iqtisad torışı ikänen kürsätte di.
Yewropa Berlege isemennän Yewropa Komissiäse prezidentı Jose Manuel Barroso saylaw näticälären xuplap monı Erdogannıñ täesirle ciñüe dip atadı.
Britaniä belän Şwetsiä dä AK Partiäneñ ciñüen döres yünäleştäge adım dip bäyäläde. Britaniädä matbuğat oçraşuında premyer ministr Gordon Brown "Min bu Yewropa belän Törkiäne ber-berenä yaqınaytır dip häm Törkiä xökümäte üzeneñ reformalar programmasın däwam itä alır dip ömetlänäm" dide.
Saylaw näticälärenә finans bazarları da uñay mönäsäbät kürsätte. Istanbul qimmätle qäğäzlär bazarında törek xissäläre, yäğni aksiäläre moñarçı kürelmägän däräcägä kütärelde. AK Partiä citäkçelegendä Törkiädä yıllıq iqtisadıy üseş 7 protsentqa citte, inflätsiä awızlıqlandı häm turıı cit il investitsiäläre kilä başladı.
Naif Aqmal
Ankarada ciñüne bäyräm itärgä cıyılğan tarafdarları aldında çığış yasap Erdogan Törkiädä demokratiä sınawnı uñışlı uzdı häm bu saylawlardan Törkiä respublika tağın da köçleräk bulıp çıqtı dide Erdogan ilneñ tışqı säyäsäten alğa taba da şulay uq däwam itärgä wäğdä birde.
"Bez respublikabız maqsatları nigezendä Yewropa Berlegendä äğzalıqqa taba barunı ezlekle däwam itäçäkbez. Xalqıbıznıñ mänfäğätläre häm yaxşıraq tormış teläge härwaqıt bezgä yul kürsätkeç häm bezneñ maqsat bulaçaq" dide Erdogan.
Törkiädä äle ber genä firqäneñ däm 1960-nçı yıllardan birle saylawlardan monıy kiñ yaqlaw kürgäge yuq ide.
Törkiädäge säyäsi küzätüçe Murat Akgun Reuters televideniesenä Erdogannıñ däwamlılıq turındağı wäğdälärenä qaramastan, mondıy kiñ yaqlaw alu AK partiäneñ yünäleşen üzgärtüenä dä kiterä ala di.
"Xäzer AK Partiäneñ Törkiädä küpçelek yaqlawına iä buluı açıq kürende. Xäzer alarğa härtörle üzgäreşlär başlaw küpkä ciñelräk bulaçaq. Ämma min hiçyuğı yaqın arada bulsa da alarnıñ säyäsätendä ällä ni zur zur üzgäreşlär kötmim" di Akgun.
Dönyawi däwlätçelek tarafdarları isä tıyılğan islamçı partiä nigezendä oyışqan AK Partiä säyäsi islam belän uynıy başlarğa mömkin dip borçıla.
Törkiädä waqıtınnan elek parlament saylawlarına kitergän şartlarda alarnıñ borçıluı tağın da açığraq kürende.
Erdogan ul çaqtağı tışqı eşlär ministrı Abdulla Gulne prezident urınına täqdim itkäç häm parlament monı kire qaqqaç waqıtınnan elek parlament saylawları iğlan itelde.
Oppozitsiä yalqınlı möselman häm elekke islamçı Gul Törkiädä Mostafa Kemal Ataturk urnaştırğan zamança dönyawi däwlätçelekkä qurqınıç tudıra dip isäpli.
Gul prezidentlıqqa täqdim itelgäç dönyawi däwlätçelekne yaqlawçı milllionnarça törek uramnarğa çıqtı. Armiä generalları dönyawi däwlätçelekne yaqlarğa kiräk bulsa däwlätçelek eşlärenä tıqşınırğa äzer buluların äytep tön urtasında belderü çığardı.
Erdogan isä qat-qat AK Partiä din belän däwlät eşlären quşarğa cıyınmıy dip täqrarlap kilä. Yäkşämbe kiçendä ciñü açıqlanğaçtın ul monı tağın ber märtäbä qabatladı.
"Kürüegezçä, bezneñ barıbıznı da berläşterüçe närsä ul bezneñ maqsatlarıbız. Bez sotsial qanunnarğa nigezlänüçe demokratik, dönyawi xökümät bulaçaqbız" dide Erdogan.
AK Partiäneñ saylawlarda kiñ yaqlaw aluı Törkiä armiäsen qıyın xälgä quydı. Älegä xärbilär saylaw näticälärenä üz mönäsäbätlären beldermäde. Ämma alar xalıqnıñ bu partiägä çınnan da ışanıçı buluın istä totarğa tieş.
Törkiädäge Bilkent Universitetı analitigı Oktay Aksoy saylawçılar üzläre öçen iñ möhime dönyawi däwlätçelek mäsäläse tügel, ä iqtisad torışı ikänen kürsätte di.
Yewropa Berlege isemennän Yewropa Komissiäse prezidentı Jose Manuel Barroso saylaw näticälären xuplap monı Erdogannıñ täesirle ciñüe dip atadı.
Britaniä belän Şwetsiä dä AK Partiäneñ ciñüen döres yünäleştäge adım dip bäyäläde. Britaniädä matbuğat oçraşuında premyer ministr Gordon Brown "Min bu Yewropa belän Törkiäne ber-berenä yaqınaytır dip häm Törkiä xökümäte üzeneñ reformalar programmasın däwam itä alır dip ömetlänäm" dide.
Saylaw näticälärenә finans bazarları da uñay mönäsäbät kürsätte. Istanbul qimmätle qäğäzlär bazarında törek xissäläre, yäğni aksiäläre moñarçı kürelmägän däräcägä kütärelde. AK Partiä citäkçelegendä Törkiädä yıllıq iqtisadıy üseş 7 protsentqa citte, inflätsiä awızlıqlandı häm turıı cit il investitsiäläre kilä başladı.
Naif Aqmal