Älbättä, djаз muzıkasınıñ barlıqqa kilüe 19 ğasır axırında Amerika Quşma Ştatlarınıñ könyağında icat itkän qara tänle afroamerikan muzıkantlar belän bäyle. Alar üzläreneñ babaları Könbatış Afrikadan kitergän muzıkanı häm Yevropa muzıkasın ber-berse belän quşıp, yaña muzıka töre çığarğannar. Bu yaña muzıkanı xäzer böten dönya uynıy: qara tänlelär dä, sarı tänlelär dä, aq tänlelär dä. Mäsälän, Amerika Quşma Ştatlarınıñ elekke prezidentı Bill Klinton üze dä saksofonda bik yaratıp djaz uynıy ikän. Ä saksofon djaz muzıkasınıñ töp instrumentlarınnan berse. Amerikanıñ X'yuston şähärendä yäşäwçe tatar yegete Eduard Axmätşin xäzerge djaznıñ iñ yaxşı saksofon uynawçılarınnan dip sanala. Djaznıñ tağı ber möhim instrumentı bar – ul fortepyäno. Djaz pianistları konsertlarına zur zallar cıyıla, alar arasında küp sanlı konkurslar ütkärelä. Şundıy ber djaz pianistı, yäş tatar yegete İldar Cangirov Amerikanıñ iñ kürenekle djaz muzıkantları arasına kerde.
İldar Cangirov xäzerge djaz dönyasında bik yuğarı urınğa kütärelde inde. Bu tatar malayı Qırğızstanda tuğan, xäzer Amerikada yäşi. Amerikanıñ küp caz belgeçläre İldarnı «caz genie» dip atıylar. Anıñ turında Ameriqa ğazetları bik küp yaza, ul, yäş buluına qaramıyça, - bıyıl 28 yanwar'da aña 20 yäş kenä tuldı, - dönyanıñ törle illärendä gastrol'lär belän yöri, anıñ ike kompakt-diskı da çıqtı inde.
İldarnı pianinoda uynarğa änise öç yäşennän ük öyrätä başlıy. Ul waqıtta anıñ änise Tat'yana Cangirova Bişkäk şähäreneñ muzıka uçilişçesında muzıka tarixı uqıtuçısı bulıp eşli.
İldarnıñ ätise Emil' Cangirovnıñ da muzıkal' beleme bar, ul, üze injener bulsa da, fortepyänoda bik yaratıp caz melodiäların uynıy, härwaqıt «Ameriqa awazı» radiosınıñ djaz programmaların tıñlıy bula. Şulay uq alarnıñ Bişkektağı öylärendä djaz plastinkaları da küp bula. Qısqaça, Cangirovlarnıñ öendä gel caz yañğırıy.
Älbättä, İldar bala çağınnan uq pianinoda djaz muzıkasın uynıy başlıy. Ä inde 1996 yılda 9 yäşlek İldar Cangirovnı ätise Novosibirskiğa djaz festivalenä itä. Bu festival'dä N'yu-Yorktan kilgän djaz belgeçe Çarl'z Makvorter da bula. Ul İldarnıñ uynawın işetkäç, anıñ kiläçäktä caz genie bulaçağın añlıy häm Cangirovlar ğailäsenä 1998 yılda Amerikağa küçärgä yärdäm itä. İldar Amerikada Kanzas şähärendä uqi, soñğaraq Cangirovlar Qaliforniäğa, San-Dieğo şähärenä küçälär. 1999 yılda İldarğa Amerikanıñ böten caz belgeçläre iğtibar itä - ul djaz yaratuçıları öçen maxsus radioprogrammada iñ yäş qunaq bulıp çığış yasıy. Şunnan birle İldar Amerikanıñ bik küp törle djaz konkurslarında berençe urınnar alıp ölgerde.
Audio. What Is This Thing Called Love
Fortepyäno, royäldä djaz muzıkasın uynağanda, İldar kebek barmaqların tiz yöretüçelär dönyada bik az ikän. Anıñ konsertlarına kilüçelär, qayber waqıtlarda İldarnıñ barmaqları kürenmi başlıy, şundıy tiz yöretä, dilär.
İldar üze dä muzıka yaza. Anıñ kompakt-disklarında üzeneñ kompozitsiäläre dä şaqtıy. “Straight, no Chaser”, “Dat Dere”, “Take The A Train”, “What Is This Thing Called Love” .Şularnıñ berse “Sincerely”- «İxlas küñeldän» dip atala.
Bu Qırğızstanda tuıp, Amerikada uqıp häm yäşäp icat itkän djaz pianistı, yäş tatar yegete İldar Cangirov ide.
İrek Bikkinin, Mordoviä
