Җылы көз – теплая осень
Ощутимая смена сезона начинается только в октябре. Тёплый период в начале осени, который татары называют “әбиләр чуагы” – “бабье лето”.
- Алтын көз – золотая осень
- Яфраклар – листья
- Яфраклар коела – падают листья
- Яфраклар саргая – листья желтеют
- Аяк астында яфраклар кыштырдый– листья шуршат под ногами
- Яфраклар әлегә яшел – листья еще зеленые
- Ә чыршылар төсен үзгәртми – а ёлки остаются зелеными.
- Хәзер инде көз җитте – сейчас уже осень наступила
- Хәзер көз – сейчас осень
- Көз җитте – пришла осень
- Агачлар сары төскә керде – деревья пожелтели
- Салкын көз – сырая осень
- Быел көз салкын – этой осенью очень холодно
- Яңгыр – дождь
- Гөмбә – гриб
- Гөлҗимеш – шиповник
- Сырганак – облепиха
- Көчле яңгыр – сильный дождь
- Яңгыр ява – идёт дождь
- Миңа яңгырлы көн ошый – мне нравится дождливый день
- Яңгыр бөртекләре – капли дождя
- Яңгыр коя гына – льёт дождь
- Яңгыр туктады – дождь прекратился
Көзге төсләр – осенние краски
- Төс – цвет
- Төсмер – оттенок
- Сары – желтый
- Куе сары – насыщенный желтый
- Кызгылт-сары – оранжевый
- Кызыл – красный
- Көрән – коричневый, бурый
- Аксыл көрән – бежевый
- Алтынсу – золотой
- Саз төсендәге – болотный
- Шәмәхә – фиолетовый
Көзен бакчада – осенью в огороде
- Бакчада эшләр башланды – в саду начались работы
- Уңыш җыялар – собирают урожай
- Кабак / ташкабак җыялар – собирают тыкву / кабачки
- Бәрәңге / кишер / чөгендер алалар – собирают картошку/морковь/свёклу
- Бәрәңге яхшы чыкты! – Картошка уродилась!
- Бакчадагы җирне казыйлар. – Вскапывают огород.
- Түтәлләрне казыйлар. – Вскапывают грядки.
- Кура җиләген бәйлиләр. – Связывают малину.
- Кура җиләгенең очларын кисәләр. – Обрезают концы малины.
- Көздән сарымсак утырталар. – С осени сажают чеснок.
- Көздән чәчәкләр утырталар. – С осени сажают цветы.
- Күпьеллык чәчәкләрне казып алалар. – Выкапывают многолетние цветы/растения.
Көзге әйберләр – осенние вещи
- Кулчатыр / шәмсия – зонт
- Пәлтә – пальто
- Итек – сапоги / боты
- Букча – сумка
Көзге проблемнар – осенние проблемы
- Грипп белән авыру – болеть гриппом
- Салкын тию – простуда / простудиться
- Грипп белән авырып яту – свалиться с гриппом
- Йөткерү – кашель
- Йөткерергә – кашлять
- Төчкерү – чихать
- Иммунитет төшкән – иммунитет снизился
- Иммунитетны күтәрә – поднимает иммунитет
- Сүлпәнлек – апатия
ПЛАНЫ НА ОСЕНЬ: 10 ВАЖНЫХ ДЕЛ ОСЕНИ
1) Яңа аерган бал сатып алырга. – Купить свежий мед.
2) Урманга гөмбәгә барып кайтырга. – Сходить в лес за грибами.
3) Сары яфраклар фонында фотосессиягә барып кайтырга – Устроить фотосессию на фоне осенних листьев.
4) Җәйге киемнәрне алып куярга, көзгеләрен чыгарырга. Ярамаган киемнәргә “гаражная распродажа” ясарга. Көзге гардеробка яңа киемнәр алырга. – Убрать летние вещи, достать демисезонные. Для неподходящий по размеру одежды организовать «гаражную распродажу» Купить новые вещи для осеннего гардероба.
5) Мудборд яки теләкләр тактасы ясарга. – Сделать мудборд или доску желаний
6) Тәмле кайнатма кайнатырга. – Сварить вкусное варенье.
7) Бакчада булган алма, виноград, грушаларны туйганчы ашарга. – Наесться яблок, виноград, груш из своего сада. .
8) Һәр көнгә куанып яшәргә. – Каждый день радоваться жизни.
9) Кошларга җимлек ясарга. – Сделать кормушки для птиц.
10) “Әйдә!Online”ның яңа курсын башларга. – Начать новый курс “Әйдә!Online”.
Диалог: Сырганак
- Радик: Рәфилә, безнең бу атнага планнар нинди?
- Рафилә: Әллә ни юк планнар. Сырганак җыеп кайтсак әйбәт булыр иде.
- Радик: Сырганак өлгергәнме?
- Рафилә: Инстаграмда бер кыз керткән иде. Сырганак җыйганнарын. Гөмбә дә бар икән. Гөмбәгә дә йөри кеше.
- Радик: Сырганактан былтыр күп итеп морс ясап эчкәч, авырмадык. Әйеме?
- Рафилә: Мин дә шуның файдасы дип уйлыйм. Иммунитетны ныгытты дип.
Диалог: Көзне яратам
- Госман: Көз дә җитте.
- Римма: Әйтмә дә. Вакыт шундый тиз үтә. Әле генә җәй башланган иде. Ә бүген инде сентябрь уртасы.
- Госман: Мин үзем көзне бик яратмыйм.
- Римма: Ник инде?
- Госман: Сары яфраклы, матур җылы көннәрне – әбиләр чуагын гына яратам. Ә яңгырлы салкын көннәре “бррр”.
- Римма: Әбиләр чуагын кем яратмый! Мин “яратам” дип тә, “яратмыйм” дип тә әйтә алмыйм. Миңа көз дә, җәй дә, кыш та, яз да ошый. Һәр ел фасылының үз матурлыгы.
- Госман: Син һәр көз фотосессиягә барасың бит әле. Быел бардыңмы соң?
- Римма: Быел без Харис белән бергә барабыз. Ул миңа фотосессиягә сертификат бүләк итте.
- Госман: Белгән ул синең фотога төшәргә яратканны.
- Римма: Ой, үзем дә шуңа шатландым.
*****
Ну а теперь время традиционного теста! Проверьте, хорошо ли вы усвоили всю лексику и фразы:
Тест: Көз
Сынау
Как вам наш урок? Пишите нам на почту (eydetat@gmail.com) и в соцсетях, что понравилось, а что нет. Напоминаем, что вы также можете учить татарский с помощью наших курсов "разговорный татарский для начинающих" и "разговорный татарский для продолжающих".
Не забывайте заглядывать на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Так же мы есть в Вконтакте, Telegram-е, Facebook-е и Instagram-е.
Встретимся на следующем занятии. Сау булыгыз!
