Düşämbe könne Qazanda tatar, qazax, başqort xalıqlarnıñ urtaq ädibe, şağir häm mäğrifätçe Miftaxetdin Aqumallanıñ 175 yıllıq yubilyıena bağışlanğan fänni konferensiä turında sezgä söylägän idek, xörmätle tıñlawçılar. Düşämbe kiçendä Qamal isemendäge teatr binasında Aqmulla yubileyına bağışlanğan kiçädä premyer-ministr urınbasarı, mädäniät ministrı Zilä Wälieva, fännär akademiäse vitse prezidentı Mirqasıym . Ğosmanov çığış yasap, Tatarstan häm tatar cämäğätçelegeneñ Aqmulla häm anıñ icatına tağın da kübräk iğtibar itü, törki xalıqlarnıñ olı şağireneñ bügenge çorda häm kiläçäktä tağın da ähämiätleräk, däräcäleräk bula baruı turında söylädelär. Şul uq waqıtta Aqmullanıñ ni däräcädä qaysı xalıqnıñ häm ädäbiätneñ zatlı şäxese buluı turında iğtibar kimemäde.
Eş şağirneñ nindi ğailädä üsüe, nindi millät wäkile buluı tügel, ä nindi xalıqlarnıñ tormışına tä'sir itüendä - konferensiädä dä, Kamal teatrındağı çığışlarda da menä şuşı fiker berniçä tapqır qabatlandı. Ämma Aqmulla icatınıñ niqädär olı häm original' buluı açılğan sayın, anıñ tamırlarına, üsü-tärbiälänü şartlarına qızıqsınu arta bardı. Qamal teatrı zalı şığrım tulı ide. Bigräk tä gumanitar fännär ğalimnäre, yazuçılar, yuğarı uqu yortları möğallimnäre häm studentlar bu kiçäneñ niqädär möhim häm tansıq buluın yaxşı añlap, yañğırağan süzlärgä qul çabıp, äsärlänep utırdılar. Yazuçılar berlege räise İlfaq İbrahimov açıp cibärgän häm alıp barğan kiçädä räsmi çığışlar sallı häm ixlas yañğıradı, Qazan, Tatarstan Aqmullanı zurlıy, üzeneke itep sanıy. 25 yıl elek Aqmulla kitabı basılğannan soñ yañadan näşirlek eşe canlanaçaq, fänni tikşerülär dä däwam itäçäk. Döres, xäzergä Qazanda Aqmulla isemendä uqu yortı, yäki uram häm başqa simvollar yuq. Ämma Qamal teatrı artistları bu waqiğağa bik qızıqlı häm citdi spektakl' äzerlägännär. Rejisser – Aydar Xafizov, dramaturg - YU.Safiullin, teatrnıñ kürenekle artistlarıAqmullla häm anıñ çordaşları belän Cäyläwlärdä, şağir yatqan törmädä, bay yortında, qazax, başqort, tatar keşeläre arasında oçraştıralar. Artistlar başqaruında Aqmullanıñ bik küp şiğri äsärläre yañğıratıla. Ğomumän 19 ğasırda mädäni, ädäbi tormış niçek barğanlığın küz aldına kiterelä. Bu spektakl'dä Aqmulla başqort, qazax millätlärneñ ruxın çağıldırsa dä, çın törki häm çın tatar şağire bulıp küz allana. Argumentlar Aqmullanıñ şiğri äsärlärennän kiterelä. Kiçä menä şulay bik matur tämämlanğannan soñ kemneñ fänni häm ädäbi argumentları öskä çıqtı digän soraw tua. Başqort ğalime Äxät. Vildanov konferensiädä çığış yasağanda älege temanı ällä ni kiskenläştermäde. Ufalılar öçen Aqmulla mäs’äläse açıq. Anıñ iseme institutqa birelgän, xalıq Aqmulla isemendäge stipendiä häm xalıqara forumnar ütkärelä. Köndez Qazanda ütkän konferensiädä tel, ädäbiät, sänğät institutıñ fän buyınça direktor urınbasarı Ramil . İslamov bik ob`ektiv mäğlümatlar kiterde.
Filologiä fäne doktorı Xatip Miñnegulov şundıy zur ädiplär turında MMÇınıñ, TV aşa tapşıruları bulmawı turında borçılıp söyläde .
Äytkänebezçä, Stärlebaş yağı wäkile Qazanda yäşäwçe cämäğät eşleklese Zäki Zaynullin Aqmullağa bitaraf tügel .
Zäki Zaynullin köndezge konferensiädä çığış yasap, Çiläbe ölkäse Miass şähäre yanındağı Aqmulla qäberlegenä 90 yıllarda barıp kürüe turında söyläde.
Zäki Zaynullin soñraq şul uq qäberlekkä barıp, taşnıñ yuqqa çırıw häm anıñ urınına Başqortosanda yäşäwçe ğalim Räşit . Şakurov tarafınnan ikençe yazma quyıluın taswirladı.
Şundıyraq bäxäslär bulsa da, Ufa, Qazan ğalimnäre Aqmullağa mäxäbbät, anıñ ähämiäte turında inanıp, fiker alıştılar. Şaqtıy uñışlı ütkärelgän Aqmulla yubiley bu şäxeskä Tatarstannıñ iğtibarı bermä- ber artuın kürsätte. Ufa, Qazan ğalimnäreneñ urtaq fikerençä, nindi xalıq zur ädiplärne kübräk öyränä häm zurlıy, anı kiñ cämäğätçelekkä citkerä, bu zatlı şäxes şul xalıqqa yaqınaya bara. Aqmulla yubileynıñ töp yomğağı menä şul.
Rimzil Wäli
