Rusiä prezidentı Vladimir Putinnıñ cämäğätçelekkä bilgesez Viktor Zubkovnı premyer-ministr itep bilgeläwe küplärne aptıraşqa qaldırdı. Qayber analitiklar Putin üzeneñ prezidentlıq möddäte axırına sizgerlegen yuğalta, döres bulmağan adımnar yasıy disä, ikençeläre Putin äle dä Rusiädäge säyäsi uyınnarnıñ xucası bulıp qala di.
Xökümät almaştıru eşe aldan kötelgänçä başlanıp kitte. Bu plan härkemgä añlaşılırlıq ide kebek. Mixail Fradkov üz teläge belän xökümät räislegennän kitte. Kremldä elemtäläre bulğan säyäsi analitiklar berençe vitse premyer Sergey Ivanov xökümätne citäkliäçäk, häm soñraq Putin anı üzeneñ warisı bularaq täqdim itäçäk dip ışandırdı.
Ämma Putin premyer urınına cämäğätçelekkä mäğlüm bulmağan nindider ber bürokrat Zubkovnı täqdim itte. Şuña kürä küplärneñ bu xälgä aptırawı añlaşıla da. Putin nişlärgä cıyına? Plannarı üzgärdeme digän sorawlar kütärelde.
Qayber analitiklar, şularnıñ berse Rusiäne küptännän küzätep kilüçe Paul Quinn Judge Putinnıñ bu adımı anıñ kontrolne yuğalta başlawın, Ivanovnı bilgeläw mäsäläsendä fikere üzgärüen añlatırğa mömkin di.
Quinn-Judge Mäskäw Kremle açqıların başqa keşegä tapşıru köne yaqınlaşqanda Putin sabırın yuğalta, aqılsız qararlar qıla di."Berniçä yıl elek härnärsä yaxşı kürengän bulğandır. Ämma bez ul köngä yaqınlaşqannan yaqınlaşa barabız, häm minemçä ul bu dönyada üzennän başqa kemgä ışanırğa ikänen dä belmi" di Quinn-Judge.
Rusiäne küzätep baruçı qayberäwlär fikerençä, Zubkovnıñ bilgelänüe möhim qararlarnı konsensus belän qabul itüçe Putin häm anıñ tiräsendägelär törkemeneñ kiläse prezident kem bulırğa tieş digän mäsälädä körçekkä terälüen añlata di.
Quinn-Judge bu xäl däwam itkändä Putin mäsäläne çişä almıy häm şunıñ belän ul wäzğiätne quldan ıçqındırırğa da mömkin di.
Ämma pänceşämbe könne Belgorod ölkäsendä çığış yasağanda Putin härwaqıttağıça üz-üzenä nıqlı ışanıç belän söyläde. Putin monı Rusiä xökümäten aldağı saylawlar çorına äzerläwneñ berençe adımı dip atadı."Minemçä, inde xäzerdän ük bilgele ber kadr almaştırular ütkärergä, idarä sistemasınıñ üzen zamançalaştıru öçen zarur bulğan adımnar yasarğa kiräk. Zur urın almaştırular, zur sistema üzgäreşlärenä bäyle totqarlanular bulmasın öçen genä tügel, ä 2007neñ dikäberendäge häm 2008neñ martındağı saylawlardan soñ administrativ häm başqarma xakimiät qorılışınıñ yünäleşen kürsätü öçen dä" dide Putin.
Rusiä fännär akademiäseneñ Elitanı öyränü institutı başlığı, sotsiolog Olga Kriştanovskaya Putinnıñ çärşämbedäge kötelmägän qararı anıñ köçsezlegen tügel, kiresençä, tağın ber märtäbä Rusiä säyäsi sistemasınıñ zur ostası buluın kürsätte di.
