Törkiä däwlät ministrlığı oyıştırğan “Törki häm tuğandaş millätlär oçraşuı”na tatar oyışmaları da çaqırıldı. Cıyınnan soñ oçraşqan tatar oyışmaları wäkilläre ber federasia astında berläşergä häm mädäni çaralarnı bergä oyıştırırğa kileşte.
Törkiä däwlät ministrı Faruk Çetin citäkçelegendä oyıştırılğan cıyınğa çit illärdän törle sivil oyışma wäkilläre belän ildäge milli oyışmalar da çaqırılğan. Törkiä premerı Erdoğan da qatnaşqan cıyında Törkiädä räsmi terkälgän 3 tatar oyışmaları wäkilläre bar ide.
Çarada "İdel-Ural törkiläre mädäniät häm yärdämläşü oyışması" citäkçese Gültän Urallı, anıñ yärdämçese Yakup Akçura, idarä äğzası Atilla Küntüz häm Taci Küntüz, "Qazan tatarları mädäniät häm yärdämläşü oyışması" citäkçese Vahit İrden, idarä äğzası İhsan Yafay, "Qazan mädäniät" oyışması başlığı Abdullah Atasever häm idarä yärdämçese Cemaletdin Doğanay häm oyışma äğzası Celal Ergünay qatnaştı.
Urallı törle tatar oyışmalarınıñ cıyında bergä oçraşıp söyläşü forsatı tabuın, oyışma başlıqları alğa taba bergä
eşlärgä digän qararğa kilüen äytte.
Cıyınnıñ eçtälege häm anda qaralğan çaralar Törkiädäge tatarlarnıñ milli üzañın üsterü häm mädäni çaralarnı däwam itterüe öçen bik möhim adım.
Törkiädä "demokratik açışlar" iseme belän barğan azçılıqlar xoquqın nığıtu tırışlıqları monda zur rol' uynıy digän qaraş bar. Tatar oyışmaları soñğı üzgäreşlärdän faydalanıp milli-mädäni çaralarda däwlät yärdämnärennän faydalanırğa teli. Monıñ öçen Törkiädäge oyışmalar, federasiagä berläşergä tieş.
Qırım tatarlarınıñ Törkiädä bu yünäleştäge üz federasiase bar. Xäzer Qazan tatarları da bu täcribäne qullanıp bergä federasia tözergä cıyına. "Eskişehir Qazan tatarları mädäniät häm yärdämläşü" oyışması citäkçese Vahit İrden federasianeñ kiräklegenä basım yasap, Qırım tatarları belän oyışma mäsälälärendä tığız elemtädä buluların äytte.
Tatar oyışmaları sanı arttırılaçaq
Bu yünäleştä älegä İstanbul, Eskişehir häm Kütahyadağı oyışmalarnıñ sanın arttırıp, Samsun häm Yozğat şähärlärendäge tatarlarnı da cälep itü qarala ikän.
Federasia tözelgän oçraqta, Törkiädäge milli häm mädäni çaralar öçen däwlättän matdi yärdäm alu mömkin bulaçaq.
Bilgele bulğança, xäzergäçä Sabantuy häm başqa milli çaralarnı oyıştıruda tatar oyışmaları Bötendönya Tatar Kongressınnan yärdäm ala ide.
Läkin bu çaralarnı uzdıruğa kitkän aqçalarnı cirle tatarlar üzläre qaplarğa tırıştı. Läkin bu eş yıldan yıl qatlawlana bara. 2003 yılda berençe tapqır Osmaniye awılında Saban tuyın uzdırğan Vahit İrden yaqlaw tabu öçen UNICEF kebek törle xalıqara oyışmalarğa möräcäğät itüen äytte.
Qızğanıçqa qarşı bu yünäleştä bernindi oyışmadan cawap kilmägän. Xäzer isä soñğı qanuní üzgäreşlär belän däwlät bu çaralarğa yärdäm kürsätä ala.
