Какая лексика нам сегодня понадобится? Прослушайте и прочитайте эти слова и фразы:
Лексика урока
- китап – книга
- китап уку – чтение книги
- әдәбият – литература
- матур әдәбият – художественная литература
- сәхифә / бит – страница
- озын/кыска китап – длиная/короткая книга
- зур/кечкенә әсәр – большое/маленькое произведение
- яраткан китабым/әсәрем – моя любимая книга/произведение
- язучы – писатель, писательница
- яраткан авторым – мой любимый автор
- иҗат – творчество
- кызыклы – интересный
- мавыктыргыч – увлекательный
- искитмәле, искиткеч – удивительный, восхитительный
- күңелсез – скучный, невесёлый, безрадостный
Что же, базовая лексика у нас есть. Сейчас научимся главным вопросам и ответам по этой теме:
1. Син китап укыйсыңмы? – Читаешь ли ты книги?
- Әйе, мин еш китап укыйм. – Да, я часто читаю книги.
- Элек күп укый идем, хәзер сирәгрәк. – Раньше читал часто, сейчас реже.
- Юк, мин китап укымыйм, вакытым юк. – Нет, я не читаю книг, нет времени.
2. Яраткан китабың нинди? – Какая твоя любимая книга?
- Яраткан китабым – Гаяз Исхакыйның "Зиндан"ы. – Моя любимая книга – "Темница" Гаяза Исхаки.
- Стивен Кингның "Яшел миль" китабын яратам. – Люблю книгу "Зелёная миля" Стивена Кинга.
- Минем яраткан китаплар күп, барысын да санап бетерә алмыйм. – У меня много любимых книг, не могу перечислить все.
3. Нинди әсәрләр яратасың? – Какие произведения ты любишь?
- Мин детектив әсәрләр яратам. – Я люблю детективные произведения.
- Маҗараларны яратып укыйм. – Я с удовольствием читаю приключения.
- Миңа төрле жанрлар ошый. – Мне нравятся разные жанры.
4. Сиңа куркыныч әсәрләр ошыймы? – Нравятся ли тебе страшилки?
- Әйе, бу минем яраткан жанрым. – Да, это мой любимый жанр.
- Юк, куркыныч әсәрләрне яратмыйм. – Нет, не люблю страшные произведения.
5. Яраткан язучың кем? – Кто твой любимый писатель?
- Яраткан язучым – Агата Кристи. – Мой любимый писатель – Агата Кристи.
- Мин Фатыйх Әмирхан иҗатына гашыйк. – Я влюблён в творчество Фатиха Амирхана.
- Француз әдәбиятын яратам, Виктор Гюго әсәрләрен укыйм. – Люблю французскую литературу, читаю произведения Виктора Гюго.
***
Много интересных вопросов и ответов, не так ли? Чтобы закрепить эти фразы, давайте почитаем и послушаем несколько монологов. Наши персонажи рассказывают о своих любимых книгах.
1. Марат:
Минем яраткан шөгылем – китап уку. Һәр китап – аерым дөнья, аңа чуму бик рәхәт. Мин фантастик һәм фэнтези әсәрләрен укырга яратам. Яраткан язучым – Джон Толкин. Яраткан әсәрем – үзегез аңлыйсыздыр, Толкинның "Балдаклар хакиме" китабы. Мин бу китапны күп тапкыр укыдым, һәм тагын укырга әзер. Ул бик мавыктыргыч, әсәрнең сюжеты күпкатлы. Миңа һәр геройның тулысынча ачылып бетүе дә бик ошый.
2. Камилә:
Мин татар әдәбиятын нык яратам. Нинди авторны, нинди әсәрне алма – һәрберсендә күп мәгънә һәм тормыш тәҗрибәсе. Иң яраткан автор дисәгез, аны сайлау бик кыен. Мөгаен, Әмирхан Еники дияр идем. Җиңел булмаган темаларга язса да, аның әсәрләрендә гел мәрхәмәт һәм игелек бар. Еникиның теле дә бик матур. Татар телен шомартырга теләгән дусларга мин һәрвакыт Әмирхан Еникины укырга киңәш итәм.
