3.atna däwam itkän suğışnıñ qayçan betäçägen ber kem dä belmi. Televidiniä, basmalar suğışnıñ qotoçqıç räsemnären här kön bülmälärebezgä kiterä.Ülgän gönahsız bala çağa räsemnäre bigräk tä ğäräb dönyasında suğışqa qarşı xislärne quätländerä. Waşington häm Londonnıñ konflikt turında cämäğätçelek fikeren üz yağına çälep itü tırışlığın hiç şiksez totqarlıy
Suğışqan taraflar uñışları turında belderülär yasıy, berberseneñ äytkännäre kire qağa! küp närsä , suğış betkännän soñ ğına bilgele bulaçaq. Kem äytkänder ,suğış waqıtında här waqıtta da berençe qorban çınbarlıq bula. Sivil yuğaltular, yaralanular turında här kön işetep, qarap barabız, , Azatlıq xabärçese Charles Recknagel Kuwäittä. Ul bugen bolarnı äytte ( audio) Ğäräbçä gazeta, basmalar häm televidinie kanallları här kön yaralanğan ğıraqlı balalarnıñ räsemnären ğäräb öylärenä kiterä. Häm bolay da suğışqa qarşı bulğan xislärne tağı da köçländerä.Bu räsemnärneñ in qızğançı ber ana belän äle dä imezlege awızında bulğan ber bäbi mäyete ide. Bu räsem Misır gazetası Äl Äxbär neñ berençe bitendä basılıp çıqtı. Anıñ yanında cirdä yatqan başınnan qannar aqqan ikençe ber balanın foto räsemne bar ide. Berektäşlärneñ bombalauında yäki zur şähärlär çitendä ğıraq köçläre belän berektäşlärneñ utı arasında qalıp häläk bulğan bu keşelärneñ räsemnäreneñ tudırğan täsir, yäşäp qaluçılarnıñ jurnalistlarğa añlatqanı belän tağı da köçlänä. Bu atnada in tragik üterüdän ber xatın qız isän qaldı. Düşämbedä amerikan soldatları Nacaf yaqınında kontrol puktına yaqınlaşqan ğailä utırğan maşinağa ut açıp 11 keşelek ğailäne üterde. Maşinada başqa yaqınnarı belän utırğan tizdän bala tabaçaq Lamea Hassan uqlar tigän keçkenä qızlarınıñ,şulayuq ulınıñ ülemen taswirlağan jurnalistqa . Lameanıñ isän qalğan ire berektäşlär taşlağan listofkalarda iminlegegez öçen şähärdän kitegez dip äytelgän ide , bez berektäşlär yağına baru öçen maşina belän yulğa çıqtıq dip äytkän. AQŞnıñ yuğarı citäkçelege qotoçqıç insident öçen qızğanıç belderde. Alar kontrol puktındağı ğäskärilär, aqrınaysın tuqtasınnar dip hawağa ut açqan, maşina tuqtamağan dip äytte. Pentagon xärbilär sivillär belän suğışçılarnı ayıra almıy, çönki ğıraq ğäskäriläre sivil kiem häm sivil maşinada höcümnär oyıştırğaç, alar tizlektä reaksiä kürsätergä tieş dip belderde. Sivil yuğaltular turındağı berençe räsemnärne Qatarda urnaşqan Al Cäzirä televidiniäse kürsätä. Anıñ xabärçeläre in täsirle eşli dip sanala . Al Cäzirä korrespondetları, könbatış jurnalistlarınıñ kerä almağan urınnarda urnaşqan. Ğäräb illärendä Kanal bik popular , küp kenä ğäräblär anı CNN, BBC belän ber däräcägä quya. Kanal üzen obyektiv küzätüçe dip taswirlasa da, ul suğışqa qarşı digän täsir qala. Bagdat Al caziräneñ ike korrespondetına säbäp kürsätmi ildän çığıp kitergä quşqaç , ul annan torıp tapşırunı tuqtataçağın belderde. Ämma ul Bagdad , Musul häm Basradağı burolarınnan turıdan turı tapşıruına däwam itäçäk. Kuwäit suğışnı yaqlauçı, Saddamğa qarşı buluçı az sandağı ğäräb illärennän berse. Ämma sivillärneñ ülgän, yaralanğan räsemnäre qayber muxarrirlärneñ Saddam suğış qırında yuğaltaçaq,ämma ul ğäräblärneñ yörägendä ciñäçäk digän borçılularğa säbäp bula . Kuwäitte ingliz telendäge Arab Times gazetasında yazuçı elekege neft ministırı Ali Axmäd Al Baghi bugen , ğäräb kiñ küläm mäğlümät çaraların ğäyepläp çıqtı. Ul mätbuğat Saddamnıñ ğäskärilären bigräk tä fädayinnären mäqsatlı räwäştä sivil xalıq arasına qatnaştıruına ise kitmi östän genä qarıy dip yaza. Yazuçı küp kenä ğäräb televidinie stansielärendä çığış yasağan ğäräb strategiä häm xärbi belgeçläre bu mäsälägä qağılmadı dip äytä.Misır, Yemen, Syrie, Yordaniä kebek illärdä suğışqa qarşı xislär bigräk tä köçle, xalıq sivil yuğaltular öçen prezident Bushnı ğäyeli. Patşa Abdulla kiçä berençe märtäbä suğışqa nıq qarşılq kürsätep çığış yasadı. sivil keşelärneñ ülemenä qızğanıç belderde. Könbatış agentlıqları küptän tügel genä ülgän sivillärneñ räsemnäre turında Misırlı ber studentnıñ Al Cazire televidiniäsenä äytkän süzlären sitat itep kiterde. Ul bu räsemnär yöräkne yaralıy.ämma Amerikağa qarata näfrätne arttıra digän. Qayber küzätüçelär fikrençä, suğış , Al qaida kebek xalıqara terror törkemnärenä yaña äğzalar tabunı ciñeläytäçäk. Ğıraq vitse prezidentı Ramadan sişämbedä çit illärdän 6meñnän artıq ixtiari rejim öçen suğışırğa kilä dip äytkän ide. Bu sannı älbättä raslap bulmıy, ämma xäbärlärgä qarağanda ,küp kenä illärdä sonğı könnärdä Ğıraq ilçeleklärendä viza aluçılar bar . Ğıraqnıñ Baath partiäse belän şuluq ideologiene urtaqlaşqan Livannıñ Baath partiäse ofisıbız ixtiarilärgä açıq digän belderü yasadı.
Färidä Xämit, Praga
Färidä Xämit, Praga