"Bu yaxşı uylanğan qarar. Häm bu sistemağa kermägän keşelärneñ berse dä belmägän intriga, ssenariy belän eşlänä. Bik azlar dairäse genä belä. Häm minemçä, hämmä närsä inde küptännän uylap çığarılğan plan nigezendä bara. Şuña kürä Zubkovqa mömkin qädär zurraq iğtibar birergä kiräk. Çönki bälki ul Putinnıñ warisı bulır da" di Kriştanovskaya.
Kriştanovskaya äytüençä, Zubkovnı premyer itü qararı anıñ süzläre belän äytkändä Putin Politbürosınıñ konsensus qararı bulırğa mömkin.
"Mondıy strategik qararlarnı konsensus belän qabul itüçe bik tar dairä, iñ yaqınnar yäki politbüro bar. Zubkov turındağı bu qarar da şundıy konsensus qarar. Nindider ber törkem ikençesen ciñgän dip äytep bulmıy. Häm Putin politbürosına kergän bu keşelär öçen iñ yaxşı qarar warisnı politbüronıñ üzendäge keşelär arasınnan saylamaw bulğan. Çönki ul alarnıñ berse bulsa nindider köndäşlekkä, kierenkelekkä kiterer ide. Ä bu isä şundıy kompromiss yul" di Kriştanovskaya.
Kriştanovskaya farazınça, bu adım şulay uq Kremlneñ texnik prezident dip atalğan närsägä zur iğtibar birüen dä kürsätä. Çönki köçsez prezident ber törkemgä xezmät itäçäk häm 4 yıl ütkäç Putinğa yañadan xakimiätkä qaytu mömkinlege biräçäk.
"Kem 4 yıl ğına prezident bulırğa rizalaşaçaq? Kem üz ixtiarı belän kitäçäk? Häm xalıq qaysı andıy keşegä tawış biräçäk? Älbättä ul bik yäş häm ğäyrätle keşe bula almıy. Ul ölkän yäştäge säyäsätçe bulırğa tieş" di Kriştanovskaya.
Şimbä könne 66 yäşen tutıraçaq Zubkov isä bu urınğa turı kilä. Ul çağıştırmaça qart, ällä ni säyäsi ambitsiäläre dä yuq häm Putinğa 1990 yıllarda Piterbur şähär xakimiätendä bergä eşlägän çordan yaxşı tanış.
Kriştanovskaya şulay uq Zubkov xökümätne üzgärtep, yaxşırtıp soñraq Putinnıñ warisı bulası keşegä tapşıru öçen quyılğan bulırğa da mömkin di.
Naif Aqmal
Ämma Putin premyer urınına cämäğätçelekkä mäğlüm bulmağan nindider ber bürokrat Zubkovnı täqdim itte. Şuña kürä küplärneñ bu xälgä aptırawı añlaşıla da. Putin nişlärgä cıyına? Plannarı üzgärdeme digän sorawlar kütärelde.
Qayber analitiklar, şularnıñ berse Rusiäne küptännän küzätep kilüçe Paul Quinn Judge Putinnıñ bu adımı anıñ kontrolne yuğalta başlawın, Ivanovnı bilgeläw mäsäläsendä fikere üzgärüen añlatırğa mömkin di.
Quinn-Judge Mäskäw Kremle açqıların başqa keşegä tapşıru köne yaqınlaşqanda Putin sabırın yuğalta, aqılsız qararlar qıla di."Berniçä yıl elek härnärsä yaxşı kürengän bulğandır. Ämma bez ul köngä yaqınlaşqannan yaqınlaşa barabız, häm minemçä ul bu dönyada üzennän başqa kemgä ışanırğa ikänen dä belmi" di Quinn-Judge.
Rusiäne küzätep baruçı qayberäwlär fikerençä, Zubkovnıñ bilgelänüe möhim qararlarnı konsensus belän qabul itüçe Putin häm anıñ tiräsendägelär törkemeneñ kiläse prezident kem bulırğa tieş digän mäsälädä körçekkä terälüen añlata di.
