Tatarstan, Başqortostan häm Udmurtiä xökümätläre Tübän Kama su saqlağıçı bieklegen kütärergä kileşte
Ministrlar Kabinetınıñ çirattağı sişämbe brifinğı 15 martta İjevski şähärendä uzğan Tatarstan, Başqortostan häm Udmurtiä premier-ministrlarınıñ oçraşu näticälärenä bağışlandı. Bu oçraşuda Tübän Kama su saqlağıçınıñ bieklegen kütärü mäsäläse kileşterelgän. Tübän Kama su saqlağıçınıñ bieklegen arttıru näticäsendä 3 respublikada da sörü cirläre su astında qalaçaq. Başqortostan häm Udmurtiä uzğan yıl uq su kütärügä prinsipial' rizalığın birgän bulsalar da, kompensatsiälär mäsäläse kileşterelep betmägän ide. İjevskida uzğan oçraşuda älege mäsälälär buyınça xökümätära şura tözelgän, Tübän Kama su saqlağıçın ekspluatatsiäläw buyınça kileşü imzalanğan. Su saqlağıçı bieklegen kütärüdän kilgän zıyannı qaplaw öçen östämä energiädän kilgän tabış totılaçaq. Uzğan yıl Tübän Kama su saqlağıçınıñ bieklegen 62 metrdan 63-63,5 metrğa kütärüdän östämä 179 million kWt/säğät elektroenergiä alınğan inde. Monnan kilgän kerem, berençe çiratta, su saqlağıçnıñ yarların nığıtuğa totılaçaq. Aldağı 4-5 yıl eçendä Tübän Kama su saqlağıçınıñ bieklege 68 metrğa xätle kütäreler, dip farazlana.
Jurnalistlar brifingta qatnaşqan ekologiä häm täbiğät resursları ministrı Boris Petrovnı, iqtisad häm sänäğät ministrı urınbasarı Färit Tuqtarovnı häm “Tatenergo” berläşmäse general' direktorı urınbasarı Fänis Näfiqovnı Tübän Kama su saqlağıçı kütärüdän kilgän zıyan xaqında sorawlarğa kümdelär. 68 metr bieklekkä kütärgäç, su saqlağıç 90 meñ gektar serü cirlären basıp kitäçäk. Şularnıñ 50 meñ gektarı Tatarstan cirlegendä.
Mäğlüm ki, cämäğätçelek, ğalimnär häm qayber jurnalistlar 2-3 yıl elek ük, Tübän Kama su saqlağıçı bieklegen kütärü fikere yañğırağaç, moña qarşı çıqqan ide. Xökümätneñ cawabı - xäzerge zamannıñ açı xaqıqäte - energetika krizisı. Yağulıq ğazı yıldan yıl kimi häm qibatlana bara. Äle küptän tügel genä Tatarstanda 1 aprildän yağulıq ğazınıñ 20 % artuı iğlan itelde. Xalıqnıñ azkeremle qatlamı arasında bu xäbär berniqadär panika da quptardı. Ğaz taratuçı, ekspluatatsiäläwçe oyışmalarda abonentlar çiratlarları xasil buldı.
Elektroenergiägä RAO EES monopolistı xuca. Elektroenergiägä dä kvartal sayın diärlek, tariflar, bäyälär arta tora. Cämäğätçelek, ictimağıy oyışmalarnıñ da dälilläre köçle. Su saqlağıçlar, gidroelektrostansiälär Stalin zamanınnan qalğan gigantomaniä säyäsäte qaldıqları. Torğınlıq yıllarında uq gigant su saqlağıçlarnıñ tabiğat'ne xaräp itüenä inanıp, İdeldä häm Kamada su saqlağıçlarnı demontajlaw programmaları tikşerelä häm eşlänä başlağan bulğan. Ğalimnär fikerençä, Tübän Kama su saqlağıçı bieklegen kütärü elektroenergiä üseşenä bik az tä'sir itä häm bu sörü cirlären su basudan kilgän zıyan belän hiç tä çağıştırırlıq tügel.
