20 лет назад вышел фильм "Гарри Поттер и философский камень" по мотивам книги Джоан Роулинг, написанной в 1997 году. Волшебный мир, в котором живут Гарри Поттер и его друзья, продолжает притягивать миллионы поклонников по всему миру, в том числе и среди татар. Официального перевода книг на татарский нет, но есть переводы активистов проекта "Гыйлем". На татарском можно прочитать две книги о Гарри Поттере из семи. В чем феномен Гарри Поттера и почему важно, чтобы книги можно было читать и на татарском языке? На эти вопросы ответил Айдар Шайхин, который по праву может называться "самым большим фанатом Гарри Поттера", конечно же, на татарском. Предлагаем подстрочный перевод (тәрҗемә) и словарик (сүзлек).
БУ ТЕМАГА: Джоан Роулинг "Һарри Поттер һәм фәлсәфә ташы""Татарның үз фэнтези жанрын булдыру милли бурыч (цель) була ала"
Төп (главный) татар "поттерчы"сы кем дигән сорауга җавапны озак уйлыйсы юк (не надо долго думать), шунда ук Айдар Шәйхин исеме калкып чыга. 2016 елда ул яңа чыккан "Һарри Поттер һәм ләгънәтле бала" китабын татарчага тәрҗемә итә, шуннан соң төп серияне тәрҗемә итүгә ихтыяриларны (волонтеры) җыя, җанатарлар (фанат) командасын туплый (собирает). Шәйхин Татар китабы йорты мөдире (директор) булгач, татар поттерчылары очрашулары да анда уза башлый, күпмедер даимилек (постоянство) барлыкка килә.
— Һарри Поттер турында әсәрләр (произведения) минем өчен – балачагымның аерылгысыз өлеше (неотъемлемая часть), алар минем карашларымны (мои взгляды) формалаштыруга зур өлеш кертте. Бу китаплар дөньяда матурлыкның барлыгына, дуслыкның кадерен белергә (ценить) өйрәтә. Әсәрләрдә әхлакый эчтәлек (нравственное содержание) бик көчле: дуслык, гаилә, әти-әнигә хөрмәт, әти-әнинең мәхәббәте кебек темаларны яшүсмерләргә (подросткам) ачу минем өчен аеруча (особенно) мөһим. Һарри Поттер турында әсәрләр дөньяда тылсымга (волшебство) , хыялга (мечта) урын калдыра.
сүзлек
бурыч - цель
төп - главный
ихтияри - волонтер
җанатар - фанат
мөдир - заведующий, директор
даими - постоянный
кадерен белергә - ценить
әхлак - нравственность
яшүсмер - подросток
тылсым - волшебство
хыял - мечта
Татар теленә дөньякүләм (мировой) фэнтези әсәрләрен тәрҗемә итү мөһим. Безнең телдә һәртөрле (любая) әдәбият булырга тиеш, кеше нинди әсәр укырга тели, аның нинди әсәрләргә ихтыяҗы (спрос) бар – ул татар телендә булырга тиеш, бу телнең функциональ куәтен (функциональную способность) арттырыр иде (повысило бы). Һәм, иң мөһиме, бу татарның үз (свои) фэнтези әсәрләрен барлыкка китерүгә адым (шаг) булыр иде. Татарның үз фэнтези жанрын булдыру милли бурыч була ала. Төрки-татар мифологиясен туплау, аның нигезендә маҗаралы (приключенческий), тарихи образларга бай булган фэнтези дөньясын булдыру кирәк. Бу бер аерым автор проекты булырга мөмкин, күмәк эш (командная работа) тә була ала. Бу башлангыч (начинание) аерым авторларда күренә: Галимҗан Гыйльманов, Рабит Батулла, Марат Кәбиров кебек иҗатчыларда өлешчә (частично) ул бар. Моны Толкин һәм Роулинг дәрәҗәсендә эшләп була, безнең моңа көчебез (здесь - ресурсы) бар.
Һарри Поттер турында китапларны татарча рәсми бастыру өчен (чтобы опубликовать официально) бары тик ихтыяр (сила воли, желание) һәм финанс кирәк. Тәрҗемәчеләр (переводчики) бастыру белән шөгыльләнми (не занимаются), бу нәшриятлар (издательства) һәм наширләр (издатели) эше. Китапларны татарча бастыруны зур проблем итеп күрмим, ихтыяр булганда безнең нәшриятлар моны эшли ала.
сүзлек
дөньякүләм
ихтыяҗ - спрос
куәт (синоним "көч") - сила, мощь, ресурсы
адым - шаг
маҗара - приключение
рәсми - официальный
нәшрият - издательство
*****
Полную версию этого материала читайте на сайте Радио Азатлык.
БУ ТЕМАГА: Һарри Поттер һәм серләр бүлмәсеВ рубрике "Читаем на татарском" есть произведения татарской и мировой литературы. Все тексты адаптированы для изучающих язык, к ним прилагаются аудио, перевод ключевых фраз и тест.
Не забывайте заглядывать на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Также подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Вконтакте, Telegram-е, Facebook-е и Instagram-е.