Tatarstan üzen dönya küläm däräcädä tanıtu eşen alıp bara. Qazanda bu könnärdä I xalıqara iqtisadi forum eşli. Anıñ qısalarında Tatarstannıñ investitsion potensialın täqdim itü uza. Tatarstannıñ Aq bars bankı häm Mäskäwneñ Troyka dialog kompaniäse oyıştırğan älege forumda 400dän artıq keşe qatnaşa. Alar arasında törle illärdän kilgän iqtisat belgeçläre, eşmäkärlär, dönya küläm tanılğan kompaniälär, banklar, investitsion waqıflar, xalıqara reyting agentlıqları wäkilläre qatnaşa. Forum qısalarında alarnı Tatarstan, anıñ iqtisatı, sänäğäte belän tanıştırdılar, respublikanıñ ere kompaniäläre, şirkätlärenä alıp bardılar. Şulay uq respublikanıñ eşlekle dairäse belän aralaşu, ber-berse belän tanışıp, qunaqlarnı qızıqsındırğan oçraqta nindider kileşülär tözü mömkinlege dä buldı.
Cıyılışnıñ berençe köne nigezdä Tatarstan wäkilläreneñ – prezident Mintimer Şäymiev, xökümät wäkilläre, törle cirle zavod, şirkätlär citäkçeläre çığışınnan tordı. Premyer-ministr Röstäm Miñnexanov respublika belän tanıştırıp, forumğa cıyıluçılarğa respublikanıñ investitsiälärne cälep itü buyınça Rusiädä 3 urında buluın äytte. Bez barı tik Mäskäw belän Sankt-Peterburgtan ğına qalışabız ikän. Ä menä çit il investorların cälep itüdä xällär ayanıçraq. Bu kürsätkeç buyınça tatarstan nibarı 10 urında ğına. Çınnan da, çit ildän kilgän aqçalar bar investitsiälärneñ külämeneñ 8-10 protsentın ğına täşkil itä. Nigezdä aqçalar byudjettan häm şirkätlärneñ üzlärennän cälep itelä. Şunısın da äytergä kiräk, uzğan yılnı respublikağa 136 milliard sum investitsiä kertelgän Bıyıl isä älege san 143 milliard sum bulır dip kötelä. Läkin respublikanıñ iqtisat häm sänäğät ministrlığı xisaplarınça, sıyfatlı, dönya bazarında köndäşlek itä torğan tawar citeşterü öçen respublika iqtisatına kiläse 5-6 yılda 500 milliard sumnan artıq aqça cälep itärgä kiräk. Menä şuşındıy çaralar ütkärep, aqçalı keşelärne respublika belän tanıştırıp Tatarstan iqtisatına östämä finanslarnı cälep itärgä tırışalar xäzer Qazanda. Respublika başqalası da üzen täqdim itte. Qazannıñ mömkinlekläre belän şähärneñ başlığı İlsur Metşin tanıştırdı.
Düşämbe könne forumda qatnaşır öçen Qazanğa Rusiäneñ Säwdä häm iqtisadıy üseş ministrı German Gref ta kilde. Cıyılğan qunaqlar aldında çığış yasap, ul respublikanı maqtadı. Monda investorlar aqçaların cälep itär öçen küp kenä şartlar tudırılğan, Tatarstan investorlarğa bik iğtibar belän qarıy, alarnıñ xoquqların yaqlıy, dide ul. Ministr süzlärenä qarağanda, respublika federal’ programmalarda da bik aktiv qatnaşa. Mäsälän, Tübän Kamada tözelä torğan zavod, texnoparklarnı üsterü, Alabuğa maxsus iqtisadi zona üseşenä aqçalar öleşçä näq menä älege programmalar qısalarında alınğan. Şulay itep, German Gref forumğa cıyıluçılarnı Tatarstan üseşenä aqçanı qurıqmıyça kertergä mömkin buluğa ışandırırğa tırıştı. İnvestorlar anıñ süzlärenä qolaq salırmı, älege bilgesez. Läkin xalıqara forumnı oyıştıruçılarnıñ berse – Troyka dialog kompaniäse citäkçese Ruben Vardanyan älege eşneñ barıp çığasında şik beldermi. Anıñ fikerençä, yaqın kiläçäktä Tatarstan çit il investorlarınıñ aqçaların cälep itü buyınça Mäskäw belän Sankt-Peterburgtan soñ öçençe urınğa menäçäk. Ä sişämbe könne isä forumda qatnaşuçılar aralaşuların, respublika belän tanışular däwam itte. 13 sentäberdä alar Çallığa baraçaq, KamAZ şirkäte belän tanışaçaq.
Gölnaz İlgizär
