Бүгенге көндә татар аш-су осталарын һаман да моннан 50-60 еллап элек атаклы пешекче Юныс Әхмәтҗанов язган китаплар нигезендә өйрәтәләр. Классик дәреслекләргә нигезләнеп булса да, һәр яшь пешекчедән иҗади алымнар кертүне дә таләп итәләр. Заманында Юныс Әхмәтҗанов үзе дә шулай эшләгән, татар халкының борынгы ашларының күп төрләрен теркәп, саклап барудан тыш, яңа рецептлар да уйлап тапкан.
22 февраль аш-су остасы Резедә Хөсәенова җитәкчелегендәге "Татар мәдәнияте һәм татар ашлары" халыкара берләшмәсе Казанда "Тәмле булсын" ресторанында уздырган бәйгедә республика районнарыннан җыелган 15 уку йорты катнашты.
Норлат, Чистай, Буа, Арча һәм башка яктан килүче катнашучылар күбесенчә, үз якларына хас татар ашлары үзенчәлекләрен чагылдырды. Мәсәлән, Чистай көллияте алып килгән гөбәдиягә йөзем белән белән бергә өрек тә салынган иде. Буа ветеринария техникумы, шикәр кайнатып йөземле ширбәт алып килде. Норлаттан килгән пешекчеләр чәкчәк урынына бизәкле баурсак әзерләп килде.
Иҗади экспериментлар да булды. Кемдер какны төрле төсләргә буяп, аннан кош сурәтен ясады. Башкалар итле тутырманы соя соусы белән пешергән иде. Әмма бик күп бәхәсләр китереп чыгарган әйбер - ул кекс рәвешендәге гөбәдия булды.
Гөбәдиягә яңалык кертү җәнҗал чыгара язды
Казан сәүдә-икътисади һөнәр мәктәбендә укучы Динә Әхмәтҗанова сөйләгәнчә, укытучылар белән киңәшләшеп, гөбәдиянең формасын бераз гына үзгәртеп карарга иткәннәр һәм аны кекс рәвешендә ясаганнар. Эче үзгәрешсез калган: корт, дөге, йомырка.
Бәйгедә бәя бирүче мәртәбәле жюри шундый яңалык турында ишеткәч, җәнҗал чыга язды. Жюри әгъзасы, Казанда атаклы кафе-рестораннар хуҗасы, тәҗрибәле пешекче Равилә Шәйдуллина тәкъдим итүче кызны бүлдереп: "Мин 40 елдан артык җәмәгать туклану тармагында эшлим, гөбәдияне болай үзгәртүгә катгый каршымын", дип белдерде.
Жюри әгъзасы, шагыйрь Роберт Миңнуллин да: "Бу рәвешле ясалган гөбәдияне яратмаслар, гөбәдия дип язып куйсагыз да кара әле, бутаганнар, кекска гөбәдия дип язганнар дип тәнкыйть белдерерләр, яшь чакта эзләнергә, сынап карарга була инде, әмма соңыннан классик формага кайтырсыз", дип йомшак кына шелтәләде.
Жюри әгъзасы, Татар конгрессы вәкиле Фәрит Уразаев та мондый яңалыкны хупламады. "Классик һәм кекс формасын бергә кушсагыз, уңышлырак булыр иде", дип киңәш итте. Әмма, жюриның икенче бер әгъзасы, "Бәлеш" татар ашларын пешерү ширкәтләре башлыгы Фаил Хөсәенов киресенчә мактады, "татар ашларына яңалык кертү кирәк" диде.
Бу кекс-гөбәдияне уйлап тапкан һөнәри мәктәп укытучылары тәнкыйть белән килешмәде. Татар ашлары остасы Альбина Хәмидуллина, төп рецепты сакланса, форма белән иҗади экспериментлар үткәрү мөмкин, диде.
"World Skills кебек халыкара һөнәрчеләр ярышларында катнашканда иҗади эшләнеше, бизәлеше, үзенчәлегенә игътибар итәргә кушалар, шуңа күрә без шундый үзенчәлекле гөбәдия ясап карарга булдык," дип сөйләп китте икенче укытучы Лилия Ганиева.
Алар башка татар ашларына да яңалык кертә, эксперимент үткәрә икән. "Татлы катламаларны да, өчпочмакларны да төрле бәйгеләргә бизәп чыгарабыз, шул рәвешле алар халыкка яңа яктан ачыла", ди Лилия Ганиева.
Кекс-гөбәдия җиңү яуламады
Татарстан районнарыннан җыелган 15 көллият һәм институт катнашкан бәйгедә күбесенчә классик татар ашлары рәвешендә эшләнгән гөбәдия, бәлешләр, чәкчәк, бавырсаклар җиңде. Табынга җырлы биюле тамашалар белән чакырган Чистай коллияте бәйгенең гран-при бүләген алды.
Беренче урынга Казан азык-төлек технологиясе көллияте, икенче урынга Норлат аграр техникумы, өченче урынга аш-су осталарын да әзерләүче Буа ветеринария техникумы лаек дип табылды. Кекс-гөбәдия уйлап табучыларга спонсордан гына бер бүләк бирелде.
Бәйгенең төп оештыручысы, "Тәмле булсын" рестораннары хуҗасы, "Татар мәдәнияте һәм ашлары" халыкара берләшмәсе башлыгы Резедә Хөсәенова бу чараның максатын яшь буын татар аш-су осталарын бер-берсе белән ярыштырып, аларга осталыкларын үстерергә этәргеч бирергә теләдек дип аңлатты.
