İtaliä premyer-ministrı Silvio Berlusconineñ Yevropa parlamentında yasağan belderüwe tiräsendäge ğawğa äkrenläp tına başladı sıman, Germaniä kanslerı Gerhard Schroeder atnakiç, Berlusconineñ üzenä şaltıratıp äytkän süzläre öçen ğafu ütenüwe xaqında xäbär itte. Kansler süzlärenä qarağanda, italyan premyerı, natsilarğa tiñläwne qullanuwına bik ükenä ikän.
İtaliä premyırınıñ yevroparlamenttağı german depuatına natsi saqçısın uynawnı täqdim itüwe, şul parlament urnaşqan Strasbourgta ğına tügel, bar Germaniädä dä zur şaw-şu quptardı, xörmätle tıñlawçılar. Kansler Gerhard Schroeder atnakiç irtän bundestag utırışında, İtaliä citäkçesennän ğafu ütenü kötüwen äytkän ide. Kön Berlusconi monı eşlärme, yuqmı digän uylanular belän ütte, häm kiçen Schroeder yañadan xäbärçelär aldına çığıp, üzeneñ italyan premyerı belän söyläşüwen häm anıñ, yevroparlamenttağı german deputatına möräçäğät itep natsilarğa işarä yasağan süzlär äytüwenä nıq ükenüwen xäbär itte. "Xäzer inde iñ möhim närsä, bar Yevropa mänfäğätlärendä italyannar citäkçelegendä Yevropa Berlege räislegen uñışlı ğına alıp baruğa ireşü" dip belderde Gerhard Schroeder. Yül başında andağı räislek Gretsiädän näq menä İtaliägä küçkän ide, şuña kürä dä Berlusconi başlap cibärgän ğawğanıñ Yevropa Berlegendäge berläşü omtılışlarına zur zian saluwı bik ixtimal digän farazlar buldı. Yevropa parlamentındağı ğawğanıñ zian kiterüwennän, inde elek tä qarşılıqlı belderülär yasağan Berlusconidan bigräk, başqa äğza illärneñ citäkçeläre kübräk borçıldı diärgä bula. Germaniä citäkçelege, italyan premyerınıñ ğafu ütenüwe belän ğawğağa inde çik quyıldı dip isäpli, Schroeder şäxsän şulay uylawın xäbär itte. Ämma Yevropa parlamentındağı sulçı deputatlar Berlusconidän ayırım ğafu ütenü taläp itä. Parlament üze dä bu mäs''älädä ikegä bülengän xäldä. Anda, uñçı konservativlarnı, şul isäptän Berlusconi citäklägän "Forza İtalia" xäräkäte wäkillären dä berläştergän Yevropa Xalıq partiäse İtaliä premyerın yaqlıy häm üz yağınnan Martin Schultznıñ Berlusconidän ğafu ütenüwen taläp itä. Näq menä Schultz italyan premyerın, däwlät citäkçese iseme artına sıyınıp, mäxkämädän qaçuda ğäyeplägän ide. German sotsial-demokratların wäkillek itkän şuşı deputat elek tä üzeneñ turıdan bärüwe belän tanılğan keşe. Häm anıñ elek tä Berlusconi belän nizaqqa kergäne bar ide inde. 2001-nçe yıl başında Martin Schultz parlamentnıñ ul çaqtağı räise Nicole Fontainene, yevroparlament äğzası bulğan Silvio Berlusconine qağılğısızlıqtan mäxrüm itügä kirtälär qoruda ğäyepläp çıqtı. Ul çaqta Berlusconineñ qırın eşlären ispan prokuraturası tikşerä ide. Yevropa parlamentına 1994-nçe yılda saylanğan Schultz utırışlarda yış qına keşe xoquqları häm cinayätçelekkä qarşı köräş mäs''älälären kütärä. İtalyan premyerın da ul, anıñ üz ilendä rişwätçelektä ğäyeplänüwen häm moñardan qaçırğa tırışuwın iskä töşerep çığırınnan çığardı. Ä Berlusconigä däwlät citäkçelärenä xas sabırlıq yış qına citep betmi, üzeneñ köçle atlantik qaraşları, İzrailne yaqlawı häm Rusiä dä Yevropa Berlege äğzası bulırğa tieş digän fikere belän ul berlekkä kergän küp kenä illärneñ yuğarı citäkçelären çetrekle xäldä qaldıra. Dikäbrdä Rimdä, Yevropa Berlegeneñ yaña Konstitutsiäsen täqdim itü häm anı imzalaw tantanası uzarğa tieş. İtaliä, yuğarıda äytelgän sıyfatlarğa iä Silvio Berlusconi citäkçelegendä, Konstitutsiäne äzerläw eşen azağına qädär citkerergä tieş bulaçaq.
Kärim Kamal, Praga.
Kärim Kamal, Praga.