Urıs däwlätenä qarşı agressiv säyäsät alıp barğan xannıñ xärbi otryadları çuaş cirläre aşa uzğanda awılların talağannar, keşelärne urlap qollıqqa satqannar. Urıs, mordva, çuaş äsirläre Qazanda meñärläp totılğan, häm alarnı satu iñ keremle säwdä tarmağı bulğan. İdelbuyı xaldıqların köçläp tatarlatqannar, islam dinen köçläp taqqannar, ana telen häm milli ğoref-ğadätlärne qotırtqannar. Urıs ğaskärläre Qazanğa barğanda çuaş-muqşılarnı talamağannar, äsirgä almağannar, häm urıslarğa qarata çuaşta mäxäbbät xisläre tuğan. Urıslarnıñ matur kienüe, tözeleştä ostalığı soqlandırğan. Alarnıñ açıq küñellelege, azatlıq söyuçänlege, keşeleklege, eş yaratuı başqa xalıqlarnıñ mäxäbbäten yaulağan. Yawız İwannıñ Qazannı üz qulına alırğa niäte dä çuaş, mari, mordvalarnıñ Qazan zolımınnan qotqarunı sorap küp märtäbälär ilçelär cibärüläre arqasında oyıştırılğan. Häm näq urıs däwlätenä kerüläre bu xalıqlarnı moña qadär üz mädäniätlären saqlap qalunıñ töp şartı bulıp tora da. (özeklär tämam)
Kilep cittek: Allağa şöker, çuaş, mari, muqşılar da, elek çuaşlarnı izgän tatarlar da urıs däwläte qanatı astında çäçäk atıp yäşilär. Ölkädä yäşäwçe 140 meñ çuaş öçen çığıp kilüçe berdän-ber çuaş gäzite “Qanaş”nıñ tirajı 1000нән dä artmağanına, muqşılarnıñ östän yärdäm belän dä üz gäzitlären, televizion tapşıruların oyıştıra almağanına küz yomsañ inde, älbättä. Ölkä ağaynıñ art yağın yalaw öçen genä, aqnı qara belän butap, tuğandaş xalıqnı şundıy pıçraqqa buyaunıñ äxlaqi yağı turında süz ozaytıp toru da kiräkmider. Här oçraşuda, här çarada, här räsmi çığışta ”Bezdä 100дән artıq millät wäkilläre tatu häm berdäm yäşilär” dip maqtanğan şartlarda, qayandır çoqıp çığarılğan “tolerantlıq” süzen täqrarlağanda bu paskvil' nindi urınnı bili ikän soñ? Häm moña tieşle bäya bireläçäkme?
Yuqtır şul. Çönki “tüzemlelek” dip añlatılğan “tolerantlıq” digäneneñ dä natsmennarğa qarata ikençe mäğnäse genä qullanıla bit. “Organizmnıñ tışqı tä'sirlärgä qarşı toru säläten yuğaltuı” digäne. Yäğni SPİD mäğnäsendägese. Bu yazma öçen gäzitne sudqa birergä kiräk, digän süzlär dä yañğıradı milli xäräkät aktivistları arasında. Läkin Griboedovnıñ Çatskie süzläre iskä töşä: “A sud'i kto?” Äytik “tatarsqoyı iğo” digäneneñ çep-çi yalğan ikänen sudta açıqlap qara äle sin. Ällä nindi akademik, professorlarnıñ “abruylı” süzläre belän awızıñnı şunduq qaplarlar. Ä çın tarix isä xalıqlar duslığın qaqşata, diärlär. İreksezdän, Rim tarixınnan ber epizod iskä töşä. Ğay Yuliy Sezar' isemen yörtkän iyül ayında 31 kön, ä annan soñ yäşägän imperator Oktavian Avgust ayında - 30 ğına. Sezar'dan könläşep, Oktavian, fevral'neñ 29-ınçı könen urlap, Avgustqa quşqaç, anıñ yarannarı bu ğamälneñ kileşmäwen äytälär. Oktavian isä, ozaq uylap tormıyça, “Çto pozvoleno Yupiteru, to ne pozvoleno bıqu”, dip qırt kisä.
1265 danä tirajlı “Znamya truda” yala yağuğa da xoquqlı, 6000гә yaqın tirajlı tatar gäzitenä dokumentlarnı raslaw qıyınlıqların “sazlıq” belän çağıştıru da yaramıy. Bu gäzit eş ügeze sıyfatında ğına qullanılırğa tieş xalıqnıqı bulğanğadır inde, diärgä genä qala.
Ayrat İbrahim, Sember
Kilep cittek: Allağa şöker, çuaş, mari, muqşılar da, elek çuaşlarnı izgän tatarlar da urıs däwläte qanatı astında çäçäk atıp yäşilär. Ölkädä yäşäwçe 140 meñ çuaş öçen çığıp kilüçe berdän-ber çuaş gäzite “Qanaş”nıñ tirajı 1000нән dä artmağanına, muqşılarnıñ östän yärdäm belän dä üz gäzitlären, televizion tapşıruların oyıştıra almağanına küz yomsañ inde, älbättä. Ölkä ağaynıñ art yağın yalaw öçen genä, aqnı qara belän butap, tuğandaş xalıqnı şundıy pıçraqqa buyaunıñ äxlaqi yağı turında süz ozaytıp toru da kiräkmider. Här oçraşuda, här çarada, här räsmi çığışta ”Bezdä 100дән artıq millät wäkilläre tatu häm berdäm yäşilär” dip maqtanğan şartlarda, qayandır çoqıp çığarılğan “tolerantlıq” süzen täqrarlağanda bu paskvil' nindi urınnı bili ikän soñ? Häm moña tieşle bäya bireläçäkme?
Yuqtır şul. Çönki “tüzemlelek” dip añlatılğan “tolerantlıq” digäneneñ dä natsmennarğa qarata ikençe mäğnäse genä qullanıla bit. “Organizmnıñ tışqı tä'sirlärgä qarşı toru säläten yuğaltuı” digäne. Yäğni SPİD mäğnäsendägese. Bu yazma öçen gäzitne sudqa birergä kiräk, digän süzlär dä yañğıradı milli xäräkät aktivistları arasında. Läkin Griboedovnıñ Çatskie süzläre iskä töşä: “A sud'i kto?” Äytik “tatarsqoyı iğo” digäneneñ çep-çi yalğan ikänen sudta açıqlap qara äle sin. Ällä nindi akademik, professorlarnıñ “abruylı” süzläre belän awızıñnı şunduq qaplarlar. Ä çın tarix isä xalıqlar duslığın qaqşata, diärlär. İreksezdän, Rim tarixınnan ber epizod iskä töşä. Ğay Yuliy Sezar' isemen yörtkän iyül ayında 31 kön, ä annan soñ yäşägän imperator Oktavian Avgust ayında - 30 ğına. Sezar'dan könläşep, Oktavian, fevral'neñ 29-ınçı könen urlap, Avgustqa quşqaç, anıñ yarannarı bu ğamälneñ kileşmäwen äytälär. Oktavian isä, ozaq uylap tormıyça, “Çto pozvoleno Yupiteru, to ne pozvoleno bıqu”, dip qırt kisä.
1265 danä tirajlı “Znamya truda” yala yağuğa da xoquqlı, 6000гә yaqın tirajlı tatar gäzitenä dokumentlarnı raslaw qıyınlıqların “sazlıq” belän çağıştıru da yaramıy. Bu gäzit eş ügeze sıyfatında ğına qullanılırğa tieş xalıqnıqı bulğanğadır inde, diärgä genä qala.
Ayrat İbrahim, Sember