Quinn-Judge bu xäl däwam itkändä Putin mäsäläne çişä almıy häm şunıñ belän ul wäzğiätne quldan ıçqındırırğa da mömkin di.
Ämma pänceşämbe könne Belgorod ölkäsendä çığış yasağanda Putin härwaqıttağıça üz-üzenä nıqlı ışanıç belän söyläde. Putin monı Rusiä xökümäten aldağı saylawlar çorına äzerläwneñ berençe adımı dip atadı."Minemçä, inde xäzerdän ük bilgele ber kadr almaştırular ütkärergä, idarä sistemasınıñ üzen zamançalaştıru öçen zarur bulğan adımnar yasarğa kiräk. Zur urın almaştırular, zur sistema üzgäreşlärenä bäyle totqarlanular bulmasın öçen genä tügel, ä 2007neñ dikäberendäge häm 2008neñ martındağı saylawlardan soñ administrativ häm başqarma xakimiät qorılışınıñ yünäleşen kürsätü öçen dä" dide Putin.
Rusiä fännär akademiäseneñ Elitanı öyränü institutı başlığı, sotsiolog Olga Kriştanovskaya Putinnıñ çärşämbedäge kötelmägän qararı anıñ köçsezlegen tügel, kiresençä, tağın ber märtäbä Rusiä säyäsi sistemasınıñ zur ostası buluın kürsätte di.
"Bu yaxşı uylanğan qarar. Häm bu sistemağa kermägän keşelärneñ berse dä belmägän intriga, ssenariy belän eşlänä. Bik azlar dairäse genä belä. Häm minemçä, hämmä närsä inde küptännän uylap çığarılğan plan nigezendä bara. Şuña kürä Zubkovqa mömkin qädär zurraq iğtibar birergä kiräk. Çönki bälki ul Putinnıñ warisı bulır da" di Kriştanovskaya.
Kriştanovskaya äytüençä, Zubkovnı premyer itü qararı anıñ süzläre belän äytkändä Putin Politbürosınıñ konsensus qararı bulırğa mömkin.
"Mondıy strategik qararlarnı konsensus belän qabul itüçe bik tar dairä, iñ yaqınnar yäki politbüro bar. Zubkov turındağı bu qarar da şundıy konsensus qarar. Nindider ber törkem ikençesen ciñgän dip äytep bulmıy. Häm Putin politbürosına kergän bu keşelär öçen iñ yaxşı qarar warisnı politbüronıñ üzendäge keşelär arasınnan saylamaw bulğan. Çönki ul alarnıñ berse bulsa nindider köndäşlekkä, kierenkelekkä kiterer ide. Ä bu isä şundıy kompromiss yul" di Kriştanovskaya.
Kriştanovskaya farazınça, bu adım şulay uq Kremlneñ texnik prezident dip atalğan närsägä zur iğtibar birüen dä kürsätä. Çönki köçsez prezident ber törkemgä xezmät itäçäk häm 4 yıl ütkäç Putinğa yañadan xakimiätkä qaytu mömkinlege biräçäk.
"Kem 4 yıl ğına prezident bulırğa rizalaşaçaq? Kem üz ixtiarı belän kitäçäk? Häm xalıq qaysı andıy keşegä tawış biräçäk? Älbättä ul bik yäş häm ğäyrätle keşe bula almıy. Ul ölkän yäştäge säyäsätçe bulırğa tieş" di Kriştanovskaya.
Şimbä könne 66 yäşen tutıraçaq Zubkov isä bu urınğa turı kilä. Ul çağıştırmaça qart, ällä ni säyäsi ambitsiäläre dä yuq häm Putinğa 1990 yıllarda Piterbur şähär xakimiätendä bergä eşlägän çordan yaxşı tanış.
Kriştanovskaya şulay uq Zubkov xökümätne üzgärtep, yaxşırtıp soñraq Putinnıñ warisı bulası keşegä tapşıru öçen quyılğan bulırğa da mömkin di.
Naif Aqmal