курьер” gäziteneñ faş itüläre belän tanışqaç, may ayında uq şaw-şu quptarğan ide. Ber ük fatirğa berniçä xuca bulğanı açıqlandı ul waqıtta. Xätta fatirlarnıñ 8 – 9 xucalıları da bar. Läkin moña ällä ni iğtibar birüçe bulmağan ide.
Başqa çara qalmağanlıqtan, aldanğan investorlar, 22-nçe sentäberdä, comğa könne, tözeleş citäkçese Kovalenkonıñ töp ofisın şturm belän yaulap alğaç qına bu xäl Mäskäw mäğlümat çaralarınıñ da iğtibarın cälep itte. Xäzer ofista Kovalenko quyğan saqçılar torsa da, xucanıñ üzen investorlar kertmilär. Anda daimi 40 – 50 keşe köndez çiratlap dejurda toralar, üz telefonnarı da bar. Qayberläre şunda yäşilär dä. Şularnıñ berse Ğaliä Ğäynetdinova söyli:
(2004-yılda fatirsız qaldıq. Apanıñ 2 bülmäle xruşçevçasında torabız. Anıñ - 4 keşele, minem 3 keşele ğailälär. Anda arıtaba yäşäw qıyın, min ğailäm belän monda toraçaqmın).
Biregä ölkä parlamentı deputatları da kilgälännär, 2 märtäbä ölkä başlığı Morozov ta bulğan. Aldanğannarnıñ berse Räşit Xäyrullin:
(Berençe kilüendä xäl-äxvällärne soraştı. Çaralar kürergä wäğdä itte. Ä ikençe kilüe şuşı miting aldınnan ber kön elegräk tañ belän üz täqdimnäre belän kilgän. Anıñça, cıyılğan aqçanı kire qaytarıp birü dä mäs’äläne xäl itär ide. Läkin aldanğan xalıq moña riza bulmağan: bezgä fatir kiräk! – dide.)
Ä miting-piketqa Sergey İvanoviç kilmäde. Bälki ul şuşı çaranı buldırmasqa tırışqandır, dilär anda qatnaşuçılar. 2 – 3 yöz çaması keşele çaradağı şiğar''lärneñ kübese neytral'' eçtälekle diärgä dä bula: Barlıq vkladçiklarğa da fatir biregez! Zakon çığaruçılar, aldanğannarğa yärdäm itegez! Xalıq wäkilläre, wäğdäläregezne ütägez! “Layıqlı toraq” digän federal'' programmanı tormışqa aşırırğa!
Äçeräkläre ike genä ide. “Meti metla narodnaya, neçist'' antinarodnuyu!” häm qara sitsağa yazılğanı “Qaraq türälärneñ başbaştaqlığın yuq itärgä!” - dip qıçqıra. (Uniçtojit''!)
Sovetlar yortı qarşına cıyılğan xalıq aldında Qanunnar çığaru cıyılışı räise Boris Zotov çığış yasadı. Annan ber özek:
(Mondıy tirän aferalar başqaça qabatlanmasın öçen bez tieşle qanun qabul itäçäkbez. Mondıy talawda qatnaşqan berkem dä cäzasız qalmasqa tieş. Häm Federatsiä külämendä dä şundıy uq qanun qabul itü taläp itelä. Ä xäzer bez bu eşne tikşergän maxsus komissiä eşe näticäse belän tanışırğa tieş.)
Boris Zotov, anıñ 3 deputatı (Aleksandr Kruglikov, Vladimir Alad''in, Matvey Volodarskiy), şulay uq Däwlät Duması deputatı Valentin Denisov, salınırğa tieş bulğan här yort aktivınnan ikeşär wäkil ber säğätkä şul komissiä eşçänlege belän tanışırğa kittelär.
Forsattan faydalanıp, “Azatlıq” radiosına üz fikerlären belderergä telägän tatar balaları ayırım cıyıldılar. Menä alar awızınnan yañğırağan qayber fikerlär.
(Mondıy Xökümätne sänäk belän stenağa terärgä kiräk.
Juliklar da, çinovniklarda ber tabaqtan aşıylar.
Xalıqnı talawçılarnı televizor aşa xalıqqa kürsätep cäzalau oyıştırmıyça, bu ildä tärtip urnaştırıp bulmas.
Kovalenkonı törmägä utırtularına ışanmıym, min urlaşsam utırtırlar, ä andıylarnı yolıp qalalar.
Bezdä xalıqnı bigräk tä sanğa suqmıylar. Änä Pol''şa, Vengriä kebek illärdä kebek bulsaq, bezne dä sarıq kötüenä sanamaslar ide.
Xökümät bezne BOMJ xälenä töşerä.
“Strana rabov, strana gospod” dip Lermontov yuqqa ğına äytmägänder inde.
Mergä äytep qaradıq – stenağa sipkän borçaqtay. Ul Kovalenko belän bergäder şul. Änä Şkanovnıñ aqçasınnan ğına da tulı ber yort salıp bulır ide, kirpeçtän tügel – aqçadan!
Prostoy keşene srazu utırtalar, ä zur juliklarğa uslovno ğına.)
Zotov qatnaşlığındağı äñgämä näticäsen piketçılar wäkile Aleksandr Tarasov bäyän itte.
Ul bügenge çaranı ciñü dip tä atadı. Läkin ikençe wäkil Tamara Krasnova bik şatlanmasqa, uyaulıqnı yuğaltmasqa öndäde.
Deputat Matvey Volodarskiynıñ da qayber fikerläre iğtibarğa layıqtır .
(Eşne tikşerügä bilgelängän komissiä berni dä eşlämägän. Xätta cinayätçe Kovalenkonıñ dokumentların da tikşerergä almağan. Bez, deputatlar aldırdıq. Läkin cinayätlärne tikşerü öçen tieşle oyışmalar bar bit, deputat eşe tügel bu! Alaysa, bezgä wäqälätlär birsennär – barısın da aqtarırbız! Kovalenkonı bit elek tä berniçä märtäbä qulğa alğannar ide. Här waqıt çığara kildelär. Älbättä rişwät belän qotıla kilgän. Dimäk, tikşerüçelär dä cinayätçelär belän ber ük cepkä bäylängännär bulıp çığa)
Şunısı ğibrätle: çarada qatnaşqan 3 deputat ta – kommunistlar. Berdäm Rusiä firqäse cirle parlamentta küpçelektä bulsa da, annan berkem dä yuq. “Talawçılar belän dä alar yedinıydır” digän süzlär dä işetelde xalıq arasınnan.
Säyäsätkä qağılışlı tağın ber küreneş. Çaranı Rusiä patriotları firqäse liderı Vasiliy Plujnikov açıp cibärde. Anıñ süzlärençä, bu miting eş xaqı az buluğa, xakimiätneñ sotsial'' yaqlaw säyäsätenä, kommunal'' xezmät öçen tüläwlärneñ tuqtawsız arta baruına qarşı da oyıştırılğan ikän. Aldanğan investorlar bu turıda awız da açmadılar, yuğisä.
Üz partiäseneñ abruyın kütärü maqsatınnandır inde, Plujnikov äfände partiäseneñ yaña äğzası Vasiliy Levinğa tantanalı itep bilet tapşırdı.
Ä soñnan partiä bayrağın talanğan investorlar yaulap alğan bina başına eläçägen belderde. Moña qarşı süz äytüçe bulmadı. Kem inde patriotlar partiäse liderına qarşı süz äytsen?! Barçabız da patriotlar iç!
Ayrat İbrahim, Sember
