Tatarstan citäkçelege respublika iqtisatın üsterü östendä nıqlap eşli başladı soñğı arada. Neft’ tabu häm eşkärtü tarmağın üsterü, çit il eşmäkärlären, dönyaküläm bilgele ere şirkätlärne häm alarnıñ aqçaların cälep itü tırışlıqları, Tatarstan wä anıñ iqtisatın törle illärdä täqdim itä çaraları häm başqa şundıyraq ğämällär qılına xäzer bezdä şuşı maqsattan. Läkin iqtisat häm sänäğätne üsterü bik küp aqçalar taläp itä. Älegä qädär cälep itelgän investitsiälär genä isä respublika xökümäten qänäğätländermi. Şuña da xäzer tatarstan üzeneñ investitsion säyäsäten üzgärtergä teli. Bu xaqta 5 oktäber kiçendä Qazan kirmänendä uzğan respublikanıñ İminlek şurası utırışında söyläştelär.
Utırış ğädättägeçä respublika prezidentı citäkçelegendä bardı. Şulay uq söyläşüdä Tatarstannıñ premyer-ministrı Röstäm Miñnexanov, parlament citäkçese Färit Möxämmätşin, İminlek Şurası särkätibe Vener Sälimov, ministrlıq häm törle tarmaq wäkilläre, sänäğät şirkätläre citäkçeläre, xakimiät başlıqları. Respublikağa aqça cälep itü mäs’äläsen şulay itep barısı bergä xäl itärgä cıyıldılar bu yulı. Xäl itmiçä dä bulmıy, çönki Mintimer Şäymiev süzlärenä qarağanda, älege mäs’älä Tatarstan öçen genä tügel, Rusiä öçen dä xäl itkeç bulıp tora bügenge köndä. Xäyer, eşlänelgäne dä az tügel. Respublika investitsiälärne cälep itü buyınça Rusiädä öçençe, ä İdelbuyı okrugında berençe urında tora ikän. Läkin dönya bazarı däräcäsendä alğanda, bezneñ tırışlıqlar äle citärlek tügel, dide Şäymiev. Prezident fikerençä, Tatarstan xäzerge köndä äybät brend, yäğni isemgä, däräcägä iä, häm monıñ belän dönya iqtisatına kerü öçen qullanıp qalırğa kiräk.
Respublikanıñ iqtisat häm sänäğät ministrı Boris Pavlov süzlärenä qarağanda, bıyıl Tatarstanğa 143 milliard sum külämendä aqça cälep iteläçäk. Läkin turı investitsiälär, yäğni respublika şirkätläre, kompaniäläreneñ üzlärenä kertelgän aqçalar nibarı 131 million dollarnı ğına täşkil itä. Älege kürsätkeç buyınça Tatarstan Rusiädä barı 16 urında ğına tora. Bu respublikanıñ çit il investorlarına täqdimnäre az buluı belän añlatıla, dip äytte İminlek Şurası utırışında Säwdä häm tışqı-iqtisadı xezmättäşlek ministrı Xafiz Salixov. Mintimer Şäymiev isä älege wazğiätne bezdä investorlarnı neft’ häm nefteximiä tarmağına kertmäw belän añlattı. Xäyer, ikençe yaqtan qarağanda, bu äybät tä, bu bezneñ kiläçäktäge iqtisatı üseşne tä’min itäçäk, dide ul. Häm çit il baylarına toraq, yullar tözü, xalıqqa xezmätlär kürsätü tarmağına kübräk iğtibar birergä täqdim itte. Xäyer, utırışta nindi dä bulsa ayırım, konkret proyektlar turında süz bulmadı. Barı tik, bu xaqta dekaber axırında ütäçäk respublika eşmäkärläre qorıltayında fikerläşergä kiräklege turında äytelde.
Tatarstannıñ eşmäkärlekne üsterü agentlığı citäkçese Gölnara Sergeeva süzlärenä qarağanda, andıy täqdimnär inde äzerlänä dä ikän. Boris Pavlov ta respublika xökümäteneñ investitsion niätläre turında mäğlümät äzerlängänen citkerde. Läkin niätlärneñ üzläre belän tanıştırıp tormadı. Älege dokument dekaber ayında uzaçaq çirattağı respublikanı täqdim itü çarasında iğlan itelergä mömkin. Elegräk Mäskäw, Sankt-Peterburg, Soçi, Kann, Pekin, Londonda ütkärelgän çara bu yulı Tsyurixta ütäçäk. Tatarstanğa investitsiälärne cälep itü yulları İminlek utırışında tikşerelgännän soñ, bu täqdim itü çaralarınıñ näticälelege tağın da artır, dip ömetlänälär respublikada.
Gölnaz İlgizär
