Londonnıñ atna başında 4 Rusiä diplomatın ildän çığarıp cibärü qararına cawap bularaq atnakiçtä Mäskäw dä Britaniäneñ 4 diplomatın illärenä qaytarıp cibäräçägen iğlan itte. Mäskäw Rusiäneñ elekke küzläw ofitserı, Britaniädä sıyınu alğan Aleksandr Litvinenkonı Londonda nurlanışlı matdä belän ağulap üterüdä şiklänelgän Andrey Lugovoynı Britaniägä tapşırudan baş tarttı. Britaniäneñ 4 diplomatnı çığarıp cibärüe şuña cawap bulğan ide. Küzätüçelär fikerençä, bu diplomatik qarşılıq doşmanlıqqa äwerelmiäçäk.
Rusiä tışqı eşlär ministrlığı süzçese Mixail Kamınin Mäskäw belän London arasındağı diplomatik qarşılıqta Rusiäneñ soñğı adımnarın iğlan itte.
Ul Mäskäwdäge Britan ilçelegeneñ 4 xezmätkäre 10 kön eçendä Rusiädän kitärgä tieş dide. Süzçe ul xezmätkärlärneñ isemnären atamadı.
Kamınin Rusiä şulay uq Britan räsmilärenä viza birüne tuqtata häm London belän terrorçılıqqa qarşı xezmättäşlekne dä tuqtatıp tora dide.
Elegräk Mäskäw küpkä qatıraq çaralar mömkinlege belän yanağan ide. Rusiädän 80-läp diplomatnı çığaru mömkinlege turında äytelde.
Ämma Mäskäwdäge Karnegie Üzägendä eşläwçe belgeç Sam Greene fikerençä, Rusiä bu krizisnı artıq tiränäytergä telämi.
"Rusiä bu krisiznı tiränäytüdän bernindi dä fayda bulmıyaçağın isäpläp añlıy. Ul monı başqa däräcägä çığarıp Britannarğa östämä qıyınlıq tudıra. Rusiä Britaniägä qarağanda küpkä tizräk cawap birde. Britaniägä Lugovoynıñ tapşırılmawına niçek cawap birü turında qarar itü öçen kübräk waqıt kiräk bulğan ide. Rusiä 2 kön eçendä cawap birde häm anıñ cawabı Britaniänekenä tiñdäş buldı. Ul şulay bulır dip kötärgä kiräk tä ide" di Greene.
AQŞ däwlät sekretare Condoleezza Rice Rusiäne Britaniäneñ Lugovoynı tapşıru taläbenä xörmät belän qararğa çaqırdı. Ul monı Lisabonda näq Rusiäneñ Britan diplomatların çığarıp cibärü qararı iğlan iteler aldınnan ğına äytte. Soñğı arada AQŞ-Rusiä mönäsäbätlärendä dä şaqtıy suınu küzätelä.
14 yüldä Rusiä Yewropadağı Ğädäti Qorallı Köçlär kileşüendä qatnaşlıqnı tuqtatuın iğlan itte. AQŞ belän Yewropa Mäskäwneñ bu ğämälen tänqitläp çıqtı.
Rusiä şulay uq küp kenä Könbatış illärenä BMO maxsus wäkile täqdim itkän Serbiädän ayırılırğa teläwçe Kosovoğa xalıqara küzätü astında bäysezlek birü planı mäsäläsendä dä qarşı çığa.
Comğa könne Däwlät Duması räise Boris Grızlov Rusiä BMO Iminlek Şurasında Kosovo turında Serbiä qabul itmäslek rezolütsiälärgä veto salaçaq dide.
Green äytüençä, Rusiä belän Könbatışnı ayıruçı qayber mäsälälärdä urtaq fikergä kilü mömkin tügel kebek di.
Comğa könne Britan tışqı eşlär ministrı David Miliband Rusiäneñ diplomatlarnı çığarıp cibärüenä tirän borçıluın belderde.
Ämma Greene fikerençä, bu diplomatik qarşılıq Britaniä belän Rusiä arasındağı mönsäbätlärgä ällä ni zur zıyan kitermiäçäk.
"Ike il arasında käsepçelek mänfäğätläre ğäcäyep zur. Ike il arasında säfärdä yörü häm turizm ğäcäyep kiñ. Şuña kürä min qaysı da bulsa yaq ber-beren doşman kürerlek däräcägä citärgä telämi dip isäplim" di Greene.
