Төркиядә яңа татар эмиграциясе оеша

Төркиянең, төрекләр әйтмешли, Ак диңгез (Урта диңгез) яр буйларына урнашкан курорт шәһәрләрдә күпме татар яшәгәне билгесез. "Алар аз түгел һәм арта гына баралар", дип белдерде Азатлыкка "Мирас"ны оештыручыларның берсе Фәнис Зыялы.

Аның фикеренчә, төрле сәбәпләр татарларны Төркиянең диңгез яр буйларына килеп урнашырга мәҗбүр итә. Берәүләр Русия икътисады өметсез булганга капиталларын чыгарып калырга тырыша. Әнә шул сәбәпле фатирлар һәм виллалар алучылар арта.

Татарстаннан китеп Төркиядә укыган яшьләр дә, Русиягә кайтып эш башлап карый, әмма ришвәтчелек киң җәелгәнгә, бизнес алып бару кыен булганга, күпләр кире Төркиягә килеп, үз бизнесларын булдыра, төрле эшләргә урнашып монда тормыш кора.

"Иң төп сәбәп, кем генә булмасын, Русиядә кеше хокуклары кысылган. Монда ирекле син. Монда премьер-министрга да протест белдерә аласың, президентка да тәнкыйть әйтә аласың, үзеңнең турдын-туры җитәкчең булган кешене дә шикаять итә аласың. Ә Русиядә мондый мөмкинлекләр юк. Халыкның Төркиягә килеп яшәп иркен сулыш аласы, ирекле буласы килә.

Элекке Советлар берлеге илләреннән Ак диңгез яр буйларына күчеп килүчеләр артты. Алар арасында Татарстан районнарыннан һәм авылларыннан, Русиянең күп кенә шәһәрләреннән дә бар. Без берничә егет һәм кыз бергә фикерләштек тә, аларны бер түбә астына җыю өчен, оешмабызны "Казан татар-төрекләре ярдәмләшү оешмасы" дип яңа гына теркәдек.

Без Анталиядәге таныш-белешләрнең барсына да рәсми ачылышка чакыру җибәрдек. Анталия зур шәһәр, анда яшәүче татарлар күп, әмма кем кайда яши, без аларны белмибез. Оешмабызны, монда кемнәр бар һәм кемнәр юк, аларны белү өчен дә төзедек", ди Зыялы.

Аның сүзләренчә, Анталиядә бер-берсен белешеп яши торган 25ләп гаилә бар. Зыялы җәй көне Анталиягә ялга килгән татарлар да бу яңа оешмаларын үз итәр, андый-мондый көтелмәгән очрак килеп чыкса, ярдәм таба торган урын булыр дип исәпли.

"Мирас" үзе хакында диңгез буендагы шәһәрләрдә дә мәгълүмат таратырга җыена. Күпләр фатир ала, әмма араларында кәкре каенга терәтелгәннәр дә бар, ди ул.

"Мин үзем адвокат-юрист буларак, юридик яктан проблемга юлыкканнарга ярдәм күрсәтәм инде. Әгәр юридик берәр кыенлыклар туа калса безнең оешмага мөрәҗәгать итү мөмкинлеге дә тудырачакбыз. "Мирас"ны оештыручылар арасында тәрҗемәчеләр дә бар. Киләчәктә тәрҗемә офисы да ачарга җыенабыз. Анда виза эшләре, эш визасы алу, Төркия ватандашлыгына мөрәҗәгать итү өчен документлар туплау мөмкинелеге дә булачак. Ашлы мәҗлесләр үткәреп кенә калмаячакбыз, ә максатыбыз - үзебезнең татарларга төрле яклап ярдәм итү", ди Зыялы.

"Мирас" төрле милли чаралар да үткәрәчәк, балаларга татар теле дәресләре оештырырга, хәтта татар мәктәбе, балалар бакчасы дә ачарга ниятлиләр. Хәйрия чаралары үткәрә башлаганнар инде. Май башында җиде гаиләгә азык-төлекләр таратып чыкканнар.

Статистика мәгълүматларына күрә, Ак диңгез яр буйларындагы шәһәр һәм авылларда элекке Советлар берлеге илләреннән күченеп килгән төрле милләт вәкилләре - 28 мең кеше яши.