Tatarstanda milli bäyrämnär, fol’klor çaralar yış uzıp tora. Tatarlar da, ruslar da, respublikada yäşäwçe başqa millätlär dä ara-tirä üzläreneñ ğöref-ğädätlärenä turı kilgän çaralar oyıştıra. Şular arasında iñ zurları häm populyarları bulıp tatarlarda Sabantuy bulsa, ruslarda isä bu Karavon bäyräme. 20 mayda Qazan yanındağı Layış rayonınıñ Rus Nikol’skoe awılında çirattağı şuşı fol’klor bäyräme uzdı. Bıyıl ul inde XIV märtäbä ütte. Xäyer, Karavonnıñ tarixı küpkä bay, ul inde berniçä yöz yıl elek ütkärelä başlağan, digän fikerdä tora belgeçlär.
Bäyräm yazğı qır eşläre betü uñayınnan oyıştırıla torğan bulğan. Elek anı 3 kön däwamında bilgeläp ütkännär. Çirkäwdä maxsus keläwlärdän başlanıp kitep, ul annarı ğailädä bäyräm itelgän, axırda uramda, böten xalıq belän bergäläp cırlaşıp, bieşep bäyräm itelgän. Läkin sovet zamanında älege yola onıtıla, ütkärelmi başlıy. Ana uzğan ğasırnıñ 80 yıllarında torğızalar. Ul waqıtta Karavonnı oyıştıruçılar da cirle üzeşçännär bula, anda nigezdä Nikol’skoe awılı xalqı ğına qatnaşa. 1993 yıldan başlap ul Tatarstan külämendä ütkärelä, Karavon respublika bäyräme däräcäsenä iä. Xäzer bäyräm ber genä kön ütä, anda respublikadan ğına tügel, ä tirä-kürşe töbäklärdän dä fol’klor ansambl’läre, üzeşçän cırçılar, biüçelär, ğomumän, bar telägän keşe qatnaşa. Bäyrämne Tatarstannıñ Mädäniät ministrlığı häm xalıq icatı metodik üzäge Layış rayonı xakimiäte belän bergälektä oyıştıra. Respublikadağı rus cämğiäte dä oyıştıruğa üz öleşen kertä. Alay ğına da tügel, Karavon bäyräme 2003 yıldan Rusiädä mädäniät üseşe federal’ programmasına da kertelgän. Alay da, Tatarstandağı rus cämğiäte wäkillären älege wazğiät qänäğätländermi. Bäyräm xökümät tarafınnan oyıştırala başlağaç, ul xalıqçan buludan tuqtadı, räsmi çarağa äylände, dip zarlana alar. Xäyer, Karavonnı Mädäniät ministrlığı ütkärä başlağançı da alar, respublika bezgä yärdäm itmi, Tatarstanda tatar bäyrämnäre genä zurlap ütkärelä, dip şikäyät belderä idelär. Menä şulay, yärdäm itmäsäñ dä yaramıy, bulışsañ da – oşamıy. Läkin bäyräm waqıtında da qänäğätsezlek belderüçelär buldı. Qayberäwlär xätta, Rusiäneñ başqa töbäklärennän ayırmalı bularaq Tatarstanda ruslar turında naçarraq qayğırtalar, dip tä belderde Yaña ğasır kanalına.
Läkin andıylar bik az ide bäyrämdä, xalıq nigezdä bik teläp yal itte Bıyıl Karavonda 60tan artıq kollektiv qatnaştı. Alar Tatarstannıñ 25 rayonınnan häm, şulay uq, Çuaşstan, Udmurtiä, Mari respublikasınnan, Kirov ölkäsennän cıyıldılar. Alar şimbä köne buyın xalıq cırların cırladılar, biedelär, qulğa qul totınışıp xorovod yörttelär, bäyrämgä kilgän küpsanlı qunaqlar küñel açtı, yal itte. Bäyrämgä respublika citäkçelege dä kilergä bik yarata. Mäsälän, 2003 yılda Mintimer Şäymiev qatnaştı bäyrämdä. Ul bik qızıqsınıp tamaşalarnı qaradı, xalıq belän aralaştı, xätta biep tä aldı. Bu yulı da däräcäle qunaqlarsız uzmadı bäyräm. Karavonda respublika premyer-ministrı Röstäm Miñnexanov, anıñ urınbasarı, Mädäniät ministrı Zilä Wälieva, respublika Däwlät Şurası räiseneñ urınbasarı Aleksandr Gusev, xätta Tatarstan buyınça Rusiä Federal’ iminlek xezmäte citäkçese Evgeniy Vdovin ğailäse belän kilgän ide. Monnan tış, çarağa rus millätennän bulğan respublika xökümäte wäkilläre, rayon citäkçeläre dä çaqırılğan ide. 20 mayda Tatarstanda ruslarnıñ fol’klor bäyräme şulay itep bik matur häm qızıqlı uzdı.
Gölnaz İlgizär