Oçraşuda quyılğan maqsatlar
- Törkiädäge 3 tatar oyışma idaräse milli-mädäni häm sosial mäsälälärdä bergä xezmättäşlek itäçäk;
- 30 mayda Eskişehirdäge Osmaniye awılında Sabantuy uzdırılaçaq häm anı oyıştıruda oyışmalar bergä xezmättäşlek itäçäk;
- 6 yündä İstanbulda urtaq Sabantuy oyıştırılaçaq, ul da oyışmalar qaramağında uzaçaq;
- May ayında Manisanıñ Gürsu awılında berençe tapqır mädäni çara başlaw öçen awıl başlığı belän söyläşü oyıştırılaçaq häm anı oyıştıruda oyışmalar urtaq yärdäm kürsätäçäk;
- Eskişehir, Kütahya häm İstanbulda cır-biuü folklor ansamblen buldıru öçen mömkinçeleklär qaralaçaq, aña Gültän Urallı citäkçelek itäçäk;
- Tatarça öyränü däresläre oyıştırılaçaq;
- Törkiädäge tatar oyışmaların federasiagä cıyu öçen maxsus komissia tözeläçäk;
- Ahmet Naim Atasever äzerlägän tatarça Qorän Kärim tärcemäsen tikşerü häm bastıruğa röxsät öçen kitap Törkiä Diniä näzarätenä tapşırılaçaq. Tatar oyışmaları kitapnı tanıtu häm taratu eşendä yärdäm kürsätäçäk.
"Berläşergä waqıt ide"
Täqdimnär arasında iñ aktualı - tatar tele däreslären başlaw. Eskişehir "Qazan tatarları mädäniät häm yärdämläşü oyışması" citäkçese Vahit İrden yäş buınnıñ tatarça belmäwen äytä.
Gültän Urallı tatar tele häm mädäniäte belän qızıqsınuçı törek yäşläreneñ dä şaqtıy buluın äytte.
Ä tatarlarnı berläşü qararına närsä etärgeç buldı digän sorawğa Gültän Urallı: "İnde bezgä berläşergä wıqıt citte", dip cawap qaytara.
Xäzer oyışma wäkilläre tağın bergä oçraşıp, federasia mäsäläsendä qanunnarnı öyränäçäk häm bu xaqtağı yaña qararlarnı yaqınnan küzätep baraçaq.
Çarada "İdel-Ural törkiläre mädäniät häm yärdämläşü oyışması" citäkçese Gültän Urallı, anıñ yärdämçese Yakup Akçura, idarä äğzası Atilla Küntüz häm Taci Küntüz, "Qazan tatarları mädäniät häm yärdämläşü oyışması" citäkçese Vahit İrden, idarä äğzası İhsan Yafay, "Qazan mädäniät" oyışması başlığı Abdullah Atasever häm idarä yärdämçese Cemaletdin Doğanay häm oyışma äğzası Celal Ergünay qatnaştı.
Urallı törle tatar oyışmalarınıñ cıyında bergä oçraşıp söyläşü forsatı tabuın, oyışma başlıqları alğa taba bergä
eşlärgä digän qararğa kilüen äytte.
Cıyınnıñ eçtälege häm anda qaralğan çaralar Törkiädäge tatarlarnıñ milli üzañın üsterü häm mädäni çaralarnı däwam itterüe öçen bik möhim adım.
Törkiädä "demokratik açışlar" iseme belän barğan azçılıqlar xoquqın nığıtu tırışlıqları monda zur rol' uynıy digän qaraş bar. Tatar oyışmaları soñğı üzgäreşlärdän faydalanıp milli-mädäni çaralarda däwlät yärdämnärennän faydalanırğa teli. Monıñ öçen Törkiädäge oyışmalar, federasiagä berläşergä tieş.
