İstanbulda ütkärelgän “Qor’än häm xörriät” konferensiäsendä qatnaşqan Rusiä İslam universitetı rektorı Räfiq Möxämmätşin, cıyılış qısalarında İslam konferensiäse oyışmasınıñ İslam tarixı, sänğäte häm mädäniäte tikşerenü üzäge IRSİKA general direktorı Halit Eren belän dä küreşep söyläşep, İslam universitetınıñ kiläçäge häm İRSİKA belän İslam konferensiäse oyışması tarafınnan universitetqa kürsätelüe mömkin yärdäm mäs’äläsendä fiker alıştı.
Räfiq äfände Törkiä belän Rusiä ğalimnäre häm belgeçläre qatnaşqan cıyılış turındağı fikerläre belän urtaqlaşa:
“Bik qızıqlı konferensiä bulıp çıqtı. Anda Törkiädän häm Rusiädän Qor’än problemaları belän şöğellänüçe ğalimnär kilgän ide. Häm çınnan da Qor’änne belü genä äz bit bügenge köndä. Äle Qor’än belän yäşäw häm zamança fikerläwçe keşe bulu bik möhim. Miña inde Rusiä İslam universitetı rektorı bularaq näq menä şundıy şäkertlärne äzerlärgä kiräk, zamança fikerläwçe möselmannarnı. Bügenge köndä studentlarnı bez Qor’än nigezendä yäşärgä häm inde xör fikerle bulırğa öyrätergä tieşbez. Häm şuña kürä dä menä Qor’än häm xörriät probleması ul uqu yortları öçen ayıruça möhim. Çönki şäkertlär Qor’än yatlap qına alar äle çın mäğnäsendä tatar zıyalısı, möselman zıyalısı bula almıy, alar äle xör fiker yörtä belergä tieş. Xör fikerläw öçen zur intellektual äzerlek kiräk. Şuña kürä dä min çığışımnı bügenge köndä Rusiädä dini mäğärif sistemasınıñ torışına bağışlağan idem häm ul şaqtıy qızıqsınu uyattı, çönki barısı da İslam yañarışı belän qızıqsınğan şäxeslär cıyılğan ide ul konferensiädä. Häm, älbättä, min konferensiädä bik şaqtıy qızıqlı fikerlär işettem.”Törkiädä bik näticäle oçraşular ütkärüen äytüçe Räfiq Möxämmätşin, İstanbuldan soñ Anqarağa da kilep, Diyanät eşläre başlığı Ali Bardakoğlu häm urınbasarı Mehmet Görmez belän xezmättäşlek häm yärdäm mäs’äläsendä söyläşülär ütkärde.
“Törkiyä çınnan da bu ölkädä bezneñ öçen bik möhim, çönki qärdäş xalıq qına tügel, inde dini küzlektän çığıp qarağanda da bezneñ dini traditsiälär bik yaqın. Älbättä, bez bit äle bügenge köndä dini mäğärif sisteması yaña oyışıp bara, dip kenä söylibez. Häm şuña kürä dä ul nindi yünäleştä oyışaçaq, ul alğa taba da şulay baraçaq. Bez anı üzebezneñ traditsiyälär nigezendä torğızıp cibärsäk, älbättä, alğa taba da şulay barır ide. Xezmättäşlek xaqında kileşülär tözep, eşne başlap cibärerbez, dip uylıym min. Törki xalıqlarğa yärdäm itü küzlegennän çığıp qarağanda, älbättä, bezgä bar yaqtan da yärdäm itärlär häm bez inde bergäläp üzebezdä bulğan bik küp problemalarnı xäl itü yulların tabarbız, dip uylıym min.”
