Сәлам, дуслар! Сегодня мы изучим одну из важнейших тем – "сәламәтлек", что означает "здоровье", а заодно поговорим и про болезни. И начнем мы с известной татарской пословицы:
Сәламәтлек – зур байлык!
Здоровье – большое богатство!
Перейдём к новой лексике.
СӘЛАМӘТЛЕК – ЗДОРОВЬЕ
- Сәламәт – здоровый
- Сәламәт булырга – быть здоровым
- Үземне яхшы хис итәм – чувствую себя хорошо
- Үземне начар хис итәм – чувствую себя плохо
- Авыру – больной
- Авырырга – болеть
- Мин авырырга җыенам ахрысы – Я похоже заболеваю
- Үземне начар хис итәм – чувствую себя нехорошо
- Салкын тидердем – простудился
- Миңа салкын тиз тия – Я быстро простужаюсь
- Сиңа иярмәсен инде – тебя бы не заразить
- Синнән иярттем ахрысы – кажется от тебя заразился похоже
- Хәлем начарайды – здоровье ухудшилось
- Терелдем – выздоровел
- Терелеп киләм – выздоравливаю / поправляюсь
- Күзгә күренеп терелеп киләм – иду на поправку
- Сиңа иярмәсен инде– тебя бы не заразить
- Синнән иярттем ахрысы – от тебя заразился, похоже
- Хәлем начарайды – здоровье ухудшилось
ЗАРЛАНУЛАР – ЖАЛОБЫ
Данная тема в первую очередь требует знание лексики на тему “Тән әгъзалары – Части тела.” Смело можете повторить переходя по ссылке.
- Авырту – боль
- Авырту сизәм – испытываю боль
- Тешем авырта – болит зуб
- Башым авырта – болит голова
- Ашказаным авырта – желудок болит
- Рәт китү – расстройство
- Ашказанымның рәте китте әле – у меня расстройство желудка
- Дөрес эшләмәү – нарушение
- Бавыр дөрес эшләми – нарушена (работа) печени
- Каты итеп авырта – острая боль
- Чәнчи – колет (про боль)
- Ялкынсыну – воспаление
- Миндә үпкә ялкынсынуы – у меня воспаление легких
- Бәрелдем – ударился
- Пештем – получил ожог
- Киселдем – порезался
- Сындырдым – перелом
- Аякны сындырыдым – сломал ногу
- Урыннан чыгу – вывих
- Аксап йөрим – прихрамываю
- Аксак-туксак – хромой
- Кан китү – кровотечение
- Шырпы керде – заноза попала
- Йоклый алмыйм – не могу заснуть
- Мин янам – у меня жар
- Мине өшетә – у меня лихорадка
- Температурам югары – у меня высокая температура
- Температура күтәрелде – повысилась температура
- Температура төште – температура спала
- Йөткерәм – у меня кашель
- Туктый алмый йөткерәм – беспрестанный кашель
- Косам – у меня рвота (меня рвет)
- Косасым килә – тошнит
- Ярамаган әйбер ашадым ахрысы – Похоже, я съел что-то не то
- Башым әйләнә – у меня кружится головокружение
- Тәндә таплар – сыпь на теле
- Аллергия бирде – вызвало аллергию
- Кычыта – зуд
- Бетчә – прыщ
- Төчкерәм – чихаю
- Исән бул! / Сәламәт бул! – Будь здорова!