Qırım tatarlarınıñ Törkiädä bu yünäleştäge üz federasiase bar. Xäzer Qazan tatarları da bu täcribäne qullanıp bergä federasia tözergä cıyına. "Eskişehir Qazan tatarları mädäniät häm yärdämläşü" oyışması citäkçese Vahit İrden federasianeñ kiräklegenä basım yasap, Qırım tatarları belän oyışma mäsälälärendä tığız elemtädä buluların äytte.
Tatar oyışmaları sanı arttırılaçaq
Bu yünäleştä älegä İstanbul, Eskişehir häm Kütahyadağı oyışmalarnıñ sanın arttırıp, Samsun häm Yozğat şähärlärendäge tatarlarnı da cälep itü qarala ikän.
Federasia tözelgän oçraqta, Törkiädäge milli häm mädäni çaralar öçen däwlättän matdi yärdäm alu mömkin bulaçaq.
Bilgele bulğança, xäzergäçä Sabantuy häm başqa milli çaralarnı oyıştıruda tatar oyışmaları Bötendönya Tatar Kongressınnan yärdäm ala ide.
Läkin bu çaralarnı uzdıruğa kitkän aqçalarnı cirle tatarlar üzläre qaplarğa tırıştı. Läkin bu eş yıldan yıl qatlawlana bara. 2003 yılda berençe tapqır Osmaniye awılında Saban tuyın uzdırğan Vahit İrden yaqlaw tabu öçen UNICEF kebek törle xalıqara oyışmalarğa möräcäğät itüen äytte.
Qızğanıçqa qarşı bu yünäleştä bernindi oyışmadan cawap kilmägän. Xäzer isä soñğı qanuní üzgäreşlär belän däwlät bu çaralarğa yärdäm kürsätä ala.
Oçraşuda quyılğan maqsatlar
- Törkiädäge 3 tatar oyışma idaräse milli-mädäni häm sosial mäsälälärdä bergä xezmättäşlek itäçäk;
- 30 mayda Eskişehirdäge Osmaniye awılında Sabantuy uzdırılaçaq häm anı oyıştıruda oyışmalar bergä xezmättäşlek itäçäk;
- 6 yündä İstanbulda urtaq Sabantuy oyıştırılaçaq, ul da oyışmalar qaramağında uzaçaq;
- May ayında Manisanıñ Gürsu awılında berençe tapqır mädäni çara başlaw öçen awıl başlığı belän söyläşü oyıştırılaçaq häm anı oyıştıruda oyışmalar urtaq yärdäm kürsätäçäk;
- Eskişehir, Kütahya häm İstanbulda cır-biuü folklor ansamblen buldıru öçen mömkinçeleklär qaralaçaq, aña Gültän Urallı citäkçelek itäçäk;
- Tatarça öyränü däresläre oyıştırılaçaq;
- Törkiädäge tatar oyışmaların federasiagä cıyu öçen maxsus komissia tözeläçäk;
- Ahmet Naim Atasever äzerlägän tatarça Qorän Kärim tärcemäsen tikşerü häm bastıruğa röxsät öçen kitap Törkiä Diniä näzarätenä tapşırılaçaq. Tatar oyışmaları kitapnı tanıtu häm taratu eşendä yärdäm kürsätäçäk.
"Berläşergä waqıt ide"
Täqdimnär arasında iñ aktualı - tatar tele däreslären başlaw. Eskişehir "Qazan tatarları mädäniät häm yärdämläşü oyışması" citäkçese Vahit İrden yäş buınnıñ tatarça belmäwen äytä.
Gültän Urallı tatar tele häm mädäniäte belän qızıqsınuçı törek yäşläreneñ dä şaqtıy buluın äytte.
Ä tatarlarnı berläşü qararına närsä etärgeç buldı digän sorawğa Gültän Urallı: "İnde bezgä berläşergä wıqıt citte", dip cawap qaytara.
Xäzer oyışma wäkilläre tağın bergä oçraşıp, federasia mäsäläsendä qanunnarnı öyränäçäk häm bu xaqtağı yaña qararlarnı yaqınnan küzätep baraçaq.