19 yündä, Qazanda «İslam narkomaniägä qarşı» digän fänni-ğämäli konferensiä bulıp ütte. Dönya afätlärenä qarşı tabiplar häm darular yärdämendä köräş alıp baru yañalıq tügel, ä üget häm näsixät belän narkomaniä awıruın däwalaw - Tatarstan öçen äle yaña eş.
Tatarstanda 7 meñgä yaqın narkoman räsmi terkälgän, terkälmägännärneñ sanın ber kem belmi. Yıl sayın 250läp keşe maxsus üzäklärdä däwalanıp çığa. Ämma 1-2 yıl eçendä alarnıñ iske ezgä qaytıp utıru qurqınıçı bar. Alar arasında 15-20% keşe äfyun belän mönäsäbätne bötenläygä özä.
Tabiplar, xakimiätlär belän bergä, islam dine ähelläre dä, keşelärneñ ni säbäple narkomaniädän arınıp betä almawı turında uylana. Möselmannar fikerençä, bu dinsezlektän kilä. Narkomannı daru belän genä tügel, doğa belän dä däwalarğa bula, dip sanıy alar. Menä mäsälän, Tatarstan diniä näzaräte räise, möfti Ğosman xäzrät İsxaqi bu eştä qullanıp bula torğan ayätlärne äytep tä birde:
«Berençe ayät - Alla täğälä sezneñ xälegezne üzgärtmäsez, sez üz qılığız belän üz xälegezne üzgärtkängä qädär. Bolay 30-40 yıl däwam itsä, ber nindi atom da, qoral da kiräkmi, üzennän üze yuq bulabız, Alla saqlasın. Bu xäldän çığa torğan berdänber yul – din. Alla täğälädän qurqıp qına, bez näfesebezgä xuca bula alabız, xaramnan tıyıla alabız. İkençe ber ayät - ber beregezgä izgelektä yärdäm itmägez, bozıqlıqta, xaramlıqta ber beregezgä yärdäm itmägez».
Möfti Ğosman xäzrät äytüençä, din däwlättän ayırılsa da, cämğiättän ayırılmağan. Şuña kürä islam din ähellären ictimaği tormıştan çitläşterü döres bulmas ide, dip sanıy möfti. Konferensiädä çığış yasağan başqa belgeçlär dä, berençe çiratta narkomaniäne buldırmaw, ayırım alğanda ğailädä tieşle tärbiä alıp baru turında söyläde. Narkomaniägä iltüçe yullar arasında xatın-qızlarnıñ möstäqillege dä zur urın alıp tora, digän fiker yañğıradı anda. Yäğni, güzäl zatlar ir-atlar belän ber rättä eşläw arqasında balalarnı tieşle däräcädä tärbiäli almıy. Möfti xäzrät, xatın-qız öydä utırırğa tieş, dimäsä dä, şulay uq ruxi tärbiä mäs’älälärenä basım yasadı. Dinneñ häm meditsinanıñ köçen berläşterü yünäleşendä Tatarstanda inde 2002 yılda uq eş başlanğan bulğan. Mäsälän dekaber ayında sälämät yäşäw räweşen buldıruğa bağışlanğan konferensiä bulıp ütkän. Bu yılnıñ ğinwar ayında Rusiä Duması belän berlektä «Din häm sälämätlek» digän temağa bağışlanğan parlament tıñlawları da uzdırılğan. Bügenge konferensiä şuşı çaralarnıñ däwamı bulıp tora. Anda küp törle sannar yañğıradı. Läkin, islam dine tä’sirendä niçä keşeneñ däwalanuı turında ber kemdä äytä almadı. Respublikanıñ narkotiklarğa qarşı köräşü häm kisätü üzäge citäkçese süzlärençä, islam dine ğomum cämğiät aşa tärbiälägängä kürä, Xodayğa yalwarıp äfyunnan arınğan keşelärne ber niçek tä sanap bulmıy. İkençedän, bu Tatarstan öçen yaña eş, şuña kürä anıñ näticäläre dä äle küzgä kürenmi.
Bikä Timerova, Qazan.