Küptän tügel Tatarstannıñ atom-töşkä qarşı cämğiäte tağın ber qabat atom elektrostansiälärenä häm su basularğa qarşı möräcäğät belän çıqtı. Anda Tübän Kama su saqlağıçı bieklegen kütärüdä Tatarstan, Başqortostan häm Udmurtiä xökümätläre mänfäğätlärennän tış federal' üzäk mänfäğätläre dä bar, dip täqrarlana. Eş şunda ki, Rusiäneñ atom energetika ministrlığı Tatarstan häm Başqortostan xalıqlarınıñ atom elektrostansiäläre tözügä qarşı çığuın inqär itep, Başqortostan atom elektorostansiäsen tözüne däwam itäçäk. Atom elektorostansiäsenä bik zur külämdä su kiräk. Ägärdä Tübän Kama su saqlağıçınıñ bieklegen 6 metrğa kütärsälär, şuşı su saqlağıçnıñ yarı Başqortostan atom elektrostansiäsenä kilep citäçäk ikän. Näticädä, Tatarstannıñ atom-töşkä qarşı cämğiäte fikerençä, Tatarstanğa ikelätä ekologik zıyan kiläçäk. Brifingta qatnaşqan Tatarstannıñ ekologiä häm tabiğat resursları ministrı mäsäläneñ ul yağın bötenläy quzğatmadı, su saqlağıç bieklegen kütärüdän tabiğätkä kilgän zıyan östämä energiädän kilgän tabışlar xisabına kompensatsiälänäçäk, dide.
Jurnalistlar brifingta qatnaşqan ekologiä häm täbiğät resursları ministrı Boris Petrovnı, iqtisad häm sänäğät ministrı urınbasarı Färit Tuqtarovnı häm “Tatenergo” berläşmäse general' direktorı urınbasarı Fänis Näfiqovnı Tübän Kama su saqlağıçı kütärüdän kilgän zıyan xaqında sorawlarğa kümdelär. 68 metr bieklekkä kütärgäç, su saqlağıç 90 meñ gektar serü cirlären basıp kitäçäk. Şularnıñ 50 meñ gektarı Tatarstan cirlegendä.
Mäğlüm ki, cämäğätçelek, ğalimnär häm qayber jurnalistlar 2-3 yıl elek ük, Tübän Kama su saqlağıçı bieklegen kütärü fikere yañğırağaç, moña qarşı çıqqan ide. Xökümätneñ cawabı - xäzerge zamannıñ açı xaqıqäte - energetika krizisı. Yağulıq ğazı yıldan yıl kimi häm qibatlana bara. Äle küptän tügel genä Tatarstanda 1 aprildän yağulıq ğazınıñ 20 % artuı iğlan itelde. Xalıqnıñ azkeremle qatlamı arasında bu xäbär berniqadär panika da quptardı. Ğaz taratuçı, ekspluatatsiäläwçe oyışmalarda abonentlar çiratlarları xasil buldı.
Elektroenergiägä RAO EES monopolistı xuca. Elektroenergiägä dä kvartal sayın diärlek, tariflar, bäyälär arta tora. Cämäğätçelek, ictimağıy oyışmalarnıñ da dälilläre köçle. Su saqlağıçlar, gidroelektrostansiälär Stalin zamanınnan qalğan gigantomaniä säyäsäte qaldıqları. Torğınlıq yıllarında uq gigant su saqlağıçlarnıñ tabiğat'ne xaräp itüenä inanıp, İdeldä häm Kamada su saqlağıçlarnı demontajlaw programmaları tikşerelä häm eşlänä başlağan bulğan. Ğalimnär fikerençä, Tübän Kama su saqlağıçı bieklegen kütärü elektroenergiä üseşenä bik az tä'sir itä häm bu sörü cirlären su basudan kilgän zıyan belän hiç tä çağıştırırlıq tügel.
Küptän tügel Tatarstannıñ atom-töşkä qarşı cämğiäte tağın ber qabat atom elektrostansiälärenä häm su basularğa qarşı möräcäğät belän çıqtı. Anda Tübän Kama su saqlağıçı bieklegen kütärüdä Tatarstan, Başqortostan häm Udmurtiä xökümätläre mänfäğätlärennän tış federal' üzäk mänfäğätläre dä bar, dip täqrarlana. Eş şunda ki, Rusiäneñ atom energetika ministrlığı Tatarstan häm Başqortostan xalıqlarınıñ atom elektrostansiäläre tözügä qarşı çığuın inqär itep, Başqortostan atom elektorostansiäsen tözüne däwam itäçäk. Atom elektorostansiäsenä bik zur külämdä su kiräk. Ägärdä Tübän Kama su saqlağıçınıñ bieklegen 6 metrğa kütärsälär, şuşı su saqlağıçnıñ yarı Başqortostan atom elektrostansiäsenä kilep citäçäk ikän. Näticädä, Tatarstannıñ atom-töşkä qarşı cämğiäte fikerençä, Tatarstanğa ikelätä ekologik zıyan kiläçäk. Brifingta qatnaşqan Tatarstannıñ ekologiä häm tabiğat resursları ministrı mäsäläneñ ul yağın bötenläy quzğatmadı, su saqlağıç bieklegen kütärüdän tabiğätkä kilgän zıyan östämä energiädän kilgän tabışlar xisabına kompensatsiälänäçäk, dide.