Tizdän uquçılarınıñ urtaq öste citä - imtixannar. Mäktäp tämamlawçılar moña ayıruça äzerlänä, çönki soñğı yıllarda Berdäm däwlät yäki Berdäm respublika imtixanın yuğarı ballarğa tapşırıp şoma ğına yuğarı uqu yortına kerep kitärgä mömkinlek tudı. Şul uq waqıtta imtixanda cıya almağan ber genä ball da uquçınıñ böten yazmışın tar-mar kiterergä mömkin. Şunı istä totıp, yäğni döreslekne bäyän itü öçen Berdäm däwlät imtixanı häm Berdäm respublika imtixanınıñ Nizağ komissiäse eşläp kilä – inde 2 yıl.
Sişämbe könne, bıyılğı imtixannarğa äzerlek uñayınnan, komissiä wäkilläre fiker alışırğa cıyıldı.
Berdäm däwlät yäki Berdäm respublika imtixannarın tapşırıp, näticäläre belän qänäğät bulmawçı uquçılar sanı uzğan yıl 800дән artıq bulğan. Alarnıñ härqaysı Nizağ komissiäsenä möräcäğät itep, döreslekne açıqlawnı sorağan. 30 protsent möräcäğät itüçe uquçılarnıñ eşläre uñay xäl itelgän. Xätta Nizağ komissiäse tarafınnan tikşerelep, bilgene – yäğni ballarnı 6 tapqırğa kütärü oçrağı da bulğan. Bu inde şaqtıy zur san. Häm uquçınıñ kiläçägenä basım yasamıy qalmıy. Utırışta, törle keçkenä genä tögälsezlektän dä şundıy xäl kilep çığarğa mömkin dielde. Uquçılarnıñ yazuları añlaşılmaw säbäple arqasında da, tögälsezleklär oçrıy ikän. Bilgele ki, mondıy oçraqlar siräk bula dielde.
Utırışta Mäğärif häm fän ministrlığı wäkilläre komissiäneñ töp burıçı – obyektiv häm bäysez bäya çığaru dide. Şuña Nizağ komissiäse wäkilläreneñ isemnären äytü da tıyıla ikän. Alarnıñ küpçelege yuğarı uqu yortları möğallimnäre häm bu komissiägä 20 dän artıq keşe kerä. Älege komissiäneñ maqsatı turında Tatarstan mäğärif häm fän ministrlığınıñ Berdäm däwlät imtixanı bülege xezmätkäre Çulpan Afanas'yeva
Berençe çiratta maqsat Berdäm däwlät häm respublika imtixanında qatnaşuçılarnıñ xoquqların yaqlaw. Apellyatsiä, yäğni qänäğätsezlek belderep ğariza birüçelär ike törle bula ala. Berençese imtixan barışı belän qänäğät bulmıyça, ikençese imtixan balları näticäsenä däğwä belderep. Komissiäneñ 2 yıl eşläwe däwerendä imtixan barışı belän qänäğätsezlek belderep ğariza birüçelär bulmadı. Ä näticälärgä kilgändä, uquçı isä ballar bilgele bulğaç ta, apellyatsiäne 3 kön eçendä mäktäp citäkçesenä birergä tieş
Çulpan Afanas'yewa äytüençä, iñ küp qänäğätsezlek imtixannarnıñ berençe dulqınınnan soñ bula ikän. Bilgele bulğança, Berdäm däwlät imtixanı ike dulqında uza. Berençese mäktäp tämamlağan waqıtta, ikençese yuğarı uqu yortına kergändä. Här uquçı imtixannıñ qayçan biräçägen üze saylıy.
Nizağ komissiäse qänäğätsezlek belderelgän eşne tikşergändä anda uquçıdan tış, anda ata-analarnıñ da qatnaşuı mömkin.
İnde aldan bilgeläp uzğanımça, komissiä räiseneñ isemen äytü tıyıla dielde cıyılışta. Anıñ süzlärenä qarağanda, däğwä belderelgännän soñ, anıñ uñay yäki kire xäl itelüe 1 atna däwamında bilgele bulırğa tieş. Çönki Nizağ komissiäse tikşergännän soñ ul eş äle Mäskäwgä cibärelä ikän. Ğomumän, bıyıl Mäskäw tarafınnan qayber taläplär qatğılanğan. Mäsälän, Rusiä töbäklärendäge tikşerüçelärneñ kilüe kötelä.
Şulay uq bıyılğı imtixannarda ictimaği küzätüçelärneñ dä şaqtıy küp bulaçağı bäyän itelde.
Nizağ komissiäseneñ utırışında qänäğätsezlek belderüçelär ballarnıñ tübän buluınnan tış, ä yuğarı ballarnı tağın da yuğarıraq itü öçen dä möräcäğät itülären äyttelär. Ayıruça Qazan finans-iqtisad institutına kerüçelär şulay itä ikän. Şul säbäple, uzğan yılnı qänäğätsezlek belderüçelärneñ küpçelege matematika fäne buyınça buldı dielde Nizağ komissiäse utırışında.
Landış Xarrasova
