Bu könnärdä Sovetlar Berlege tarqalğanğa 15 yıl tulu waqiğası bigeläp ütelde. Ber uq waqıtta, İnternetta da Sovetlar Berlegeneñ bilgese bulğan SU domenı da yäşäwdä tuqtarğa mömkin. Dönya komputer çeltärendä domennar öläşüçe İCANN oyışması, SU domenın beterergä ciyınuı xaqında belderde.
Tatar internet säxifäläre arasında SU domen qullanılğan berniçä sayt bar, ämma alarnıñ yuqqa çığuı Tatnetqa zur zıyan salmayaçaq, dip sanyı “Tatnet yoldızları” bäygeseneñ oyıştıruçısı häm internet belğeçe Aynur Sibğatullin. Alar - www.tatarstan.su, www.kazan.su, www.tatar.su. Bu saytlarnıñ ikese, internetnıñ RU öleşendä terkälgän säxifälärneñ küçermäläre genä. tatarstan.su – iglannar bite.
SU domenınıñ beterelü mömkinlege Aynurnıñ üze öçen, qızğanıç ikän. Çönki ul kiläçäktä berer säxifä yasarmın, dip tatar.su digän adresnı üzenä alıp qalgan bulğan. Xäzer tatar.su adressın qullanu fikerennän baş tartırğa turı kiläçäk. SU domenda terkälü, RU öleşenä kerügä qarağanda, berniçä tapqırğa qıybatraq bulğan. Şuña da, kübesençä entuziast şäxeslär tırışlığı belän üsep kilgän Tatnet öçen, terkälü bäyäse bik möhim säbäp bulğan.
Aynur Sibgatullin : “Terkälü bäyäse bik qıybbat bulğanğa kürä, SU öşendä 7 meñläp säxifä genä terkälgän, RU zonada – 700 meñ isemdäge sayt bar. Bäyälärne çağıştırıp qarasaq – RU öleştä terkälü 20$ torsa, SU zonasında – 100$.”
Domennarnı öläşüçe İCANN oyışması, beterelüneñ säbäbe itep, SU domenına ixitac bulmawnı atıy. Läkin ağentlıqlar xäbärlärendä säyäsi säbäplär telgä alına. Berençe däräcä domennar bäysez däwlätlärgä birelä torğan bulğan. Sovetlar berlege digän däwlät yuq. Şulay uq Yugoslaviä kebek däwlät bulmağanga kürä, YU domenın da beterergä ciıynar. GDR yuqqa çııqqaç, DD domenı beterlgän, ä Çexoslovakiä ike däwlätkä ayırılğaç, CS domenı da yuqqa çıqqan. Ul Çexiä öçen CZ häm Slovakiä öçen SK domennarı belän almaştırılğan.
Möstäqiyl däwlät bulmağan Tatarstan öçen berençe däräcä domen alu tormışqa aşmaslıq xıyal tügelme? “Tatnet yözdızları” bäysen oyışturıçısı häm tatar internetı belgeçe Aynur Sibgatullin bu xaqta bolay di:
“ Domennar birüçe oyışmanıñ säyäsäte ber yaqlı tügel. Elegräk berençe däräcä domennarnı bäysez däwlätlärgä genä birälär ide. Bu qağidäne alar ütäp kilde. Ämma soñğı waqıtta xäl üzgärde. Fälästingä häm Kotoloniägä domen birdelär. Alar däwlät tügel – avtonomiä häm wilayat kenä. Bu bälkem, qayçan bulsa da Tatarstannıñ yäki başqa töbäkneñ üz domenın aluına kiter. Älegä äytüe qıen.”
Tatarstanğa berençe däräcä domen birelgän oçraqta, anda terkälü qıybat bulıp, ä säxifälär sanı az bulıo, SU domenı belän kilep çıqqan xäl, Tatarstan domenı belän dä qabatlanmasmı. Aynur Sibgatullin bu mäsälägä optimislarça qarıy.:
“Alla birsä, Tatarstan berençe däräcä domen alsa, häm anda terkälü qiybat bulsa da, häm saxifälär sanı 1-2 meñnän artmasa da, Tatarstan kebek xalıqara xoquq subyektı bulğan, Tatarstan kebek töbäk bulğan mälğä qädär, ul domen bulaçaq, dip uylyım. Äğär Sovetlar berlege kebek Tatarstan da yuqqa çıqsa, anıñ berençe däräcä domenı da betäçäk.” SU domenıñ yazmışı ğınvar ayında ğına xäl iteläçäk äle, aña qädär domennar birüçe İCANN şirkäte internettağı cämäğätçelekneñ fikerlären oyränä.