3. Ләйсән:
Балачакта мин күп укыган идем, ләкин хәзер китап уку өчен вакытым җитми. Гадәттә, ял вакытында гына укыйм. Мин мәхәббәт турында әсәрләр укырга яратам. Матур дөнья, матур кешеләр, аларның мәхәббәте – моннан да кызыграк ни була ала? Яраткан әсәрем – "Сине очратуыма кадәр". Аны инглиз язучысы Джоджо Мойес язган. Тормыш ничек авыр булса да, монда мәхәббәткә һәм яктылыкка урын бар – минем өчен әсәрнең төп идеясе шул.
Бирем. Найдите в тексте следующие фразы:
- любимое занятие
- погружаться в мир
- сами понимаете
- подробное прописано
- жизненный опыт
- нелёгкие темы
- улучшить татарский язык
- не хватает времени
- что может быть интереснее этого?
- главная идея произведения
Бирем. Ответьте на вопросы по монологам:
1. Гөлнур нинди әсәрләр укырга ярата?
2. Ул "Балдаклар хакиме" әсәрен моңарчы укыган идеме?
3. "Балдаклар хакиме"ндә геройлар нинди?
4. Камилә нинди әдәбият укырга ярата?
5. Еники әсәрләре нинди темаларга язылган?
6. Еники әсәрләрен кемгә киңәш итеп була?
7. Ләйсән хәзер еш укыймы?
8. Мәхәббәт турында әсәрләр Ләйсәнгә ни өчен ошый?
9. Ләйсән "Сине очратуыма кадәр" әсәренең төп идеясен ничек аңлаган?
Кстати, эти произведения и авторы есть и в нашей рубрике "Читаем на татарском". В ней собрано много сокращенных произведений и отрывков татарской и мировой классики:
Вы уже увидели в монологах, что разные люди предпочитают разные литературные жанры. А какие виды произведений есть? Вот самые популярные варианты на татарском:
Әсәр жанрлары
- маҗара – приключение
- детектив хикәя – детективная история
- әкият – сказка
- фантастик әсәр – фантастическое произведение
- шигырь – стихотворение
- куркыныч әсәр – страшилка, ужастик
- мәхәббәт турында әсәр – любовное произведение
- балалар әдәбияты – детская литература
- тарихи әсәр – историческое произведение
Бирем: Поставьте слова в правильном порядке, чтобы получить верные предложения:
***
Шәп, а сейчас давайте попробуем описать свою любимую книгу. Вам помогут эти прилагательные:
Бу әсәр нинди?
- кызыклы – интересный
- күңелсез – безрадостный, скучный
- мавыктыргыч – увлекательный
- бигрәк озын – слишком длиный
- бик кыска – очень короткий
- гыйбрәтле – поучительный, назидательный
- тирән мәгънәле – с глубоким смыслом
- көлкеле – смешной
- ышанычлы – достоверный
- йөрәк/күңел өзгеч – душераздирающий
Бирем. Подготовьте рассказ о своей любимой книге. Используйте прилагательные выше и фразы, которые есть в этом уроке.
Напоследок, давайте узнаем, что татары издревле говорили о книгах и о пользе чтения. Для этого прочитаем следующие пословицы:
Татарские пословицы о книгах и чтении
- Китап – тормыш көзгесе. (Книга – зеркало жизни.)
- Китап — белем чишмәсе. (Книга – источник знаний.)
- Үзеңнең надан икәнеңне беләсең килсә, күп китап укы. (Если хочешь узнать о том, что ты неуч, читай много книг.)
- Безне адәм иткән – уку. (То, что сделало из нас человека – чтение.)
- Күп укыган күп белер. (Тот, кто много читает, много знает.)
- Укы да бел, уйна да көл. Уйнавын уйна, йомышны да уйла. (Умей и читать, умей и смеяться. Играй (в своё удовольствие), но и о деле думай.)
- Китапның белмәгәне юк. (Нет того, чего не знает книга.)
***
На этом у нас всё, надеемся, что вам понравился сегодняшний урок, и вы нашли здесь много полезного. Пишите нам на почту (eydetat@gmail.com) и в соцсетях, что понравилось, а что нет.
Не забудьте закрепить пройденный материал с помощью нашего итогового теста:
Тест: яраткан китабым
Сынау
Напоминаем, что вы также можете учить татарский с помощью наших курсов "разговорный татарский для начинающих" и "разговорный татарский для продолжающих".
Не забывайте заглядывать на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Telegram-е, Instagram-е, Youtube и Тиктоке.
Встретимся на следующем занятии. Сау булыгыз!