Ike il arasındağı mönäsäbätlär älegä doşmanlıq däräcäsenä citmäsä dä alar arasında Salqın Suğış çorın xäterlätkän ğämällär küzätelä. Britaniäneñ hawa çiklärenä Rusiäneñ ike xärbi oçqıçı nıq yaqınlaşqannan soñ Britaniä dä üzeneñ höcüm oçqıçların hawağa kütärep alar yanına cibärde.
Naif Aqmal
Ul Mäskäwdäge Britan ilçelegeneñ 4 xezmätkäre 10 kön eçendä Rusiädän kitärgä tieş dide. Süzçe ul xezmätkärlärneñ isemnären atamadı.
Kamınin Rusiä şulay uq Britan räsmilärenä viza birüne tuqtata häm London belän terrorçılıqqa qarşı xezmättäşlekne dä tuqtatıp tora dide.
Elegräk Mäskäw küpkä qatıraq çaralar mömkinlege belän yanağan ide. Rusiädän 80-läp diplomatnı çığaru mömkinlege turında äytelde.
Ämma Mäskäwdäge Karnegie Üzägendä eşläwçe belgeç Sam Greene fikerençä, Rusiä bu krizisnı artıq tiränäytergä telämi.
"Rusiä bu krisiznı tiränäytüdän bernindi dä fayda bulmıyaçağın isäpläp añlıy. Ul monı başqa däräcägä çığarıp Britannarğa östämä qıyınlıq tudıra. Rusiä Britaniägä qarağanda küpkä tizräk cawap birde. Britaniägä Lugovoynıñ tapşırılmawına niçek cawap birü turında qarar itü öçen kübräk waqıt kiräk bulğan ide. Rusiä 2 kön eçendä cawap birde häm anıñ cawabı Britaniänekenä tiñdäş buldı. Ul şulay bulır dip kötärgä kiräk tä ide" di Greene.
AQŞ däwlät sekretare Condoleezza Rice Rusiäne Britaniäneñ Lugovoynı tapşıru taläbenä xörmät belän qararğa çaqırdı. Ul monı Lisabonda näq Rusiäneñ Britan diplomatların çığarıp cibärü qararı iğlan iteler aldınnan ğına äytte. Soñğı arada AQŞ-Rusiä mönäsäbätlärendä dä şaqtıy suınu küzätelä.
14 yüldä Rusiä Yewropadağı Ğädäti Qorallı Köçlär kileşüendä qatnaşlıqnı tuqtatuın iğlan itte. AQŞ belän Yewropa Mäskäwneñ bu ğämälen tänqitläp çıqtı.
Rusiä şulay uq küp kenä Könbatış illärenä BMO maxsus wäkile täqdim itkän Serbiädän ayırılırğa teläwçe Kosovoğa xalıqara küzätü astında bäysezlek birü planı mäsäläsendä dä qarşı çığa.
Comğa könne Däwlät Duması räise Boris Grızlov Rusiä BMO Iminlek Şurasında Kosovo turında Serbiä qabul itmäslek rezolütsiälärgä veto salaçaq dide.
Green äytüençä, Rusiä belän Könbatışnı ayıruçı qayber mäsälälärdä urtaq fikergä kilü mömkin tügel kebek di.
Comğa könne Britan tışqı eşlär ministrı David Miliband Rusiäneñ diplomatlarnı çığarıp cibärüenä tirän borçıluın belderde.
Ämma Greene fikerençä, bu diplomatik qarşılıq Britaniä belän Rusiä arasındağı mönsäbätlärgä ällä ni zur zıyan kitermiäçäk.
"Ike il arasında käsepçelek mänfäğätläre ğäcäyep zur. Ike il arasında säfärdä yörü häm turizm ğäcäyep kiñ. Şuña kürä min qaysı da bulsa yaq ber-beren doşman kürerlek däräcägä citärgä telämi dip isäplim" di Greene.
Ike il arasındağı mönäsäbätlär älegä doşmanlıq däräcäsenä citmäsä dä alar arasında Salqın Suğış çorın xäterlätkän ğämällär küzätelä. Britaniäneñ hawa çiklärenä Rusiäneñ ike xärbi oçqıçı nıq yaqınlaşqannan soñ Britaniä dä üzeneñ höcüm oçqıçların hawağa kütärep alar yanına cibärde.
Naif Aqmal