Bikä Timerova
Tatar internet säxifäläre arasında SU domen qullanılğan berniçä sayt bar, ämma alarnıñ yuqqa çığuı Tatnetqa zur zıyan salmayaçaq, dip sanyı “Tatnet yoldızları” bäygeseneñ oyıştıruçısı häm internet belğeçe Aynur Sibğatullin. Alar - www.tatarstan.su, www.kazan.su, www.tatar.su. Bu saytlarnıñ ikese, internetnıñ RU öleşendä terkälgän säxifälärneñ küçermäläre genä. tatarstan.su – iglannar bite.
SU domenınıñ beterelü mömkinlege Aynurnıñ üze öçen, qızğanıç ikän. Çönki ul kiläçäktä berer säxifä yasarmın, dip tatar.su digän adresnı üzenä alıp qalgan bulğan. Xäzer tatar.su adressın qullanu fikerennän baş tartırğa turı kiläçäk. SU domenda terkälü, RU öleşenä kerügä qarağanda, berniçä tapqırğa qıybatraq bulğan. Şuña da, kübesençä entuziast şäxeslär tırışlığı belän üsep kilgän Tatnet öçen, terkälü bäyäse bik möhim säbäp bulğan.
Aynur Sibgatullin : “Terkälü bäyäse bik qıybbat bulğanğa kürä, SU öşendä 7 meñläp säxifä genä terkälgän, RU zonada – 700 meñ isemdäge sayt bar. Bäyälärne çağıştırıp qarasaq – RU öleştä terkälü 20$ torsa, SU zonasında – 100$.”
Domennarnı öläşüçe İCANN oyışması, beterelüneñ säbäbe itep, SU domenına ixitac bulmawnı atıy. Läkin ağentlıqlar xäbärlärendä säyäsi säbäplär telgä alına. Berençe däräcä domennar bäysez däwlätlärgä birelä torğan bulğan. Sovetlar berlege digän däwlät yuq. Şulay uq Yugoslaviä kebek däwlät bulmağanga kürä, YU domenın da beterergä ciıynar. GDR yuqqa çııqqaç, DD domenı beterlgän, ä Çexoslovakiä ike däwlätkä ayırılğaç, CS domenı da yuqqa çıqqan. Ul Çexiä öçen CZ häm Slovakiä öçen SK domennarı belän almaştırılğan.
Möstäqiyl däwlät bulmağan Tatarstan öçen berençe däräcä domen alu tormışqa aşmaslıq xıyal tügelme? “Tatnet yözdızları” bäysen oyışturıçısı häm tatar internetı belgeçe Aynur Sibgatullin bu xaqta bolay di:
“ Domennar birüçe oyışmanıñ säyäsäte ber yaqlı tügel. Elegräk berençe däräcä domennarnı bäysez däwlätlärgä genä birälär ide. Bu qağidäne alar ütäp kilde. Ämma soñğı waqıtta xäl üzgärde. Fälästingä häm Kotoloniägä domen birdelär. Alar däwlät tügel – avtonomiä häm wilayat kenä. Bu bälkem, qayçan bulsa da Tatarstannıñ yäki başqa töbäkneñ üz domenın aluına kiter. Älegä äytüe qıen.”
Tatarstanğa berençe däräcä domen birelgän oçraqta, anda terkälü qıybat bulıp, ä säxifälär sanı az bulıo, SU domenı belän kilep çıqqan xäl, Tatarstan domenı belän dä qabatlanmasmı. Aynur Sibgatullin bu mäsälägä optimislarça qarıy.:
“Alla birsä, Tatarstan berençe däräcä domen alsa, häm anda terkälü qiybat bulsa da, häm saxifälär sanı 1-2 meñnän artmasa da, Tatarstan kebek xalıqara xoquq subyektı bulğan, Tatarstan kebek töbäk bulğan mälğä qädär, ul domen bulaçaq, dip uylyım. Äğär Sovetlar berlege kebek Tatarstan da yuqqa çıqsa, anıñ berençe däräcä domenı da betäçäk.” SU domenıñ yazmışı ğınvar ayında ğına xäl iteläçäk äle, aña qädär domennar birüçe İCANN şirkäte internettağı cämäğätçelekneñ fikerlären oyränä.
Bikä Timerova
