Çexov bazarına kilep kergäç satuçılarnıñ tovarların maqtıy-maqtıy kilgän keşelärne üz yağına borırğa tırışu ğädäti küreneş kebek. Satuda azıq-tölektän alıp kön-küreş kiräk yaraqlarına qädär bulğan bu bazarda satuçılarnıñ Xoday birgän barlıq sälätlären qullanıp eşläwläreneñ säbäbe dä bilgele. Rät-rät tezelep kitkän kiştälärneñ barsında da diärlek ber ük äyberlär. Bäyäläre dä älläni ayırılmıy. Annan cil, kiştäläreneñ tübälärennän tamçılar tama, ayaq astı pıçraq. Yarıy inde küp kiştälärneñ tübäläre zur bulmağaç qar yatmağan, tübä işelü qurqınıçı yanamıy. Mondıy şartlarda eşläp tä tamaq tuydırırlıq sata almasaq xurlıq bulır dip qurqalar. Tovarların küpme genä maqtasalar da, jurnalist ikäneñne belderep xäl-ähwällären sorıy başlasañ süzsez qalalar. İğtibarların başqa satuçılarğa yunältälär. Waqıtıbız häm eşebez qäderle dilär. Şuña da Çexov bazarınıñ satuçıların söyländerü öçen alarnıñ tovarların alırğa turı kilde şunnan soñ ğına qayberläre süzgä quşıldılar. Ölkän yäştäge apağa; “Tovarlar ütäme, açıq hawada satu awır tügelme!?”- dip sorağaç ul:
-Bezneñ bu açıq bazarda satu beraz yarıy inde şunda. Läkin min pensioner bik awır, konkurentsiä köçle. Tovarlar berük bulğaç bäyälärne töşerergä mäcbür bulabız. Miña xäzer 60 yäş, bu bazarda 15 yılğa yaqın eşlim inde. Malayım belän toram, pensiä 2000nän äz genä arta, yäşärgä ul ğına citmi. Şuña kürä satu itärgä buldım.-Kerem barmı soñ digäç apay:
-Yuq, aşarğa-eçärgä genä citä.
Kön-küreş kiräk yaraqları satuçı abzıyğa
-Sez niçek kilep eläktegez monda? - digäç:
-Pensiädä min, ul aqça ğına az. Menä 10 yılğa yaqın bazarda satu itäm inde. Monda eşläp tapqan aqça da aşarğa-eçärgä kerep bara, başqa äyberlär alırğa bik az qala. Nalognı küp alalar, bazarğa urın öçen tülärgä kiräk. Yabığraq kibet-bazarlarğa barırğa da qurqam, anda bit härber metrı 1000 sum tora. Satuğa kilgändä, qış köne bik awır bara, şul cäy aylarında otıp qalsaq qına. Annan soñ böten keşedä ber törle tovar bit, konkurentsiä…-dip cawap qaytardı. Urta yäşlärdäge xanımnan süzen bolay dip däwam itte:-Min monda üzemne yaña satuçı dip sanıym. Alay da bu bazarda eşläwemä yıl yarımnan artıp kitkän ikän inde. Elek şifaxanädä eşlägän idem, byudjet xisabına eşläwçelärneñ aqçaları bik az, şuña kürä bazarğa satu itärgä çıqtım. Äle yaña ğına öy sala başladıq, irtädän kiçkä qädär tırışıp eşlim. Bıltır bıyılğığa qarağanda äybäträk satıla ide. Yaz, cäy aylarında yaxşı satıla. Tovarnıñ naçar kitüe yaña kibetlärneñ kübäyep kitüenä bäyle mikän, ällä xalıqnıñ aqçası az, ansı da bardır… Min çığışım buyınça Balıq bistäse rayonınnan. Başqa yabıq satu urınnarın ezlärgä waqıtta bulmadı, mäşäqättä küp. Barıber bu bazar şähärneñ üzägendäräk urnaşqaç, kilgän-kitkän keşe kerep çıqmıy qalmıy äle. Tanışlarım Qazannıñ qalğan bazarlarında satalar, alarda beznekenä qarağanda azraq satıla ikän. Läkin min bazarnı tämuğnıñ ber poçmağı diär idem. Bernindi üseştä yuq, irtädän kiçkä qädär ayaq östendä, berdä canğa yatışlı eş tügel. Tizräk yortnı buldırsaq monnan kitärmen möğayın. Alla saqlasın bazarda satu itärgä berkemgä yazmasın. Minem üzemä bazar ber dä oşamıy, Alla boyırsa kire üz eşemä küçäm, şifaxanäneñ xlorka isenä qädär sağındım!Bu waqıtta Çexov bazarı satuçılar häm satıp aluçılar tawışınnan görli ide.
Röstäm İsxaqi