- Борын тыгылды – нос заложен
- Кан басымы югары – повышенное АД
- Кан басымы түбән – низкое АД
- Кан басымы төшеп киткән – давление понизилась
- Кан басымы күтәрелгән – давление повысилось
АВЫРУЛАР – БОЛЕЗНИ
- Авыру – болезнь
- Куркыныч авыру – опасная болезнь
- Авыру ияртеп кайткан (йоктырып) – подхватил болезнь
- Иярә торган (йога торган) авыру – заразная болезнь
- Иярми торган (йокмый торган) авыру – незаразная болезнь
- Дәвалап була торган авыру – излечимая болезнь
- Дәвалап булмый торган авыру – неизлечимая болезнь
- Өянәк – приступ
- Йөрәк өянәге – сердечный приступ
- Чәчәк авыруы – оспа
- Җил чәчәге авыруы – ветрянка
- Шеш – опухоль
- Яман шеш – рак
- Кызамык – корь
- Бума ютәл – коклюш
- Колак арты бизе шешү – свинка
- Сукыр – слепой
- Телсез – немой
ДӘВАЛАНУ – ЛЕЧЕНИЕ
- Температураны үлчә – измерь температуру
- Кан басымын үлчә – измерь АД
- Анализлар бир – сдай анализы
- Тикшерен – обследуйся
- Диагноз куйды – поставил(а) диагноз
- Табиб белән киңәшләштем – проконсультировался с врачом
- Дәваланырга – лечиться
- Дәваларга – лечить
- Авыртуны басарга – облегчить боль
- Алдырырга – удалить
- Диета тотырга – соблюдать диету
- Тамакны чайкарга – полоскать горло
- Дару эчәргә – принимать лекарства
ДАРУЛАР – ЛЕКАРСТВА
- Даруханә – аптека
- Дару – таблетка / лекарство / капли
- Тамчы – капли
- Чәй кашыгы – чайная ложка
- Ач карынга – натощак
- Авыртуны баса торган – болеутоляющие
- Температураны төшерә торган – для понижения температуры
- Дару сөртергә – нанести лекарство
- Күзгә дару салырга – прокапать в глаз капли
- Укол ясарга – сделать лекарство
- Прививка ясатырга – сделать прививку
- Җылыткыч – грелка
- Җылыткыч куярга – поставить грелку
Добрые пожелания
- Исән бул! – Будь здоров!
- Авырма! – Не болей!
- Тизрәк терел! – Выздоравливай!
- Авырма! Син безгә бик кирәк! – Не болей! Ты нам очень нужен!
Ну а теперь обсудим тему здоровья в разговорных диалогах:
ДИАЛОГ: "Ияртермен тагын"
- Гүзәл: Алло! Тәбрис, сәлам!
- Тәбрис: Сәлам!
- Гүзәл: Ни булды? Тавышың...
- Тәбрис: Салкын тиде. Кичә сноубордта шуган идек.
- Гүзәл: Инде?
- Тәбрис: Шул.. Хәзер дәваланам... Дарулар, чәй, бал... Сез нихәл?
- Гүзәл: Без яхшы. Дамир гына авырып алды. Хәзер яхшы инде. Кара, Җәлил турында шалтырата идем. Син аның хәлен белергә бармаган идеңме?
- Тәбрис: Җәлилгә ни булган?
- Гүзәл: Бәтәч! Син белми идеңме? Йөрәгенә операция ясаганнар.
- Тәбрис: Юк шул, белмәдем. Хәзер ничек соң хәле? Алга табамы?
- Гүзәл: Әйе, хәзер дәваланырга һәм бик сакланырга кирәк дигәннәр. Мин иртәгә янына барам.
- Тәбрис: Миннән сәламнәр әйтерсең инде, мин авырган килеш йөрмим. Ияртермен тагын.
- Гүзәл: Ярар, абый.
Ну что же, а теперь время традиционного теста! Проверьте, хороши ли вы усвоили всю лексику и фразы:
Тест: Авырырга ярамый!
Сынау
Как вам наш урок? Пишите нам на почту (eydetat@gmail.com) и в соцсетях, что понравилось, а что нет. Напоминаем, что вы также можете учить татарский с помощью наших курсов "разговорный татарский для начинающих" и "разговорный татарский для продолжающих".
Не забывайте заглядывать на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Так же мы есть в Вконтакте, Telegram-е, Facebook-е и Instagram-е.
Встретимся на следующем занятии. Сау булыгыз!
